Ísafold - 19.07.1879, Blaðsíða 3

lagaskóla. Ef þar við bætist, að, það ■ er satt, sem
flutningsmaður sagði, að hjer hafi verið dembt inn
lögum og ólögum, og það þá er óvist, hver lög eru
gildandi og hver ekki, þá liggur það sannarlega i aug-
um uppi, að undirbúningur er nauðsynlegur, áður laga-
kennsla getur komizt á, og þó þeir menn, sem hann
nefndi til, hafi ekki sarnið neina bók, áður en þeir urðu
kennarar, þá er það mikill munur, hvað hægra það
er að taka við kennslu þar, sem einn vísindamaður
hefur lengi komið á eptir öðrum og getur haft fyrir
sjer bækur annara, sem á undan voru, en hjer, þar sem
byrja þyrfti að nýju.
Flutningsmaffur: Jeg verð að svara varaforseta
(Gr. Th.) nokkrum orðum, og leyfa mjer með allri þeirri
kurteysi, sém er sköpuð í mínu brjósti, að benda hon-
um á, að hann ranghermir það, að í frumvarpinu um
lagaskólann hafi verið sett nokkuð skilyrði um að yfir-
dómararnir skyldu vera kennarar (Gr. Thomsen: 1875).
það er satt, að þegar ræða var um launalögin 1875,
þá var eptir hans uppástungu laun yfirdómaranna hækk-
uð, með því skilyrði að þeir tækju að sjer kennsluna
við lagaskólann, en seinna var þetta skilyrði fellt úr,
jeg veit ekki hvernig eða af hverjum, án þess launin
væru aptur færð niður ; þessar krónur eru því að lík-
indum tapaðar fyrir landið, og er það þingmanninum
meir að kenna en mjer (Arnljótur Olafsson: Heyr!).
Eins og frumvarpið sýnir, þá stendur það ekkert i sam-
bandi við yfirdóminn. Jjingmaðurinn tók það fram, að
von væri á, aðí fjárlögunum yrði veittur styrkur til nýrr-
ar útgáfu af Jónsbók; mig furðar á þessu, því að jeg
man, að hjer um árið var send til allra sýslumanna og
margra annara embættismanna uppástunga um nýja
útgáfu á Jónsbók með meðmælum juridiska fakúltetsins,
en þá mæltu allir móti henni sem óþarfri. Nú er líka
von á algjörðri breytingu á landbúnaðarbálkinum, sem
er helzti bálkur Jónsbókar, svo jeg veit ekki, hvort
er þörf á nýrri útgáfu á Jónsbók, nema það skyldi
vera sem minnisvarði yfir dauða Jónsbók, og efast jeg
um að þingið samþykki þau útgjöld, sem til þess þarf.
Jfingmaðurinn talaði mikið um kostnaðinn, og það er
einlægt fallegt að hugsa um kostnaðinn, en það er ekki
metið, hvort öll þau fyrirtæki, sem hann hefir stungið
upp á að leggja fje til, hafa verið öllu nauðsynlegri
en þetta. (Gr. T/iomsen: Brú yfir Skjálfandafljót!) Jeg
játa, að það er nauðsynlegt fyrirtæki fyrir viðkomandi
hjeruð, en hvað er það móti gagni alls landsins og
þjóðarinnar. Hvað það snertir, sem þingmaðurinn tók
fram, að lagaskólinn muni ekki komast á á þessu tíma-
bili, þá verð jeg að svara því svo, að þá þarf heldur
ekki fje til hans á næsta fjárhagstimabili. H. Kr. Friðr.
sagði mjer nú fyrst greinilega, hvað hann meinti; hann
sagði, að af því að þingið væri alltaf að búa til ný
lög, þá væri ekki kominn tími til að stofna lagaskóla;
jeg verð þá að draga þá ályktun út af þessu, að laga-
skólinn verði ekki nauðsynlegur, fyr en alþing hœttir
að gefa lög ! (Hlátur). þ>ingmaðurinn rangfærði orð
mín; jeg sagði ekki að dembt hefði verið inn lögum
og ólögum, heldur að dembt hefði verið inn í landið
útlendum lögum með lögum og ólögum, ,.með lögum“
kalla jeg það, þegar lögin eru þinglýst, en ,.með ó-
lögum“, þegar lögin ekki eru þinglýst. Að svo mæltu
fel jeg deildinni málið, og finn ekki ástæðu til að fara
um það fleirum orðum.
(Frumvarpið síðan samþ. með 14—16 atkv., og vísað
til 3. umr. með 16 atkv.).
Yitagjalíl. Frumvarp um að hafa vitagjaldið 15
aura af hverri smálest; áður, eptir lögum 12/4 1878,
var það 40 a. fyrir skip, sem hafna sig milli Snæfells-
ness og Horns á Hornströndum, en 20 a. milli Reykja-
ness og Snæfellsness.
Flutningsm. (Tryggvi Gunnarsson) kvað gjaldið nú
óþarflega hátt vitanum til viðurhalds — það mundi
þetta ár verða yfir 6000 kr., — og afar-hátt i saman-
burði við vitagjald erlendis ; enskur skipstj., sem sigldi
fram hjá 20 vitum á Englandi, galt minna fyrir það
en hinn eina vita hjer. i5-aura-gjaldið mundi verða
rúml. fyrir viðhaldi vitans, og þvi nægilegt. Oeðlil.
í eldri lögunum, að skip, sem höfnuðu sig milli Reykja-
ness og Horns, vrðu að greiða vitagjald, þótt þau al-
drei færi fram hjá vitanum, færi t. d. frá Akureyri til
Isafjarðar.
pórarinn Biiðvarsson vildi hafa fiskiskútur i fiski-
ferðum undan þegnar gjaldinu.
porst. jónsson vildi hafa íslenzkar fiiskiskútur und-
an þegnar.
//. Kr. Friðr. taldi svona lágt gjald ótilfinnanlegt
hinum ísl. fiskiskútum : fáeinar krónur eptir hverja ferð.
Ósanngjarnt væri að smeygja oss sjálfum undan öllu
gjaldi til vors eigin vita, en láta útlend skip greiða
bæði vitagjald og lestagjald.
(Málinu vísað til 2. umræða með iq atkv.).
Ycrzlunarsaiiuiingur milli Spánar og Dannierk-
ur. Fyrirspurn frá varaforseta (Gr. Th.), þannig lát-
andi:
„Fyrri þingmaður Gullbringusýslu óskar að mega
spyrjast fyrir hjá hinum háttvirta landshöfðingja
um, hver áhrif hinn nýi samningur milli Danmerk-
ur og Spánar frá 21. desbr. f. á. hafi á verzlun
íslands, og hvað landsstjórnin hafi gjört til þess að
sjá Islandi og hagsmunum þess borgið í tjeðum
samningi“.
Varaforseti: í þessari fyrirspurn liggur frá minni
hálfu enginn efi á því, að landsstjórnin hafi gjört allt,
sem gjöra þurfti til þess, að samningur þessi hefði sem
bezt áhrif á verzlun Islands ; heldur vildi jeg, að með
henni yrði Ijóst, hver áhrif hann hefði á verzlun vora.
J>að er ef til vill eigi öllum kunnugt, að þessi samn-
ingur er hinn fyrsti verzlunarsamningur milli Dan-
merkur og Spánar. Vöruflutningar milli Spánar og
Danmerkur eru miklu minni að tiltölu en frá íslandi
til Spánar, þar sem hjeðan eru árlega flutt 10,000 til
15,000 skpd. af saltfiski til Spánar, en frá Danmörku
að eins lítið eitt af herragarðssmjöri. Reikni menn
skpd. af saltfiskinum á 45—50 kr.. þá nemur það hálfri
miljón króna árlega, og er það mikið fje fyrir fátækt
land. J>að er því auðsætt, að i slikum samningi sem
þessum hlýtur stjórnin að taka tillit til íslands. þ>að er
auðvitað, að það er enganveginn lítilsvert, hvernig slík-
ur samningur er vaxinn, hvort hann er oss haganleg-
ur eða eigi. Jeg er eigi viss um, hvort samningurinn
er deildarmönnum kunnur. Jeg skal því leyfa mjerað
lesa upp einstakar greinar samningsins.
í 1. gr. stendur :
„Milli konungsríkjanna Danmerkur og Spánar skal
gilda verzlunar- og siglingafrelsi og -jafnrjetti, og skal
hvorki við aðflutninga nje útflutninga, landveg eðasjó-
veg, leggja nokkurn toll eður annað gjald á landaura
eður unninn varning (Kunstflidsprodukter) annars eðlis
eður hærri en þann, sem liggur á hinum sömu vörum
þegar þær flytjast að eður út úr sömu löndum. Hvoru-
tveggja stjórn skuldbindur sig til þess, að veita ekki
þegnum nokkurs annars ríkis í neinu því, er snertir
verzlun og siglingar, nokkurt einkaleyfi, fyrirrúm eða
undanþágu, án þess jafnframt að gjöra verzlun og sigl-
ingar hins ríkisins þessara gæða aðnjótandi“.
9. gr. snertir verzlunarfulltrúa.
10. gr. snertir sjófarendur og strönd.
11. gr. meðferð á skipum.
12. gr. hljóðar þannig :
,.J>ar eð sjerstök löggjöf á sjer stað í nýlendum