Ísafold - 19.10.1877, Blaðsíða 2

ÍOG
[Jað voru hersveitir Skóbeleffs, sem
höfðu unnið og sezt í suðurvígin, og
þær ráku áhlaupið Tyrkja aptur hvað
eptir annað, en urðu loks forviða fyrir,
því þær þynntust óðum af mannfallinu,
en fengu eigi það hjálparlið, sem hers-
höfðinginn sárbændi annan foringja,
þann er Levitzsky heitir, að senda sér.
f>ær sveitir, sem honum voru sendar
til fulltingis frá höfuðstöð Rússahersins
að austan, komu ekki fyr en um kvöld-
ið, en þá var lið Skóbeleffs komið á
flótta, það er uppi stóð eptir. Grivitza
tókst Tyrkjum ekki að sækja úr hönd-
um bandamanna, en gjörðu þeim ærna
mannspell í sókninni. Síðan hafa Rú-
menar runnið úr því vígi á ena innri
víggarða Tyrkja, enurðu að hörfa apt-
ur við svo búið og ljetu enn fjölda
manna. Rússar hafa sjálfir talið manna-
missi sinn og Rúmena í þeim atvígum
—fallna og særða—til hjer um bil 17
þúsunda. Sá her, sem rjeði til sóknar
að Plevna, mun hafa verið 80—90 þús-
undir, en eptir svo mikið manntjón
ætla menn, að hlje verði á sókninni,
þar til Rússar fá nóg lið til að fylla f
skörðin og sækja með meira ofurefli
en þeir þóttust nú hafa. Menn telja,
að Osmann pasja hafi haft allt að 60
þúsundum til varnar. Hve mikið lið
hann hefir látið í viðskiptunum er enn
ekki kunnugt. — Rjett í því vjer skrif-
um þetta, segja blöðin, að Osmann
pasja hafi á nýjan leik reynt að ná
aptur Grivitza, en það hafi ekki tek-
izt. Einnig er sagt, að mikil orrusta
hafi staðið nálægt Bjela, með þeim
Mehemed Ali og keisaraefni Rússa,
og hjer hafi barizt i bökkum, en Rúss-
ar hafi þó haldið Bjela. Við því má
búast, að hörðustu hríðirnar sje nú fyrir
hendi, því Rússum ríður mjög á að
sigrastáöðrum hvorum höfuðherTyrkja,
áður veturinn fer í hönd, því annars
segja menn, að þeir muni verða að
halda aptur yfir Duná og bíða vorsins
til nýrrar sóknar. Förin yrði þá hin
ófrægilegasta, en fólkið á Bolgaralandi
— einkum þar sem Rússar hafa verið
og fengið því vopn í hendur — hlyti
að sæta svo herfilegri meðferð og at-
förum, að yfir allt mundi taka, sem
áður hefir orðið.
Frá Grikklandi hefir borizt lát
stjórnarforsetans, Kanaris gamla, sjó-
hetjunnar frægu af framgöngu sinni i
frelsisstríðinu. Hann dó 16. sept. — í»ó
Grikkir haldi herbúnaði sínum áfram,
þá geta menn til, að þetta muni draga
heldur úr áhuga þeirra og samheldi
flokkanna. En hitt er víst, að þeir
gjöra ekkert að fyr en Rússar hafa
unnið bug á Tyrkjanum norður frá.
Frá ýmsum löndum. f»eir hafa fund-
izt og faðmast í Ischl, Vilhjálmur keis-
ari og Jósef Austurríkiskeisari. Skömmu
síðar áttu þeir Bismarck og Andrassy
fund með sjer í Gastein. Að þeir hafi
allir átt viðræður um austræna málið,
þykir óefandi, en um hitt er öllum ó-
kunnugt, hvað þeim hefir samizt um.
Getur manna lúta að því, að þeir Vil-
hjálmur keisari og Bismarck hafi náð
heitum af Austurríki að láta allt hlut-
laustað svokomnu, ogjafnvel látaekki
til sín taka, þó Serbar rjeðist til með
Rússum og Rúmenum. þ«etta kalla
menn nýtt bragð af Bismarck til að
gera band keisaraþrenningarinnar traust.
ara en áður. En hins er þó til getið,
að Rússum muni þykja, sem tillögur
vina sinna hafi ekki getað orðið naum-
ari, ef ekki verður ríflegar tiltekið þeg-
ar í meiri nauðir rekur. — Frá Frakk-
landi eru þau tíðindi merkust, að Thiers
gamli er látinn. Hann varð rúmlega
áttræður (f. 16. apríl 1797), og dó (af
niðurfalli) 3. sept. í bænum St. Germain
(en Laye), en var fyrir skömmu kom-
inn þang'að frá baðavist í Dieppe. Hann
varð allri þjóðinni mjög harmdauði, því
á því geta engi tvímæli leikið, að Frakk-
land hefir ekki í langan tíma átt hans
nóta. Sem til hagar á Frakklandi, þá
getur lát hans orðið afdrifamikið fyrir
þjóðveldið og þess forvígismenn, en
þeir höfðu allir skipað sjer um Thiers
upp á siðkastið. það er sagt, að fund-
izt hafi í skjölum hans ávarp til þjóð-
arinnar til að vekja áhuga hennar á
kosningunum nýju, sem nú fara í hönd
(14. okt.). Mac Mahon og ráðherrar
hans vildu geru útför hans á kostnað
ríkisins, en er ekkjaThiers áskildi sjer
að ráða líkfylgdinni eða hennar niður-
röðun, þá varð ekki neitt úr því ráði,
en útförin varð nógu glæsileg og stór-
kostleg fyrir það.
Rjett í því að vjer vorum að enda
fijettasöguna segja blaðafregnirnar af
nýjum viðureignum á hernaðarstöðun-
um. Nýtt áhlaup 17. sept. i Sjipka-
skarði af hálfu Tyrkja, þar sem þeir
unnu ekki meira á en fyr, en misstu
3000 manna. Annað áhlaup við Plevna;
reynt til að ná Grivitza, en fór á sömu
leið. En hjer á hjálparlið að vera kom-
ið allnærri, allt að 20 þúsundum, og
getur verið að þetta dragi til mikils
munarfyrir Osman pasja. Um bardag-
ann hjá Jantrafljótinu (Bjela), sem fyr
er á minnzt, hefir ekki heyrzt annað,
en að Mehemed Ali hafi orðið að stöðva
þar framsókn sfna að sinni. Hann mun
nú bíða eptir frekari úrslitum við Plevna.
Hátiðin í Uppsölum.
(Úr brjefi frá Kmh.).
--------J>ú mælist til, að jeg minn-
ist á það helzta, sem jeg heyri eða lesi
um júbilhátíð Svía í Uppsölum, en jeg
verð aðbenda þjer á, að jeg hefi ekki
annað en lítinn úrtíning að bjóða úr
sögnum danskra blaða, sem aldrei get-
ur orðið með því heildarsniði, sem verð-
ur á lýsingum sjónarvottanna. jþesser
þá fyrst að geta, sem er oss nánast, að
einungis annar af þeim, semkosnir voru
fyrir hönd íslands, fór förina, því hinn
(Konráð próf. Gíslason) fekk forföll.
Jeg skal bæta því við undir eins, að
Svíar höfðu svo mikið við erindreka ís-
lands, að þeir gáfu honum rúm í röð
næst erindrekanum frá vísindafjelögum
Svía og háskólanum í Lundi (0: á und-
an hinum öllum). Hitt þarf jeg ekkí
að segja þjer, að maðurinn sjálfur kom
fram á hátíðinni sjer og lslendingum
til heiðurs og sóma. Jón J>orkelsson
flutti ræðu sína (aðalhátíðardaginn) á ís-
lenzku, en vissi vel, að fæstir mundu
skilja sig, og ljet menn því heyra inn-
fak hennar á latínu. Hjer voru komnir
fulltrúar frá 27 útlendum háskólum -—
auk háskólanna í Kaupmannahöfn og
Kristjaníu. Eitthvað um eða yfir 200
manna —• allir frá Norðurlöndum — urðu
„heiðursdoktórar“ á hátíðinni, og var
allur þorri þeirra frá Svíþjóð. Hátíðin
sjálf deildist í tvo daga. þ>ann 5. sept.
fór fram sjálft minningarhaldið, en dag-
inn eptir doktóravígslan. Báða dagana
var byrjað með prjedikun í dómkirkj-
unni, en hjer var allt undirbúið með
miklu skrauti og skrúði, og vegleg sæti
búin konungi, krónprinsinum, „kansel-
lera“ háskólans (Henning Hamilton
greifa) og ,,prókanselleranum“ (Sund-
berg, Uppsala erkibiskup, fyrrum pró-
fessor í guðfræði við háskólann í Lundi).
Eitt hið mesta hús í Uppsölum er bók-
hlaðan, „Carolina rediviva“, sem Karl
Jóhann 14. ljet reisa, ogíhinum mikla
sal hennar, „Carolina-salen“, söfnuðust
saman allir boðsmenn og gengu þaðan
báða dagana í prósessíu til kirkjunnar.
Hjer fengu allir sæti eptir fyrirskipaðri
reglu, og þegar konungurinn hafði sezt
í hásætisstólinn, var sálmur sunginn, og
þá steig erkibiskupinn í stólinn. í and-
ríku og stórlegu máli talaði hann mest
um þau stórmerki, sem mönnum væru
birt í stjórn og handleiðslu forsjónar-
innar. Eptir ræðuna var fyrri partur
hátiðarsöngsins sunginn, en lag hans
hafði samið einn hinn bezti ljóðlaga-
meistari Svia, Josefsson að nafni. Orkt
hafði Wirsén, kennari (docent) við há-
skólann, en hátíðarsönginn til næsta
dags Viktor Rydberg, helzta skáld Svía,
sem nú er uppi. þann söng hafði Jó-
sefsson einnig ljóðlagt. Eptir sönginn
flutti rektor háskólans, Sahlin prófess-
or, latínska ræðu og bað þá alla vel-
komna, sem boðnir höfðu verið og
komnir voru, og þá báru þeir allir fram
heilla-óskir sínar, sem þau erindi höfðu
á höndum. Að því loknu var hinn
partur söngsins sunginn, og við það
lauk hátíðarhaldinu í kirkjunni. í aldin-
trjágarði bæjarins var reistur veizluskáli,
afarmikill ogfagurlega búinn. Hjervar
mikil hátíðarveizla setin báða dagana.
Fyrra daginn mælti Sahlin fyrir kon-
ungsminni, en Oskar konungur svaraði
ræðu hans í fagurorðu og skynríku er-
indi. Hann bar saman aldurskeið manns-
ins við sögualdra þjóðanna, og kallaði
aldurskeið menntunarinnar hjá Svíum
byrja þá, er ljós kristindómsins hefði