Ísafold - 02.07.1879, Blaðsíða 3

71
ur og vestur úr flóanum, því hans varð
hvergi vart eptir þann tíma. þessari
hugmynd hafa menn til sönnunar það,
að sá fiskur, sem fjekkst í Garðsjónum
fram til 22. marz, hafði úttroðinn kút-
magann sem líknabelg af sýlismeltu,
en í fiski þeim, er getið er um að kom-
ið hafi fram undan Vatnsleysuströnd,
fannst ekki hið allraminnsta í kútmag-
anum; var hann þykkur og eins og
saman gróinn. þess vegna er það full-
sannað, að það hafi verið allt annar
fiskur en sá, er fyrst varð vart við í
Garðsjónum.
þegar menn skoða nú þetta mál
eins og vert er, þá sjá menn vel, að
aflaleysið og netatjónið í ár er eingöngu
sprottið af óframsýni og kæruleysi ein-
stakra manna í Vatnsleysu- og Rosm-
hvalaneshreppum, fyrst með því að þeir
sjálfir leggja óþarflega mörg net út í
Garðsjó, þar sem í raun og veru ættu
aldrei þorskanet að koma, og þar á
ofan með því að safna að sjer þeim
aragrúa af inntökumönnum, sem bæði
hafa hug og allan útbúnað að skipum
og mönnum, til að fara með net sín
norður og vestur um allan Garðsjó, og
það strax f byrjun vertíðar, svo heita
má að hvert netið sje yfir og undir öðru.
f>egar almenningur erbúinn að leggja,
finnst varla auður blettur fyrir fiskinn
að ganga um til grunnsins. |>egar veð-
ur koma svo upp á, fer allur þessi neta-
grúi saman í harða hnúta, sem opt og
tíðum eru óviðráðanlegir. þettað er
rjettnefnt átumein þessara hreppa.
Eg skal til dæmis sýna fram á,
hvaða stjórn Leirumenn eða þeir er
ríkjum eiga þar að ráða hafa á inn-
tökumannatökunni. í Leirunni voru
gerðar út 14 eða 15 smáfieytur af inn-
lendum mönnum, en þaðan reru milli
50 og 60 inntökuskip, sexmannaför og
áttæringar, með tvær og þrjár neta-
trossur hvert skip, á að geta rúm 600
net, 30 faðma langt hvert, sem öll munu
hafa verið lögð svo að segja í einu.
En af því hin hörðu föll í Garðsjónum
banna opt og einatt að vitja um net
nema með fallaskiptum, þá verður
sjaldnast vitjað um meir en eina, mest
tvær trossur á dag, helzt í stórstraum-
ana; verða svo hinir innlendu, sem minni
máttar mega heita, að mönnum og út-
búnaði á skipum og veiðarfærum, opt
og einatt að bíða allan daginn eins og
mýs undir fjalaketti, til að ná sínum
litlu netatrossum undan hinna útlendu,
sem eru langtum lengri og erfiðari upp-
dráttar, og ef svo hittist á, að hinnút-
lendi ekki fer í þá trossuna, sem ligg-
ur yfir trossu hins innlenda, þá mega
vesalingar þessir snúa heim að kvöldi
með tvær höndur tómar.
þetta er hryggileg aðferð og ófor-
svaranleg góðmennska, ef góðmennsku
skal kalla, að eyða þannig ekki ein-
ungis allri velmegun í þessum næst-
liggjandi hreppum, heldur líka, ef til
vill, spilla allri aflavon í sunnanverðum
Faxaflóa. þessi mikli netagrúi þver-
girðir fyrir alla fiskigöngu til grunn-
miða strax í byrjun vertíðar; því í Garð-
sjónum eru aðal-fiskigöngurnar ár hvert.
þ»að er öllum fiskimönnum kunnugt, að
þessi síðustu ár hefir fiskurinn ekki hald-
ið áfram, eptir að net hafa verið lögð,
heldur alltaf hörfað til baka undan stöpp-
unni meðan veðráttan hefir verið stillt.
þess vegna er allt útlit til þess, að eng-
inn fiskur hefði komið til grunns þessi
3 ár, ef hin hörðu veður og mikli sjó-
gangur, sem á hverri vertíð hafa kom-
ið, ekki hefðu hrakið hann inn á grunn.
Menn hafa það líka fyrir órækan vott
um það, að hin mikla netastappa hindri
fiskigöngurnar, að einmitt þau 2 árin,
sem fiskurinn hljóp inn með landi inn
á Njarðvík og þjett undir Vogastapa, þá
vildi svo til, að netin í Garðsjónum voru
langrýmst eða óþjettust næst landinu.
Af þessum ástæðum, sem fyrir mjer
hafa verið taldar sem aðalástæður fyrir
aflaleysi og netatjóni þessi ár, verð eg
að kannast við, að þorskanetalagnir í
Garðsjó sjeu skaðlegar; jeg tala nú ekki
um, þegar eins mörg skip þyrpast þang-
að með eins mörg net eins og nú er
farið að tíðkast, því haldi sú óregla á-
fram, jeg vil til taka xoár enn, þá verð-
ur úti um öll fiskiver hjer í Gull-
bringusýslu innan flóa.
Fyrir því virðist þörf fyrir Vatns-
leysustrandar- og Rosmhvalaneshrepps-
búa að lypta skýlunni frá angunum og
reyna til að sjá ástand sitt; nú er tími
til kominn að drepa drekaungan í bæl-
inu áður hann algjörlega kemst á flug,
svo hann ekki hremmi þá björg og bless-
un, sem Forsjónin hefir svo vísdómslega
út búið þeim til nota.
jpað eru raunar ekki þeir einir, sem
fyrir skaðanum verða, heldur allirþeir,
er nokkra hlutdeild hafa í útgerð eða
útróðri í þessari sýslu, og er því von-
andi að hrepparnir ráði skjóta bót á
þessum vandræðum með góðum sam-
tökum og tryggum fjelagsskap, svo þar
með mætti burtu falla þetta tjón, og
líka hið forn- og nýkveðna ámæli, sem
oss Sunnlendingum er veitt fyrir sam-
taks- og fjelagsleysi. Vjer höfum nú
að nokkru leyti rekið þetta ámæli af
oss með því, að koma oss saman um,
að út rýma fjárkláðanum með eindregn-
um niðurskurði. Reynum nú til að stíga
annað framkvæmdarsporið, án þess að
leita liðs og krapta sýslunefndarinnar,
sem virðist eiga erfitt með að koma
framkvæmdunum á fót. Komum oss
saman um að leggja færri net í sjóinn
í vertíðar-byrjun, svo að netastappan
verði sem allra minnst; og leggjum
ekki svo djúpt, að ómögulegt sje að
vitja um nema í logni. Kostum sem
mest kapps um, að aptra ekki fiskinum
að ganga inn til grunnmiðanna, því
meðan fiskurinn ekki kemst það, verð-
ur sultur og seyra í sveitum vorum.
Leggi Garðs-og Leirumenn ekki nema
eina trossu í senn í staðinn fyrir 2 og
3, sem eyðilagzt hafa fyrir þeim á stutt-
um tíma til þessa, án þess að meiri fisk-
ur hafi í þær fengizt en þeir hefðu feng-
ið þó trossan hefði ekki verið nema ein,
því þá hefði hún aldrei verið í hnútum
og þeir daglega vitað hvað henni leið.
Hið annað átumein í velmegun þess-
arasjávarhreppa, eru tómthúsin, sem
árlega spretta upp eins og gras. Jeg
heíi nú ekki heyrt, að úr Rosmhvala-
neshreppi hafi verið gjörð opinber um-
kvörtun um þau, en aptur á móti heyri
jeg sagt, að Vatnsleysustrandarhrepps-
búar hafi kært nokkra tómthúsmenn
fyrir ólöglega dvöl þar í hreppi, núna
fyrir 3 árum, og sjeu sýslumenn þeirra
enn ekki farnir að gefa því máli gaum,
enda þó þeir hafi verið 3 á þessu tíma-
bili. þetta meinið er nú erfiðara að
uppræta, meðan yíirvöldin eru afskipta-
lítil. þ>ó er auðvitað, að ef allirhrepps-
bændur væru samráða í, að leyfa ekki
hús eða lóð sína undir þvílíkar búslóð-
ir, þá yrði með tímanum ráðin bót á
þessu meini, og það væri því óskandi,
að sá fjelagsskapur gæti orðið í hrepp-
unum, því allt útlit er til þess, að bænd-
um veiti erfitt að sækja innanhrepps-
rjettarbætur til yfirvaldanna.
í Kjalarnessþ., á Krossmessu á vori 1879.
Bóndaefni.
Alþingiskosning. í stað Einars bónda
Gíslasonar á Höskuldsstöðum, sem sagt
hafði af sjer þingmennsku fyrir Suður-
Múlasýslu, kusu sýslubúar 21. f. m. Jón
bónda Pjetursson á Berunesi, með 30
atkv. Haraldur hreppstjóri Briem á
Rannveigarstöðum hlaut 26 atkvæði.
ísfirðingar eiga að kjósa í sumar
nýjan alþingismann, að boði landsstjórn-
arinnar, í stað Jóns Sigurðssonar í Kaup-
mannahöfn, er eigi gat komið til þings
sakir lasleika. En sakir undirbúnings-
ins undir kosninguna getur hinn nýji
þingmaður eigi orðið kosinn svo fljótt,
að hann komist á þing fyr en það er
meira en hálfnað.
DíaJlit, strandsiglingaskipið, kom hing-
að aptur 26. f. m., austan um land, með
11 alþingismenn og allmarga farþega að
auki. Hafði fengið hvasst fyrir Vest-
íirði, en gengið ferðin mikið vel.
Kaupinouil hjer í Reykjavík hjeldu
fund við bændur úr Gullbringusýslu og
innanbæjar hjer í kaupstaðnum 28. f. m.,
til þess að koma sjer saman við þá um
verðlag á saltfiski í kauptíðinni í sumar.
Kaupmenn tjáðu fyrir munn síns fram-
sögumanns, H. Kr. Friðrikssonar yfir-
kennara, að verðið mundi með engu
móti geta orðið meira en 40 kr. fyrir
skippundið af bezta saltfiski (nr. 1) og
32 kr. fyrir hinn (nr. 2). Bændur kváð-
ust eigi geta unað við lægra verð en
50 og 40 kr.— enda hefir nú Snæbjörn
kaupmaður á Akranesi boðið það. —
Hvorugir slökuðu neitt til, og var fundi
slitið við svo búið. Bændur kváðu hafa
gjört traustleg samtök um að sleppa