Ísafold - 22.07.1879, Blaðsíða 4

alþýðudómi eða almennings áliti í því, að haldist lengi
aðsókn að ólærðum læknir, sem lækni, þá er hann nýt-
ur, og þarna er þá komin vis-san fyrir þekkingunni. —
Nú bætist við — hafi hann bezta vilja, gefi meðulin,
fari ferðir fyrir lítið eða ekkert, þá kemur nú peninga-
spursmálið með í leikinn.
Um leið get eg þess, að fundar-ávarpið frá Dala-
sýslu sýnir, að borgun fyrir aukaverk lækna er þar —
og enda víðar — orðin þyrnir í augum manna og vilja
menn fá þá ákvörðun afnumda; og mun eg koma með
frumvarp til þess, sjái eg mjer fært.
//. Kr. Ffiðrikssou: það verður þó ekki dulið, að
meiningar manna um smáskammtalæknana eru tvískipt-
ar. það er auðvitað, að mjög mikið er komið undir góð-
vild og gáfum, eins og Guðm. Einarsson sagði, en eitt-
hvað er óviðkunnanlegt í því, að dæmi skuli finnast
þess, að sveitar-ómagi hafi verið tekinn og látinn læra
smáskammtalækningar, sjálfsagt til þess að ljetta sjer
á sveitinni. þ>að er meir en satt, að einstakur maður
getur verið og er öðrum náttúraðri til að vera læknir;
en þetta er ekki næg ástæða fyrir því að trúa hverj-
um og einum fyrir lífi manna og heilsu, en það er
ekki svo hægt, að sanna upp á þessa skottulækna að
þeir hafi gjört sjúklingum tjón með lækningum sínum.
þ>að skal eg að vísu játa, að reynslan er hið bezta próf
og bezta sönnun fyrir dugnaði; en það vona eg samt
að þingmönnum skiljist, að þar sem prófið er undan-
gengið eru líkindi til að það hafi eitthvað að minnsta
kosti að þýða, og að eitthvert próf sje nauðsynlegt,
áður en fáist leyfi til, að reyna sig. A. O. sagði, að
á litlu stæði, hvort maður dæi hjá allopatha eða homöo-
patha. fessu og öðru eins er nú reyndar ekki hægt
að svara; en það vil eg vona að honum finnist eðli-
legt, þó eg fremur treysti manni sem hefir vottorð um
þekkingu sína en hinum, sem ekkert hefir vottorðið.
(Málinu síðan visað til 2. umræðu með 17 atkv. og
nefnd kosin: Arnljótur, Guðm. Ein., B. Sv., Hjálmur,
St. Stephensen).
Laun póstmeistarans. Fyrsta umræða í neðri
deild 12. þ. m.
Landsh. vitnaði í orð framsögumanns fjárlaganefnd-
arinnar á alþingi 1877, Dr. Gríms Thomsens, þau, að
eigi mundi hollt einmitt fyrir póstmeistarann sjálfan,
að hækka skrifstofukostnaðarendurgjaldið, upp í 900
kr. úr 600 kr., eins og hann (landsh.) hafði stungið
upp á, því að á næsta þingi mundi að öllum líkindum
verða stungið upp á að hækka laun hans, og þá yrði
það ef til vill síður gjört, ef hann hefði fengið viðbót
árið áður.
Varaforseti (Gr. Th.): Aljer eru nauðugir 2 kostir
sem framsögumanni fjárlagafrumvarpsins að svara þess-
ari áskorun, sem eigi að eins er í ástæðunum fyrir
stjórnarfrumvarpinu, heldur kemur og frá hinum hæst-
virta landshöfðingja. J>ó eg setti svo, að það hefði
verið loforð frá minni hálfu, að greiða atkvæði fyrir
einhverri launaupphæð handa póstmeistaranum á næsta
þingi, þá er það alls eigi vlst, að mitt eina atkvæði
nægi; en það er hvorttveggja, að engin skylda væri
fyrir mig, að safna atkvæðum manna fyrir þessu máli;
enda er ekki sagt hver árangur yrði af því; jeg skoða
þetta eigi sem loforð frá minni hálfu, heldur sem bend-
ing. En fyrst á annað borð er haft svo mikið við mig
að farið er að vitna í orð mín, þá furðar mig á, að
stjórnin eigi vitnar til orða landshöfðingjans. f.ands-
höfðinginn sagði á þinginu 1871 (sjá alþingistíðindi
1871, I, 327): „þ>egarbúið er að koma þessu nýja fyrir-
komulagi I gang (á póstmálunum), þá skal jeg játa
það, sem nefndin eða meiri hluti hennar hefir tekið
fram, að þá muni þessum störfum verða nægilega laun-
að með 600 rd. (o: rnookr.): en jeg skal leiða athygli
þingsins að þvi, hvort ekki muni haganlegra að útbúa
póstmeistaraembættið svoleiðis, að vjer getum verið
vissir um, að fá í það sem beztan og áreiðanlegastan
mann í þau ár, sem það þarf mest við, og þá, þegar
einhvern tíma verða póstmeistaraskipti, að taka til yfir-
vegunar, hvort þetta embætti ekki gæti sameinazt ein-
hverju öðru embætti í Reykjavík, og launin á þennan
hátt orðið minni, því með þessum hætti er jeg fyrir
mitt leyti sannfærður um, að vjer getum skipað þessu
embætti á sem haganlegastan hátt fyrir landið;l. J>etta
virðist mjer eins mikið loforð og eins góð bending, eins
og orð mín í hitt eð fyrra. Hvernig fórust hinum 2.
konungkjörna þingmanni orð árið 1871? Hann sagði
(sjá alþingistíðindin 1871, I, 413): „Mjer finnst engin
ástæða til að auka skrifstofufje póstmeistarans fram úr
því, sem frumvarpið stingur upp á. Annars er það al-
veg komið undir því, hvernig menn líta á málið, hvort
mönnum þykja 100 rd. nægja eða eigi'1. I lögum 26.
febr. 1872 eru laun póstmeistarans ákveðin með 700
rd. eða 1400 kr. Nú liðu 3 ár, þangað til launalögin
15. okt. 1875 hækkuðu launin upp í i7ookr., og skrif-
stofufjeð úr 200 kr. upp í 600 kr. (það virðist því eptir
þessu líklegt, að nú ætti öllu fremur að fara að lækka
launin en hækka þau. Og þótt einhver loforð hafi
verið gefin í þessu efni, þá hefir það þó aldrei verið
meiningin, að bæði launin og skrifstofufjeð yrði hækk-
að. þ>etta virðist mjer vera að færa sig upp á skaptið.
Nú 8 árum síðar er beðið um 2400 kr. í laun og goo
kr. I skrifstofufje. þ>etta hefi jeg tekið fram fyrir þá
sök, að varlegra er fyrir hinn hæstvirta landshöfðingja,
að leggja eigi of mikla áherzlu á það, sem á þingi er
mælt; enginn hefir ábyrgð á orðum sínum á þingi,
þegar menn eru heitir í ræðum, sem opt kann að verða.
Eg legg mitt loforð að jöfnu við orð landshöfðingja.
Eg játa það, að störf póstmeistarans hafa aukizt hin
síðari árin; eg játa það, að hann er áreiðanlegur og
góður embættismaður, og að ástæða er til, þegar tími
er til kominn, að viðurkenna verðleika hans í verkinu.
þ>að er og aðgætandi, að póstmeistaraembættið er svo
vaxið, að ávallt er hægt að hafa á hendi önnur störf
meðfram því, enda hefir landshöfðinginn sagt, að em-
bættið væri stofnað með þeim fyrirvara, að það yrði
ávallt sameinað öðrum störfum. þessi störf eru svo
arðsöm, að eg er sannfærður um, að embættið er við-
unanlegt og vel launað. En þó er eg fús á, að taka
mjer breytingaruppástungu við 2. umræðu málsins, í
þá átt, að skrifstofufjeð verði hækkað upp í 1000 kr.,
en eigi bætt einum eyri við launin.
Landshöfðinginn: Jeg skal að eins geta þess, að
þegar jeg gjörði þessa áætlun á þinginu 1871, þá hafði
jeg enga reynslu fyrir mjer um það, hversu störf póst-
meistarans mundu aukast; en sú hefir reyndin á orðið,
að þau hafa aukizt miklu meira en eg gjörði þá ráð fyrir.
Halldór Kr. Friðriksson: Jeg ímynda mjer, að deild-
in muni líta hlutdrægnislaust á mál þetta, og láti eigi
neitt villa sjónir fyrir sjer, ef annars er ástæða til að
hækka laun póstmeistarans. Eg er sannfærður um,
að deildin vill launa embættismönnum sómasamlega,
svo að þeir fái lifað sómasamlegu lífi. J>egar um laun
póstmeistarans er að ræða, þá muna deildarmenn, að
hann sumarið 1875 fjekk 300 kr. launaviðbót, þ. e. laun
hans hækkuðu úr 1400 kr. upp í 1700 kr. En vjer
verðum að gæta að því, að störf hans hafa aukizt svo
mjög síðan 1873, þar sem á hann hafa hlaðizt mörg
störf, er landshöfðinginn með engu móti þá gat sjeð
fyrir, veldur því bæði það, að póstferðirnar hafa aukizt
svo og strandsiglingar Díönu; nú er og miklu meiri
bögglasending en áður var. (Framh. í næsta bl.).
Ritstjóri: Björn Jónsson, cantl. phil. ____
Prentað með hraðpressu ísafoldarprentsmiðju.