Ísafold - 09.11.1880, Blaðsíða 3

111
voninni, enga endurbót að sjá innan
skamms á samgöngum sínum.
Giiifubátur á Faxaflóa. F>að vantar
enn mikið á, að strandsiglingar fuUnægi
þörfum vorum. Til þess þyrftu gufu-
skipin að koma á langtum fleiri staði,
og ferðirnar að ná yfir miklu lengra
tímabil. En til þessa eru stór gufuskip
ekki hentug. Hjá oss Borgfirðingum
og þá einna helzt Akurnesingum hefir
sú hugsun lifnað, að æskiiegt væri fyr-
ir samgöngur og vöruflutninga úr
Reykjavík og á Akranes, að til væri
lítill gufubátur, upp á io—15 smálestir,
sem um alla tíma ársins flytti póstana,
og jafnframt væri brúkaður til að flytja
farþegja, farangur og annan varning
milli Reykjavíkur og Borgarfjarðar.
Virðist þetta rjett hugsað, því allir
þekkja af reynslunni þann farartálma,
sem póstum og öðrum ferðamönnum
er í því, að þurfa að fara landveginn
milli nefndra staða, auk þess hversu
menn, þá sjóveg er farið á opnum skip-
um, optlega teppast og biða byrjar á
öðrum hvorum staðnum svo dögum og
jafnvel vikum getur skipt. Fyrir lands-
sjóð og landsbúa yfir höfuð hefði slík-
ur gufubátur þá þýðing, að greiða
póstgöngurnar og öll ferðalög norður
og vestur, en fyrir Reykjavík, Borgar-
fjarðar- og Gullbringusýslu væri þess
utan auðsær hagur af þessum fljótu og
vissu samgöngum og flutningum. Vjer
ímyndum oss, að þetta málefni, þegar
það er nægilega undirbúið, komi fyrir
næsta þing, og væri fróðlegt að heyra,
hvern róm almenningur hjer á landi
gjörir að því, því frá sjónarmiði póst-
anna er það almennt landsmál. Allir
vita, að nú sem stendur er póstunum
bannað að brúka sjóvegsferð fram og
aptur milli Akraness og Reykjavíkur,
hversu erfiður sem landvegurinn kann
að vera sökum ófærðar. En þetta bann
myndi hverfa, ef gufubátar, nægilega
traustir, væriá reglubundnum milliferð-
um milli Reykjavíkur og Akraness; að
talsvert fje myndi sparast á ári hverju
fyrir pósferðirnar með þessu fyrirkomu-
lagi, er einnig auðsætt. Póstarnir færi
þá ekki með hesta sína lengra en á
Akranes, eða þar i nánd, og þarf ekki
að fjölyrða um, hver munur það yrði
bæði í hægð og kostnaði.
Borgfirðingur.
Tíinarit bókiuenntatjelagsiiis hefir
til þessa ekki orðið fyrir þeim stuðn-
ingi, sem sumir gjörðu ráð fyrir, þeg-
ar áþví var byrjað. Enginn tekursjer
það til, þó sumar þær ritgjörðir, sem
það hefir haft meðferðis, verði fyrir
misjöfnum dómum; við því á maður
ávallt að vera búinn og taka því með
rósemi. En hitt er bágara, að þeir
menn, sem senda því ritgjörðir, eru svo
fáir. Ritnefndin hugsaði sjer aldrei, að
skapa sjer þar hirzlu fyrir sínar eigin
bækur; hún hugsaði hitt, að þeir menn
um land allt, sem eitthvað gagnlegt
geta og vilja rita, myndu bjóða tíma-
ritinu styttri eður lengri greinir til fróð-
leiks fyrir almenning. En það hefir
reynzt öðruvísi; þeir eru sárfáir, sem
til þessa hafa orðið, og er þetta ekki
vottur um nývaknað andlegt fjör hjá
þjóðinni. Hvar er nú framfaraáhuginn ?
Landsbúar hafa rit, sem fúslega kostar
prentun og pappír á hugsunum þeirra,
ef þær eru almenningi nokkurn veginn
boðlegar, og greiðir þeim hæfileg rit-
laun að auk hverjum einum, sem rita
vill og ritað getur, en þó ætlar tíma-
ritið að dragast upp af skorti á and-
legri fæðu. f>ví það skulu menn ekki
hugsa, að ritnefndarmennirnir, þó þeir
væru frjóvsamari höfundar en þeir eru,
ætli að láta það verða með nokkrum
sanni sagt, að þeir hafi búið sjálfum
sjer til fjeþúfu og fylli ritið með grein-
um eptir sjálfa sig. Eins og menn þeg-
ar hafa sjeð, hafa þrír af ritnefndar-
mönnum látið prenta eptir sig greinir
í tímaritið, hinir hafa hingað til ekkert
samið handa því, og mun nú verða
beðið átekta, hvort enginn, sem fyrir
utan hana er, gefur sig fram til að
fræða og gleðja landa sína. En ekki
væri það svo ómerkilegt í hinni nýj-
ustu sögu landsins, ef þetta er fjörið
og framfaralystin á íslandi 1880. Hafa
menn ekkert að tala um, ekkert að rita
um, nema tíðarfarið, verðlag á varningi
og bresti náungans? Eða vinna dag-
blöðin upp allar hugsanir og allan fróð-
leik manna?—Sje svo, þá er það eina
rjetta, að láta tímaritið hætta og bíða
betri tíma. Sama liggur að líkindum
fyrir Kirkjutíðindunum, þrátt fyrir það
með sóknarnefndum og hjeraðsfundum,
ný vaknaða trúar- og kirkjulíf. þ>að
er ekki svo mikið sem nokkur „leys-
ingi-1 riti í þau.
Ritnefndarmaður.
Yerzlunarskuldir hafa hjer sunnan-
lands minnkað nokkuð í sumar, þó ekki
eins og við hefði mátt búast eptirann-
að eins öndvegisár. Heldur hefir lands-
búum hætt við að lána á ný upp íþað
skarð, sem þeir hjuggu í eldri skuldir,
og fremur hefir verið tekið meira út af
óþarfa, en á hinum undan gengnu bágu
fiskiárum. petta er nú nokkur vorkunn,
því margur hafði um tveggja til þriggja
ára tima orðið að neita sjer og sínum
um ýmislegt, sem nú einu sinni er orðið
þörfum næst í aðbúnaði manna, sjer í
lagi það sem heyrir til fatnaðar, en þó
hefir það verið í meira lagi. Jeg var
á kauptíð vel birgur af sjölum. £>au
eru öll gengin út, og ekki er einn tref-
ill eptir í búðinni. Sama er að segja
um saumavjelar, og er slíkt ekki last-
andi, þar sem efnin leyfa. Sömuleiðis
hefir úttekt á kaffi og einkum kaffirót
farið stórum vaxandi, einnig á brenni-
víni, þó er það minna. Jeg er nú far-
inn að flytja inn maismjöl, sem ekki
kostar (200 pund) nema 18—igkr., og,
að dómi þeirra, sem til þekkja, er eins
drjúgt og saðningsmikið eins og banka-
bygg, sem kostar 32—34 kr. sekkurinn,
en þó halla jafnvel þeir snauðustu sjer
heldur af gömlum vana að því dýrra.
Nokkrum, sem höggvið hafa gott skarð
í eldri skuldir, hefi jeg' gefið afslátt frá
10 til 15 af hundraði, en miklu fleiri
hafa átt kost á þessu, en þegið hafa;
sumir vilja þvi miður heldur sæta lög-
sóknum og afarkostum. Jeg er sann-
færður um, að allir hinir betri kaup-
menn vilja slaka talsvert til með eldri
skuldir, ef landsbúar vilja sinna því.
í októbermánuði 1880. Kaupmaður.
„Sjómenn44. J>að er komin upp í
fjelaginu ný staða, eða nafnbót, eða
hvað jeg á að kalla það, að vera „sjó-
maður“. Einn velvinnandi maður, gipt-
ur eða ógiptur, er sjálfs sin, fer í sveit,
og, ef til vill, helzt þangað, sem hann
hefir alizt upp, vinnur þar fyrir sumar-
kaupinu, kemur svo á haustin að sjón-
um og rær þar allar vertíðir, stundum
á sama bæ og í sama skiprúmi. J>essi
maður er hvorki vinnumaður, bóndi nje
lausamaður; hann geldur hvergi til
sveitar nje nein opinber gjöld; hann
er hvergi heimilisfastur, en hann er
„sjómaður“.— Fari nú svo, að hann þurfi
sveitarstyrks við, þá byrjar ágreining-
urinn um, hvar hann og hyski hans, ef
það fylgir honum, sje sveitlægt. Hann
hefir í tuttugu ár samfleytt unnið í kaupa-
vinnu á sumrum í sínum fæðingarhrepp
eða uppeldishrepp, þó segir hlutaðeig-
andi sveitarstjórn: hann hefir í 10 ár
eða þar yfir dvalið mestan part ársins í
Rosmhvalaness eða öðrum sjávarhreppi;
því er sá lireppur skyldur að forsorga
hann og hans. En sveitarstjórnin í
sjávarhreppnum svarar: „Nei, meðengu
móti; hann hefir hjer ekki dvalið öðru-
vísi en sem „sjómaður", og það hefir
hann ávallt kallað sig; hann hefir borg-
að eptirgjald eptir sig, eins og sjómenn
gjöra, og aldrei verið hjer heimilisfast-
ur. Nú fer málið til sýslumanns— amt-
manns—landshöfðingja, og setjum þeir
úrskurði hann og hans hyski sveitfast
í sjávarhreppnum, hvað erþáaðgjöra?
UrSkurðurinn væri nú, að mmni ætlun,
ekki rjettur, þó erfitt kunni vera úr að
ráða, og sjer í lagi væri hann hættu-
legur framvegis; því ef sú verður nið-
urstaðan, að jeg með því að hafa sama
sjómanninn 10 ár samfleytt á mínum
vegum, vinni honum, konu hans og
börnum sveitarframfæri, þá verður byrð-
in yfrið þung á sveitarfjelaginu viðsjáv-
arsíðuna, því sama á sjer stað með marga,
sem jeg tij þekki; en hart mun þykja,
að hafna vönum og duglegum sjómönn-
um 10. árið, sem hann vill ráðast í
skiprúm hjá mjer, og sízt fyrir að synja,
að einhver nágranni minn taki fegins
höndum við honum, þótt aldrei sjeþað