Ísafold - 02.12.1879, Blaðsíða 3

sem jafnan flytja þær á brott með oss, og af
fávizku sjálfra vor. Fyrirtæki sem þetta mátti
ekki seinna byrja. þó stendurþað eða fellur
alveg eptir hluttekningu þeirri, er það fær hjer
á landi og víðar. I vor verður byrjað að rann-
saka Lögberg, þegar klaka leysir úr jörð, og
mun slíkum rannsóknum verða haldið áfram
eptir mætti. Fjelagsstjórnin hiun vilja láta
sem fæst ógjört, er fj elaginu má að gagni verða,
enda sendir hún nú með póstunum hjer um
bil áOObrjefa til innlendra og útlendramanna.
Yjer óskum, að fyrirtæki þetta fái sem bezt-
ar undirtektir.
MANNALÁT. 11. f. m. varð presturinn
síra Pdll Ingimundarson á Gaulverjabæ bráð-
kvaddur á heimleið frá barnsskím á bæ ein-
um í grenndinni, 67 ára. — 21. f. m. andað-
ist hjer í bænum frú Kristín Thoroddsen
(þorvaldsdóttir frá Hrappsey), ekkja skálds-
ins Jóns sál. Thoroddsens sýslumanns,-—1.
þ. m. andaðist prestaskólakennari síra Hann-
es Arnason, 67 ára.
Aðfaranótt 24. f. m. hvarf á einum skips-
bátnum frá póstskipinu Phönix hjer á höfn-
inni yfirstýrimaður Olsen, og hefir ekkert til
hans spurzt síðan, og er talið víst, að hann
hafi drukknað.
Að sögn, er komið boð frá skozkum manni
um að láta af hendi tvær hengibrýr yfir þjórsá
og Ölfusá úr steyptu jámi frítt fluttar áEyr-
arbakka fyrir 40,000—50,000 krónur. þetta
er nú í sjálfu sjer glæsilegt boð, en varhuga
mun mega gjalda við því, að stöplarnir undir
báða brúarsporðana, bæði á Selfossi og þjót-
anda, sjeu nógu styrkir og nógu háir. Mein-
ing manna er, að klöppin að austanverðu við
Selfoss sje ótraust, að minnsta kosti sýnir
það sig, að vatna- og ísagangur hefir brotið
úr klettinum. Stykkin liggj a þar hj er og hvar
á flúðunum. Sama er að segja um hæðina á
báðum stöðum; í miklum vatnavexti á vor-
dag, þegar ísa leysir af ánum, munu þær á
stundum báðar tvær, þó sjerílagiþjórsá, sje
það satt, að hún með köflum brjóti af sjer
rjett undir bænum á Urriðafossi, ganga mjög
hátt, og þarf því bæði kunnuga menn og
greinda til að íhuga þetta nákvæmlega. En
sje nauðsynlegt, að byggja þar upp háa stöpla
úr bezta efni, völdu grjóti og sterkasta Port-
lands-steinlími, þá bætist ærinn kostnaður
við þær 40,000—50,000 krónur, auk flntnings
brúnna upp á brúarstæðin, vegabætur, eptir-
lit með verkinu o.s.frv.
---»0«-
Uppdrættik munu vera komnir frá Kaup-
mannahöfn til hins áformaða alþingishúss,
sem hlutaðeigendur munu hafa samþykkt.
Oskum þess og vonum, að einnig verði valið
vel hússtæðið. þingmenn, semfúslega veittu
fyrir sitt leyti fjeð, eiga heimting á, að ósk-
um þeirra í þessu efni sje gaumur gefinn, og
að smásmuglegar kaupstaðarskoðanir ekki
verði í fyrirrúmi, þar sem um þvílíka opin-
bera landsbygging er að gjöra.
—»o«—
|>æk pimm heiðurskonuk í Reykjavík, sem
um tíma hafa staðið fyrir ullarvinnuskóla í
Reykjavík, hafa nú einnig, samkvæmt aug-
lýsingu í síðasta tölublaði »ísafoldar«, sam-
einað við hann sunnudagaskóla; er þar kennd
skript, reikningur, danska, o.s.frv.—þettaer!
mjög lofsvert fyrirtæki og heiðarlegt, og von-
andi, aðmenn þeirraog aðrir höfðingjar bæj-
arins. stofnsetji álíkan skóla fyrir umkomu-
litla unglingspilta.
—»o«—
Landi vor p. Thoroddsen hefir í
danska tímaritinu Geografisk Tidsskrift gef-
ið út mjög fróðlega ritgjörð með einum upp-
drætti um eldgosin á Islandi árið 1783. Hef-
ir höf. með mikilli nákvæmni og vandvirkni
safnað öllu, sem hann hefir komizt yfir, prent-
uðu og óprentuðu um tjeð eldgos, og notað
það með greind og varfærni. Sjer í lagi styðst
hann við tvær ritgjörðir, sem til eru í hand-
riti, eptir Svein Pálsson, annað á hinu kon-
unglega bókasafni (Forsög til en fysisk, geo-
grafisk og historisk Beskrivelse afde islandske
Isbjerge, Ny kgl. Samling, Nr. 1094, b—c),
og hitt í handritasafni hins ísl. Bókmennta-
fjelags, Nr. 23 (Tillceg til Beskrivelsernc over
den Vulkan, der brcendte i Skaptafells Syssel
Aar 1783, samlet ved en Beise i Egnene 1793
og 94, med et Kaart). þessa síðarnefndu rit-
gjörð Sveins Pálssonar, telur höf. hina beztu
og greinilegustu af öllu því, sem um hin svo
nefndu Skaptárgos hefir skrifað verið, og væri
því æskilegt, að einhver, og einna helzt herra
Thoroddsen sjálfur, vildi koma henni á ís-
lenzku fyrir almennings sjónir. Yirðist oss
Bókmenntafjelagið standa því næst, aðkoma
henni á framfæri. Höf. álítur Svein Pálsson
hafa sannað, að eldgosin í Skaptafellssýslu
1783 hafi enganveginn komið úr Skaptárjökli,
eins og hingað til hefir verið ætlun manna,
heldur sjer í lagi úr mörgum álíka smágýg-
um í Varmárdalnum, fyrir sunnan Skaptár-
gljúfur, eins og Leirhnjúkarnir við Mývatn.
Höf. tekur að endingu fram, að þessi gos
hafi verið þau gífurlegustu, sem nokkurstað-
ar hafi átt sjer staðíheimi, og hraunmagnið,
sem þá hafi myndazt, á við það mesta, sem
til sje í sögunni, en getur þess jafnframt, að
æskilegt væri að rannsaka eldgosssvæðið, og
yfir höfuð suðurjökla Islands betur. — Vjer
erum á sama máli.
--»0«--
I októbermánuði í haust hjeldu eitthvað
um 16 útvegsbændur suður með sjó fund
með sjer í Hólmabúð, og kom þeim ásamt
um, að hætta i haust við alla lóðabrúkun, og
að enginn mætti taka inntökuskip úr öðrum
fiskiverum, nema eitt skip hver sá búandi,
sem byggi á 5 hundruðum eða meiru. Dag-
inn eptir ljet einn af þeim, sem undirskrifað
höfðu, beita lóðina, og nokkrum dögum síðar
ljet annar róa með hana. Við þetta rufust
samtökin um lóðirnar, eins og nærri má geta.
A sömu leið mun og fara meðinntökuskipin.
Ekki má nbóndasonurinm (vinnumaðurinn?)
í »þjóðólfi«, er auðsjáanlega er vel kunnugur
verzlunarfjelagi Strandarmanna sem var,
láta sig furða á, þó verzlunarsamtökum reiði
illa af á Ströndinni, þegar svona illa gengur
með samtök þar yfir höfuð.
Yðar
Njarðvíkingur.
ÓVEITT PRESTAKÖLL:
1. Selvogsþing............. metið 440.33 kr.
2. Sandar í Dýrafirði .... -— 485.62 —
3. Helgastaðir............... — 686.20 —
4. Staður í Súgandafirði... -— 259.18 —
5. Asar og Búland ........... — 269.75 —
6. þóroddsstaðurí Köldukinn— 733.73 —
7. Húsavík .............. metið 594.64 kr.
Óll þessi brauð eru fyrir-
heitisbrauð samkv. kon-
ungsúrsk. 24. febr. 1865.
8. Gaulverjabær........... — 1139.10 —
Auglýst 21. f. m. Prestsekkja er í brauð-
inu, sem nýtur ^ af föstum tekjumþess.
HITT 0Gf JETTA.
BJAIINI sýslumaður HALLDÓBSSON
(1701—1773), einn af mestu skörungum og
ójaínaðarmönnum 18. aldar, sá sami sem
hefndi Odds lögmanns Sigurðssonar á Jóh.
Gottrup, og í mestum deilum átti við amtm.
Lafrenz út af málum Jóhanns, mun vera sá
síðasti maður hjer á landi, sem hátíðlega
stefndi mótparti sínum framliðnum, því 1744
reið hann til Bessastaða með 2 votta og ljet
lesa tvær stefnur yfir gröf Lafrenz’s. Bjarni
var svo feitur, að hann vo 36 fjórðunga; þó
reið hann til þings nál. hvert sumar. Hann
var bæði launheitur og illyrtur, bráður og
langrækinn. Svo var hann vinnuharður, að
varla hafði fólk hans matfrið. þó þungfær
væri, var hann jafnan snemma á fótum, og
vakti hvern mann á bænum með hnefahöggi.
það var vandi hans, að standa yfir fólkinu
meðan það mataðist, og skipaði hann því að
»flýta sjer að láta ganga í h.s kjaptana á
sjer«. Enginnmátti á sumardag við heyvinnu
klæða sig meira en i nærfötin eða hafa vetl-
inga á höndum; gekk hann opt til fólksins
og tók í hendur mönnum, til þess að vita,
hvort þeim væri heitt á höndum; þá, sem
kaldir voru, laust hann. Einu sinni hafði
hann vinnumann, karlmenni mikið, sem Saló-
mon hjet. Bjarni kom ríðandi á engjar, að
vanda sínum, stóð við hestinn og deildi á
manninn, er var að slá; Salómon þagði, og
hjelt áfram slættinum, meðan Bjarni ljet dæl-
una ganga, þangað til hann var rjett kominn
að sýslumanni. þá sagði hann: »varaðu fol-
ann þinn, kunningiU hljóp undir Bjarna og
lypti honum á bak, en sló í hestinn með orf-
inu. Ekki er sagt, aðBjarni hafi illyrt Saló-
mon optar. En góður var hann við fólkið á
milli, og hjelt því sjer í lagi á hverjum vetri
mikla jólagleði niðri hjá sjer í stórum skála,
sem annarhvor þeirra, hann eða Gottrup,
höfðu látið byggja á þingeyrum, og tók með
börnum sínum sjálfur þátt í gleðinni; hlutað-
ist þá eitt sinn svo til, að dóttirBjarna, f>or-
björg, er síðar giptist Jóni varalögmanni Ó-
lafssyni, skyldi leika með böðli Bjarna, er
Sigurður hjet. Varð henni þá þessi baga af
munni:
Mitt þá ekki mótkast dvín
Má það sannast þarna,
Ef hann skal vprða heillin mín
H.....ð að tarna.
Við Skúla landfógeta átti Bjarni í deilum út
úr svo kölluðu Barna-Elínar-máli, járnsölu-
máli, og moldartunnu-máli Ovesens kaupm.
íHofsós. VarBjarni fyrir kaupmann. þegar
Bjarni mætti írjettinum á alþingi, sagði Skúli:
»f>ar kemur krummanefið frá f>ingeyrum«.—
»Ekki er það sama nefið, sem kroppaði um
barnabeinin í Grafarmóum, karl minn«, var
svarið. Sveigðu þessi orð að óþokkakvisi, sem
legið hafði á Skúla, þegar hann var í Gröf á
Höfðaströnd, áður en hann flutti að Ökrum
í Skagafirði. Út af þessu var Bjarni dæmdur
í sekt til Skúla; urðu þeir samferða af þingi,