Ísafold - 06.05.1878, Page 3

ÍSAFOLD.
43
■/,7 3
tökumál, heldur svo sem sjálfsagt, ef
ekki ómissandi, á meðan að allir standi
á fótunum, þá sjást svo opt dæmi upp
á það, að Bakkus launar sumum fylgd-
ina með því að leggja þá alveg fyrir
hundafætur; taka vitið svo algjörlega
frá sumum, að þeir í berserksgangi
Bakkusar framkvæma ýms þau óhappa-
verk, jafnvel þau glæpaverk, sem brenni-
merkja þá æfilangt, og þegar svona
gránar gamanið, þá ofbýður þó almenn-
ingi. þegar alþýða sjer, að mikilhæfir,
menntaðir gáfumenn og að upplagi val-
menni verða að óarga dýrum; að ung-
menni, sem allir unnu hugástum, og
voru að öllu vel af Guði gjörðir, helt-
ust úr lest Bakkusar og lágu eptir í
leirgötunni til athláturs, og til svívirð-
ingar og sorgar fyrir vini og vanda-
menn, þá finnst mönnum þó, að
hjer sje of mikið af góðu ! ! !
Slík dæmi eru svo mörg, að vjer erum
vissir um, að hver sem kominn er til
vits og ára og hugsar sig vel um, get-
ur rifjað upp í huga sínum mörg dæmi,
er hafa sýnt honum ofdrykkjuna í þess-
ari viðbjóðslegu mynd, er hafa sýnt
honum, hvemig ofdrykkjan hefir steypt
sumum efnilegum mönnum í vanza og
volæði.—Ollum skynsömum og aðgætn-
um mönnum er ómögulegt að sannfæra
sjálfa sigeðaaðra um það með gildum
rökum, að áfengir drykkir gjöri mann-
inum nokkurt verulegt gagn, ekki held-
ur að hann hafi nokkra heimild í Guðs
orði eða náttúrunni til að brúka þá til
nautnar, — þeir verða þvert á móti að
kannast við það fyrir samvizku sinni,
ef þeir vilja ekki kannast við það op-
inberlega, að allt það gagn og öll sú
ánægja, sem mennþykjast hafaafþeim,
sje tómur hugarburður og hleypidóm-
ur, er standist ekki ljós Guðs orða nje
rannsókn náttúrunnar, en að hinar hrylli-
legu og svívirðilegu afleiðingar drykkju-
skaparins sjeu aptur svo augljósar, að
engum heilskyggnum manni geti dulizt
þær, og svo algengar, að það gegnir
furðu, að forvígismenn framfaranna, lög-
gjafar þjóðarinnar og yfirvöldin, en þó
einkum andlega stjettin, skuli hafa get-
að horft á slíkt með köldu blóði, setið
þegjandi hjá og horft glottandi á hina
uppvaxandi kynslóð steypa sjer með
Bakkus í faðminum í gin glötunarinnar.
þ>að er sannfæring vor, að það sje
skylda hvers kristins manns, að gjöra
allt hvað hann getur til að bola áfenga
drykki út úr mannfjelaginu, af því vjer
álítum þá ekki einungis gagnlausa til
nautnar, heldurbeinlinisskaðlega; ekki
einungis að mönnum sje hvergi í Guðs
orði leyft að neyta þeirra, heldur hreint
og beint bannað það. Hver sem ekki
getur með skynsamlegum og gildum
rökum hrundið þessu, hann verður ann-
aðhvort að ganga í lið með oss eða
breyta móti betri vitund. En þó að
vjer, eins og nú var sagt, álítum að
hver kristinn maður geti fundið skyldu
sína til að sporna móti drykkjuskap,
þá skulum vjer ekki neitaþví, að oss
finnst að andlega stjettin ætti einkum
að finna köllun hjá sjer til að ráðast
móti úlfinum, er svo margan góðan sauð
hefir hrifsað og hrifsar árlega úr hjörð-
inni, sem þeir eru settir til að gæta.
það er líka gleðilegur vottur um að
andlega stjettin muni nú fara að gjöra
gangskör að bindindismálinu, að ein-
mitt einn presturinn [síra Magnús Jóns-
son á Skorrastað] hefir nú stofnað bind-
indisfjelag og lostið upp herópi móti
Bakkusi. Ef andlega stjettin tekur hver-
vetna undir, þá líður ekki á löngu áð-
ur Bakkus verður útlægur af landi voru,
og mundu allir góðir og skynsamir
menn biðja hann illa fara og aldrei apt-
ur koma.
Ritað i marz, 1878.
Nokkrir bindindismenn.
Mannalát. Eptir langvinnan sjúk-
dóm andaðist í Kristjánsdalsklaustri á
Sjálandi i. dag aprflmán. 1878 fröken
Ágiísta Johnsson, dóttir Grims amt-
manns Jónssonar. Hún var fædd í
Skjelskjör 10. sept. 1821, og var i for-
eldra húsum þangað til faðir hennar dó
árið 1849. Frá þeim tíma var hún ým-
ist hjer á landi, eða í Danmörku, að
þeim missirum frátöldum, er hún dvald-
ist á Skotlandi, og alstaðar mikilsmet-
in. Hún fjekk ágætt uppeldi og náði
mikilli þekkingu og miðlaði henni fús-
lega til annara. í Reykjavík stóð hún
fyrir barnaskóla 4 eða 5 árogþað sjer
til sóma. Hún hafði góðar gáfur, var
hjartaprúð, drenglynd og tápmikil, og
eflaust fær til mikils starfs og fram-
kvæmda, ef lífsstaða hennar hefði leyft.
Allt hennar líferni var heiðarlegt, og
þeir, sem þekktu hennar kvennkosti,
sakna hennar af heilum hug. (Aðsent).
— Nýfrjett er að austan lát merkis-
mannsins Jóns umboðsmanns Jónssonar
í Vík í Skaptafellssýslu.
Frá Nýja-íslandi. (Úr frjettabrjefi
þaðan 8/3 78). Heilbrigði manna hefir
mátt heita góð; þó hefir umgangsveiki,
sem talin er „skarlatssótt“, stungið sjer
niður á nokkrum stöðum. Úr henni dóu
5 börn í vetur, en engir fullorðnir hafa
dáið, hvorki úr henni nje öðru, í allan
vetur. Barnaskóla þeim, er stofnaður
var á Gimli fyrir nýjár, er stöðugt hald-
ið áfram. Stofnun hans er að þakka
síra Jóni Bjarnasyni og konu hans, frú
Láru, sem er aðalkennari. þ>ar að auki
stýrir frú Lára söngæfingum, sem
haldnar eru á hverju laugardagskveldi.
Kirkjumál Nýja-íslands standa þannig,
að nýlendumenn hafa skipazt f 9 söfn-
uði; þjónar sfra Jón Bjarnason 5 af þeim,
en sira Páll þ>orláksson 4. þess má
geta í sambandi við kirkjumál, að tals-
verður rígur er milli safnaða síra Jóns
og Páls prests, sem orsakast út af mein-
ingamun og stefnumun prestanna í trú-
ar- og kirkjumálefnum. Síra Jón er
frjálslyndur maður og laus við allan ein-
strehgirtgsskap f trúarefnum. Hann
bindur sig eigi heldur við form og
helgisiðu ríkiskirkjunnar dönsku, held-
ur hagar guðsþjónustugjörðinni eptir
þeim kringumstæðum, sem eru, og vill
láta álit og sannfæringu safnaða sinna
ráða um allt hið ytra fyrirkomulag. Síra
Páll þar á móti heldur rígfast við bók-
staf kenninga norsku sýnódunnar, sem
hann segir sje hin hreina íslenzk-lút-
erska. Flestir hinir frjálslyndari menn
fylgja síra Jóni, en þeir sem enga sann-
færingu hafa, eða þá sannfæringu, að
„gott sje allt gefins“, eru í söfnuðum
síra Páls. Síra Páll er sem sje send-
ur af sýnódunni sem trúarboði, og
borgar sýnódan honum, svo hann get-
ur gefið þjónustu sína. Safnaðarlimir
hans og hann eru nú að betla út fje
hjá sýnódumönnum í Bandaríkjunum
(sjá „Framfara“ Nr. 14), og fara með
örg ósannindi í bijefum sínum til að fá
fjeð, sem llklega á að verða til að þyngja
svo sýnódu-meta-skálina, að hún sígi
síra Páli í vil. Söfnuðir síra Jóns eru
mjög sárir út af þessum aðforum Páls
prests, ekki fyrir það, að þeir sjái of-
sjónum yfir þótt betli-tilraunin hefði ein-
hvern árangur, heldur út af því, að þeir
hafa gjört sig seka í svo frekum ósann-
indum, til að ná tilgangi sínum, að þetta
hlýtur að kasta svörtum skugga á orðs-
tír allra íslendinga hjer i landi, þegar
hið sanna kemst upp. Sumir eru að
barma sjer út af þeim ríg og sundrung,
sem orðin er út af kirkjumálinu, en ríg-
urinn mun hverfa þegar frá líður og
menn fara að verða innlífaðri hinum
frjálslega hugsunarhætti annara þjóða i
Ameríku í trúarefnum; það er og lfk-
legt, að sundrungin verði til góðs, að
því leyti, að hún veki íslendinga af hin-
um andlega svefni og kveiki nýtt fjör
og trúarlif meðal þeirra.
Diimualætting. Svo heitir hið nýja
blað Færeyinga, er hófst með nýárinu
í vetur í J>órshöfn, en öðrunafni „Amts-
tidende for Færöeme11 (Amtstiðindi fyr-
ir Færeyjar). Eptir því sem segir í 1.
númeri blaðsins, hefir einu sinni áður,
fyrir 25 árum, verið gjörð tilraun til að
koma upp prentsmiðju þar á eyjunum
oghalda úti blaði, en það misheppnað-
ist. þessi nýja tilraun eru allar líkur
til að muni lánast. Blaðið og prent-
smiðjan, sem útveguð var í fyrra sum-
ar, eru eign hlutafjelags, og flestir helztu
menn á eyjunum og nokkrir Færeyinga-
vinir í Khöfn eru hluthafendur. Blað-
ið er á stærð við Akureyrarblöðin, en
kemur út á hverri viku, og kostar 6 kr.
árgangurinn. (Við íslendingar þykjumst
eigi menn fyrir meiru en 3 króna blöð-
um!). Ritstjórinn heitir Lutzen, ungur
lögfræðingur.
Færeyjar eru, eins og kunnugt er,
algjörlega innlimaðar Danmörku, „eigi
hjálenda eða nýlenda, heldur dálítið amt
í konungsríkinu Danmörku“, segir Ham-
mershaimb prófastur (í Dimmal. nr. 2).
pað er þvi, úr þvi svo er komið ogúr