Ísafold - 30.11.1881, Blaðsíða 1

r
VIII 28-
Reykjavík, miðvikudaginn 30. nóvembermán.
1881.
Eins og sjá má af eptirfylgjandi
S K R Á
yfir alls konar kaffibæti (malað kaffi, kaffirót og exportkaffi), er flutt hefir
verið inn í landið árin 1876—1879,
1876 1877 1878 1879
pund. pund. pund. pund.
Skaptafellssýsla , 2323 2156 1860 3778
V estmannaey j as 11154 7161 6402 9593
Bangárvallas >)» »» »» »»
Ámess 14019 21229 20578 19066
Gullbringu- og Kjósars 7229 27812 16703 18564
Beykjavíkur kaupstaður 41494 39143 25571 21124
Mýra- og Borgarfjarðars 1577 1880 2980 2476
Snæfellsness- og Hnappadalss 14656 14425 11766 13031
Dalas. .. )))> »» »» »»
Barðastrandars 2231 25þ0 2430 3026
ísafjarðars 16867 20997 22328 24809
Strandas 7925 7479 7978 8656
Húnavatnss 7218 7903 9534 7978
Skagafjarðars 2753 3662 6958 7180
Eyjafjarðars 13303 13785 15178 14722
þingeyjars * 3588 3925 4352 3554
Norðurmúlas. . 9710 9997 9120 10771
Suðurmúlas 7387 6971 6316 9358
Samtals... 163435 191025 170054 177686,
hafa þessi 4 ár upp og ofan verið flutt hingað til landsins 175550 pund af alls konar
kaffibæti eða rjettara kaffispilli, og sje þess gætt, að skýrslu vantar fyrir Eangárvalla-
og Dalasýslu, mun óhætt að telja 195000 pund að minnsta kosti sem aðflutning. til
landsins á ári hverju af þessum varningi, eða milli i og^ gegn kaffi.
|>ess hefir optar en einu sinni verið getið í blaði þessu, að tjeður varningur er
ekki til bóta, þó hann kunni að gjöra kaffið rammara og dekkra á litinn. Ekki má
heldur hrósa honum fyrir ódýrleika; því 40 a. fyrir pundið af kaffirót er vissulega dýrra
að tiltölu, en 60—70 a. fyrir pundið af kaífi. Sparnaðurinn nemur því á ári hverju ekki
nema rúmum 50,000 krónum fyrir allt landið, sem fær í staðinn óhollari og næringar-
minni hressingu, heldur en kaffið er óblandað, og þó landsbúar ættu að draga við sig
kaffi það, sem kaffirótinni nemur, þá virðist það engin frágangssök.
Kaffirót er þvf ein af þeim varninstegundum, sem rjett virðist að tolla, og
' er ekki að örvænta um, að þetta geti tekizt með tímanum, þó alþingi í sumar er var
. væri tilleiðanlegra til þess að leggja útflutningstoll á nauðsynjavöru (fiskæti), helduren
aðflutningstoll á annan eins óþarfa eins og kaffirótina.
' Tollinn mætti nú reikna með tvennu móti, allt eptir því, hvort maður af heil-
brigðisástæðum vill koma í veg fyrir aðflutning á kaffirótinni og malaða kaffinu, eða
maður vill skapa landssjóði nýja tekjugrein. Yilji maður hið fyrnefnda, þá liggúr
- beinast við, að leggja svo háan toll á kaffirótina, að hún hljóti að verða kaffinu hjer
um bil jafndýr hjer á landi, og þá má ekki leggja minna á hana en 20—25 a. pundið.
Afleiðingin af þeim tolli yrði sú, að kaupmenn hætta að flytja hana, og bættur sje
skaði vor! En sje sú hugsun í fyrirrúmi, að útvega landinu tekjur af þessum tolli,
þá má ekki leggja hærra gjald á malaðá kaffið, en 10—15 a. á pundið, sem myndi gefa
af sjer laglégan skilding, 20000—30000 kr. á ári hverju, eða um helming á móti
hinum tilvonanda afrakstri af útflutningstollinum af fiski, lýsi o. fl.
Sje nokkuð ólýginn vottur um það, hve misjafnt getur legið á alþingi, þá er það
vissulega það, að menn orðalaust samþykkja útflutningsgjald af innlendum nauð-
, synjavarningi, en hafna flutningsgjaldi af öðrum eins óþarfa, ef ekki ólyfjan, eins
og malaða kaffið.
— I>að er engin ný tillaga, sem kom fram á alþingi í sumar er var, um að
koma á reglulegum flutningum milli Reykjavíkur og Akraness, þó það væri
ný hugsun, að viðhafa tiJ þess gufubát.
Samkvæmt konungsbrjefi 26. apr.
1776, 6. gr. hreifði stiptamtmaður Rosen-
örn þessu málefni fyrst með brjefi dags.
6. sept. 1848, til sýslumannsins í Borg-
arfjarðarsýslu, þar sem hann beiddist
álita sýslumannsins um, hvort ekki væri
tiltök að koma á „reglubundnum flutn-
ingum með einka rjetti (eneberettiget
regelmtrssig Færgefart) millum Akra-
ness og Reykjavíkur, með því sjóleið-
in að eins er 2míla, en landvegur-
inn aptur hjer um bil 10 mílur“, og
hann vondur. Rosenörn stakk upp á
því að kostnaðurinn til þessa fyrirtæk-
is yrði lagður sumpart á þau hjeruð,
sem hlut eiga að máli, sumpart ætti
hið opinbera að styðja það, að minnsta
kosti með láni.
Oss er ókunnugt um, hvað eptir það
var gjört við málefni þetta, þangað til
það að þrjátíu árum liðnum, aptur kom
á dagskrá, fyrir áskorun Hallgrims
hreppstjóra Jónssonar í Guðrúnarkoti.
Hefir það verið til meðferðar í sýslu-
nefndum Borgarfjarðar- og Mýrasýslu,
og um það hefir verið skrifast á bæði
við póstmeistarann og landshöfðingj-
ann. J>að.v ^ém með uppástungunni
mælir, er sjdr í lagi þetta :
1. Sparr(aður*og greiðleiki við póst-
ferðirnar bæði norður og vestur. Mætti
þá nota einn mann sem póst bæði fram
og aptur milli Reykjavíkur og Hjarð-
arholts, því eins og leiðin fyrir norðan-
og vestanpóst er hin sama fram og
aptur miili tjeðra póststöðva, þannig
mætti hlíta einum manni til að koma
póstflutningum að norðan og vestan,
þessa sömu leið bæði fram og aptur.
Hver sem tilþekkir mun og játa, að land-
vegsferð póstanna fyrir innan Hvalfjörð
sje eitthvert hið aumasta neyðarúrræði,
ekki einungis þegar litið er til vega-
lengdarinnar, og þess hve ógreiður og
torsóttur vegurinn jafnaðarlega er sjer
í lagi vetur, vor og haust, heldur og
þegar þess er gætt, að á allri leiðinni
frá Rvík að Saurbæ á Hvalfjarðar-
strönd, er að eins einn brjefhirðinga-
staður, sem sje Mosfell, og að þaðan
eða þangað eru optast allt árið um í
kring engin brjef eða sendingar. Á
þessari leið eru tveir örðugir fjallvegir,
þótt stuttir sjeu, Svínaskarð og Reyni-
vallaháls, sem báðir geta verið torsóttir
yfirferðar með hesta og þungan áburð
bæði vor og haust, auk heldur á vetr-
ardag, þegar snjóþyngsli eru komin;
þá er og á leiðinni Laxá í Kjós, sem
einnig á stundum getur valdið farartálma.

1