Ísafold - 16.07.1880, Blaðsíða 2

70
um þeirra sjerstaklega. En þá færi
svo, er til vitnisburðar safnaðarins kæmi,
að hann hefði ekkert, eða lítið annað
en gott til prestins að segja, og yrði
því skýrsla prófastsins samkvæmt því
þannig, að eptir henni yrði ekkert á-
kæruefni fengið gegn hinum umrædda
presti; en biskupinn gæti þó ekki af
lausum sögusögnum, sem reynslan sýndi,
að optast væri erfitt að sanna, er til kæmi,
lagt það til, að prestur yrði setturfráem-
bætti. það var samhuga álit fundarins, að
áríðandi væri, að prófastar í þeim fáu
prófastsdæmum, þar sem eru óreglu-
prestarnir, ljetu betur til sín taka en
hingað til, einkum í því að skýra bisk-
upi afdráttarlaust frá ástandinu eins og
það í raun og veru er, og aptur á hinn
bóginn yrðu allir siðsamir og áhuga-
samir prestar, að gjöra allt sem í þeirra
valdi stendur, til að eyða bæði þessu
og öðru skaðræði í hinu kirkjulega lífi
voru. Var að svo mæltu fundi slitið.
Skýrsla frá ívari Hclgasyni
Um nokkur atriði viðvikjandi veiðiað-
ferð Norðmanna í Lofoten.
I þetta sinn hefi jeg lítið að skrifa
veiðiaðferð viðvikjandi, því jeg hefi áð-
ur skrifað um þau atriði, er jeg hefi
sjeð breytingu á í samanburði við það
er tíðkast hjá oss, og mjer virðisthag-
kvæmara, og er það helzt hvað snert-
ir útbúnað veiðarfæra, því aðferð Norð-
manna á sjónum er næstum hin sama
sem tíðkast á Islandi.
Jeg hefi nú gjört mjer kunnugt,
hvernig Norðmenn hjer í Lofoten greiða,
legg'ja,og draga þorskanet. þegar mað-
ur greiðir netin í bátana, gjörir maður
það næstum á sama hátt og á Islandi.
I milli glaskúlanna hafa menn vanalega
i faðm, og sumir lítið meir, og sömul.
millum steinanna, en í kúlunum hafa
þeir löng bönd, líkt því sem margir
hafa áður brúkað á Islandi, en sem fleztir
hafa nú hætt við, og get jeg ekki í-
myndað mjer, að það sje betra, einkum
þegar möskvar netanna eru svo stórir
eins og á sjer stað hjá oss, að kúlurnar
smjúga í gegnum, því eptir því sem
kúluböndin eru lengri, slæst kúlan meira
til í sjónum, og því hættara við að kúl-
an gangi í gegnum möskvana, en hjer
eru möskvar netanna svo smáir, að kúl-
urnar ganga ekki í gegnum þá. Dufl-
færi netanna eru sterk, vanalega af bik-
uðum köðlum, en ofan við þau mjórra
tóg, og eru þar á fest duflin 3—4 á
hverjum enda netatrossunnar með löngu
millibili, og álít jeg það mjög gott, því
þegar duflfærin eru nógu löng, og langt
bil í millum duflanna, er sjaldan að
þau (duflin) gangi undir, þó straumur
sje, en ofan við duflfærin getur maður
notað mjórra færi, og er það kostnað-
arminna; en að hafa fleiri en eitt dufl,
álít jeg ómissandi, því það veit jeg af
eigin reynslu, að t.d. í Garðsjó, þar sem
straumur er mikill, verður maður stund-
um að bíða fleiri tíma eptir liggjanda,
þar til duflin koma upp, en ef við brúk-
uðum þann sið, að hafa 3—4 dufl á
hverju duflfæri með 2—3 faðma löngu
millibili, mundu þau trauðlega ganga
undir, svo framarlega sem duflfærið er
ekki of stutt.
f*egar menn greiða hjer net í báta
sína af landi, greiða þeir vanalega í.
apturskutinn, en leggja þau á sama hátt
og tíðkast hjá oss. Til að draga netin
á, brúka þeir kefli (rulle) hjer um bil
21/., aln. á lengd, sem þannig er fest í
borðstokkinn, að við hvern enda keflis-
ins er stungið niður í borðstokkinn lítið
flötu járni; á fremra járninu er gat á
efri enda þess, og er þar í stungið járn-
ás, er fastur er í enda keflisins, en á
aptara járninu er opið upp úr gatinu,
svo járnás sá er fastur er í apturenda
keflisins, fellur niður í skarð það, sem
þannig er myndað í aptara járnið.sem
stendur í borðstokknum. A fremri enda
keflisins er negldur hringur af þunnu
járni með tönnum hringinn í kring, lík-
ast því sem vanalega brúkast á vefstóls-
rifi, og á það áðurnefnda borðstokksjárn
er negldur stoppari, sem liggur þannig
undir keflinu og gengur í hverja tönn
á áður nefndum hring; þegar maður
dregur upp netin, snýst keflið með, og
sleppur þá stopparinn tönn af tönn, en
ef að netin vilja út, sem opt á sjer stað,
t. d. þegar kvika ríður undir, stendur
stopparinn við, og er því ljett að halda
netunum, þegar keflið stendur fast, og
álít jeg slíkt kefli ómissandi, þegar net
eru dregin. Keflið er fest miðskipa,
og þegar menn greiða á sjó, eru netin
,greidd jafnóðum í apturskut, en hjer
ieru net sjaldan greidd á sjó. þ>ví hjer
'er svo stutt róið, að menn draga netin
inn, og greiða þau optast í landi, róa
svo út á kveldin, til að leggja, en á
hverjum laugardegi eru net tekin upp,
svo framarlega sem veður leyfir, því
ef nokkur lætur veiðarfæri standa í sjó
yfir helgidag, verður hann fyrir útlátum,
svo framarlega sem veður leyfir að taka
upp veiðarfæri, og álít jeg það gott.
þar sem netastappa er mikil, því þá
fær fiskurinn betra rúm til að ganga,
þar sem hann er óhindraður, en jeg
veit að menn hafa mótbárur við því á
íslandi, þar sem (eins og nú í seinni
tíð hefir átt sjer stað) að svo langt hefir
verið róið, og illt að koma því við, og
sumir geta máske tekið upp, en sumir
ekki.
Allir fiskimenn brúka hjer í Lofoten
^samkynja báta, smíðaða í Helgoland í
(Noregi, og hefi jeg áður lítið eitt minnzt
á lag þeirra, enda vil jeg sem minnst
skrifa um það bátalag, þar til jeg fæ
að sjá aðrar bátasortir, er mjer máske
geðjast betur að, því þó nefndir bátar
sjeu hentugir hjer, þar sem svo stutt er
róið, álít jeg að þeir væru ekki hentug-
ir hjá oss, sem þurfum langt að sækja
sjó og þess vegna að slaga, en hjer slaga
menn sjaldan. Jeg læt hjer við staðar
nemaíþetta sinn; en ef mjer gefst færi
á að sjá eitthvað nýtt viðvíkjandi veiði-
aðferð, mun jeg rita þar um svo ná-
kvæmlega sem mjer er unnt.
Sörvaagen í Moskenæs 3. apríl 1880.
I. Hclgason.
— I frumvarpi til nýrra landbúnaðar-
laga er meðal annars ákvörðun í 26. gr.,
er heimilar ferðamönnum að æja hross-
um á landi annars manns, þar sem ekki
er tún eða engi, og er það glöggt fram
tekið, þar sem sagt er: „Enginn getur
meinað ferðamönnum að æja hrossum
í landi ábýlisjarðar sinnar allt að dægri
í senn, nemaþarsem er tún eða engi“.
þetta er nú fyrri partur greinarinnar,
og er hann allt annað en rjettarbót;
ferðamanninum er með þessu gefinn
meiri rjettur yfir landinu í þessu tilliti
en ábúandanum ; þegar ábúandinn ekki
getur meinað ferðamanninum að beita
land hans borgunarlaust allt að dægri
í senn, eins þó það væri t. d. hinn
engelski hrossakaupmaður með fleiri
hundruð hrossa, og lægi í þröngum
búfjárhögum einhverrar jarðar allt að
dægri í senn, ætti hann eptir þessum
lögum ekkert að þurfa að gjalda; dæm-
in get jeg til fært mörg fleiri, sem
sýndu, hve óhafandi þessi ákvörðun er,
og þar að auki stríðir hún móti 50.gr.
stjórnarslcrárinnar.
þ>að er nokkuð sanngjarnara til orða
tekið í frumvarpi Jóns Pjeturssonar 72.
gr.: „ J>að varðar eigi við lög, þó maður
lofi peningi þeim, er hann hefir með-
ferðis, að grípa niður í úthögum annara
óumgirtum11. En þó álít jeg hentugast
að hafa enga ákvörðun um þetta í lög-
um, þegar ekki er að tala um jarðir,
sem liggja með þjóðbraut. þ>að er
vanalegt, þegar menn fara um sveitir
en ekki þjóðbraut, að þeir gista á
bæjum ellegar æja hjá bæjum, og ræð-
ur þá ábúandinn, en ekki ferðamaður-
inn hvar hestunum er beitt, enda vakir
sú rjettarmeðvitund hjá almenningi, að
ábúandinn eigi með landið, sem hann
býr á, og þess vegna er það vanalegt,
að ferðamaðurinn spyr búanda, hvar
hann megi hepta hestana, en yrði áður
nefnd grein að lögum, gæti þetta opt
orðið öðruvísi. Svo kemur seinni part-
ur greinarinnar þannig hljóðandi: „Nú
er jörð á þjóðbraut, og verður fyrir til-
finnanlegu tjóni af ágangi ferðamanna,
og er þá ábúanda heimilt að bera sig
upp um það við hlutaðeigandi sýslu-
nefnd, og ef sýslunefnd virðist umkvört-
un hans á rökumbyggð, skal hún ákveða
hæfilegt lagagjald fyrir hvert það hross,
sem áð er í landi jarðarinnar, svo það
nemi hálfu dægri eða meiru; en ábú-
andi heimtar sjálfur hagagjaldið af ferða-
mönnum“. Jeg efast nú ekki um, að þeir
sem með þjóðbraut búa og enn pá líða
áfangastaði á jörðum. sínum, muni geta
sannfært viðkomandi sýslunefnd um, að
þeir biði tilfinnanlegt tjón af ágangi
ferðamanna, og hún þar eptir ákveði
hagagjaldið. En eins og nú stendur,
eru ferðirnar æði kostnaðarsamar. fyrir
þeim, sem langt eiga til aðdrátta,' þó
ekki bættist þdð við, að þeir þyrfti að
borga hagatoll fyrir hvert hross á
hverjum degi. Langferðamönnunum
er drjúgast upp á áframhaldið, að æja
lengur og sjaldnar, og koma svo til að