Ísafold - 15.07.1882, Blaðsíða 2

geta eignast það fyrir lítið verð eptir
eigin lýsing, og með því að rangherma
markið, að geta aukið tekjur fátækra-
sjóðsins og þar með ljett á sjer auka-
útsvörum. Verða þá skilin innifalin í
rangri lýsing, og naumum andvirðis-
innlausnarfresti. En þetta má ekki svo
'til ganga. Til þess að koma lögun á
þetta, álít jeg að æskilegt væri:
að sýslunefndir hefði nákvæmt eptirlit
með að sveitarstjórnir fari skilvíslega
og rjettvíslega með úrgangsfjenað
á haustum. þ>að fje, sem eigandi
finnst að, ætti að ganga til skila á
eiganda kostnað, ef vegalengdin
ekki bannar;
að einn viss maður, kjörinn af sýslu-
nefnd í hverri sýslu annist aúglýs-
ing úrgangsfjenaðar. Skulu hrepp-
stjórarnir senda honum skýrslu úr
sveit hverri, og uppboðsvitnin votta
með þeim, að marklýsingin sje rjett
og nákvæm;
að lýsing hins selda fjár sje nákvæm:
tilgreint auk marksins, litur, aldur,
aldurmerki, hagamerki, rekstrar-
merki ef er o. s. frv.;
að hjeraðsmörk tíðkist almennar;
að rjettur eiganda til hins selda sje á-
kveðinn nákvæmar. Fyrirvarinn
árlangt.
Jeg álít, að þetta mál hafi þá þýð-
ing, að vert sje að skýra það betur, og
vona jeg, að sveitastjórarnir (einkum
Kjósarhreppstjórinn) finni ástæðu til að
gjöra það frá sinni hlið. Jeg munláta
mjer nægja að vekja málið, en halda
því ekki til deilu. Jeg vil geta þess,
aðjegáenga kind og hefi enga skepnu
mist í óskil, svo jeg skrifa þessar linur
ekki af persónulegum hvötum ; en mjer
virðist hver maður eiga heimting á, að
hafa trygging fyrir því, að þeir menn,
sem trúað er fyrir meðferð almennings
fjár, meðhöndli það eptir vissum al-
mennum reglum, svo menn þurfi ekki
að óttast að tapa fje sínu fyrir hirðu-
leysi, handvömm eða gjörræði slíkra
manna. Nóg eru vanhöldin samt í
þessu árferði.
Skrifað í maí 1882. Smali.
Svar til Eiríks i Grjóta.
Jeg ætlaði eigi að skrifa meira um
vegabætur en jeg gjörði í ísafold IX.
5 — 6. En nú hefir Eiríkur í Grjóta
skrifað nokkur orð um þá grein mína,
og vil jeg svara honum fáeinu, af þvi
hann mun vera sá maður, er mest hef-
ir fengizt við vegastörf hjer syðra á
hinum síðustu sumrum (verið fram-
kvæmdastjóri vegastarfa fyrir landsjóð-
inn), en hefir láðst að kenna sig við
þessa iðn sína, er hann skrifaði grein-
ina í ísaf. IX. 10., sem þó hefði ver-
ið æskilegt til þess menn skildu betur
af hverjum toga hún er spunnin, ogtil
að gefa í skyn, að hann væri „fær um
að skrifa um þetta efni“, enda þótt
sumt í grein hans „sýnist skráð meira
af góðum vilja en gildum mætti“, eins
og hann sjálfur að orði kemst.
þ>að er sjálfsagt að jeg og aðrir
virða vel allt það, er hr. Eiríkur gjörir
„af góðum vilja“ til þess að skýra
þetta mál fyrir þeim sem miður eru að
sjer í vegfræðinni. En með eintómum
ósvöruðum spurningum upplýsir hann
ekki málið nægilega. Fyrsta spurning-
in skil jeg ekki hvað á að þýða í sam-
bandi við að „níða“ vegina, landsjóður-
inn á einmitt ekki að láta niða þá, held-
ur hafa það hugfast, að vinna í haginn
fyrir eptirtíðina með því sem hún læt-
ur gjöra að vegum, og velja þá menn
til að framkvæma verkið, sem vænta
má að geti leyst það af hendi betur en
svo, að vegurinn á eptir sje „ófær og
verri en fyrir hálfri öld“. Merkur mað-
ur og nákunnugur hefir sagt um einn
kafla Hellisheiðarfjallvegarins, að hann
hafi, eptir að nýbúið var að leggjahann
fyrir 4,52 kr. faðminn, verið svo á sig
kominn, að hross sem reka átti um
hann, „fóru heldur út um hraun en
renna veginn“ (Isaf. IX. 8.); en eg hefi
leyft mjer að sega um annan kafla sama
vegar (Kamba)—áður en jeg vissi, að
Eirikur í Grjóta hefði unnið að hon-
um—að hann væri ómynd. Hr. Eirík-
ur segir að „hjer vanti allar ástæður“.
Nei! Frá mjer fylgir ástæðan: sakir
ofmikils halla. Ástæður verkstjórans
eru mjer ókunnar. Má ske vegarkafl-
inn hefði ekki getað orðið „tilbærilega
kostbær“ nema hann væri lagður óbæri-
lega erfiður? Vegurinn yfir Kamba
hefir kostað 4,65 kr. faðm., og er því
jafnvel dýrasti fjallvegur á íslandi1.
Nú ber mönnum saman um, að engum
sem annt er um skynsamlega meðferð
hesta sinna, og er heilfættur, detti í
hug að ríða upp eða ofan brattasta
kafla þessa vegar, og má þá geta
nærri, hve hægur hann muni með
þyngsla klyfjar, sem menn neyðast til
að láta hesta bera umhann; enda sjást
merki hinna bröttu vega opt á hestun-
um sem herðameiðsli, gjarðasæri og
volkasæri. Sá vegur sem er þannig
lagaður, að menn verða að ganga af
hestum sínum til að komast um hann,
eða sneiða fyrir hann, mun vera því ó-
vinsælli, sem meiru hefir verið til hans
kostað, og skil jeg ekki hvað hann
þá hefir til síns ágætis fram yfir það
sem var fyrir hálfri öld, nema ef vera
skyldi, að Eiríkur og hans hús hefði
lifað af atvinnunni við hann. J>að hefði
annars verið fróðlegt að heyra ástæður
verkstjórans fyrir því, að vegurinn var
þannig lagður, svona dýr, hversu mikill
hallinn á honum er o. fl. þ.h. En hr.
Eiríkur lætur sjer annara um, að velja
mjer niðrunarorð fyrir ummæli mín en
að færa ástæður móti þeim, með því
að leiða rök að því, að vegurinn væri
svo haganlega lagður, svo vel unninn
og svo ódýr sem framast var auðið, og
1) Sbr, Timar. bókm.fjel. 1880, bls. 256—7.
svara þannig spurningum sínum sjálfur.
Að fullyrða að eg hafi „ekkert fengizt
við vegastörf“, verð jeg að álíta að sje
sjergæðingsskapur meiri, en jeg hefi
sýnt í ummælum um Kambaveginn,
sem jeg treystist til að rjettlæta með
fjölda vitna. — Sú reynzla að vegirnir
krefji iðuglega íburðar, sannar einmitt
meiningu mína um ófullkominn frágang
í fyrstunni. J»ar sem hr. E. minnist á
grasreinarnar, gefur hann í skyn, að
hann hafi aldrei veitt vegum eptirtekt,
nema meðan hann er að leggja þá ;
ella rnundi hann ekki hafa fyrirlitið þær
svo mjög. Mjer kom ekki í hug, að vega-
verkstjóri landssjóðsins myndi treyst-
ast til að halda ávallt hendi sinni yfir
hverjum steini í vegbrúnunum ; en það
hlýtur að vera skilyrðið fyrir því að
steinninn sje ávallt við hendina“, og að
vegurinn spillist ekki um leið og steinn-
inn „hrýtur út úr“. Jeg hefi tekið ept-
ir því, að þar sem jörðin grasgrær upp
með og á milli brúnsteinanna, stenzt
vegurinn vatn, frost og hestafætur bet-
ur en ella. Athugasemd mín um kast-
malarlagið á einkum við um fjölfarna
vegi, sem búast má við að ekið sje um
svo sem Oskjuhlíðarveginn o. þvíl.
Jeg skal ekki hukla við að lýsa því
yfir, að eg hefi fulla ástæðu til að efa,
að þeir menn, sem hafa stjórnað vega-
vinnunni á Hellisheiðinni o. v., hafi ver-
ið færir um það ; en á því hefir lands-
stjórnin víst mesta ábyrgð ; því þeim
mönnum sem takast á hendur að fram-
kvæma slík störf, er þeir ekki eru
færir um að leysa af hendi svo að þeim
verði það til sóma en þjóðinni til gagns,
neyðist maður til að vorkenna vanhygn-
ina ; en trúnaðarmönnum þjóðarinnar,
sem eiga að gæta alm. fjár, má ekki
fyrirgefa slikt; enda mun nú mega
vænta þess, að betur takist til með vega-
bætur eptirleiðis, eptir því sem reynzl-
an gefur þekkinguna, en skaðinn hyggn-
ina.
Björn Björnsson.
Athugasemdir
við ritgjörðina Pjóifs 24. jiíní 1882 um „Verðandi",
eptir
j3ENEDICT pRÖNDAL,
(Niðurlag frá bls. 58).
Skelfing mega allir menn um
allar aldir hafa verið vitlausir, að rífa
sig ekki út úr þessum Idealisme og
og verða Realistar í skilningi höfund-
arins! En að hin Idealistiska kenning
Krists var einmitt sá hreinasti realismus,
það ætti höfundurinn þó að vita á því,
að Kristnin var í fyrstunni stofnsett
með dauða Krists og píslarvottanna, en
í stað þess að hræðast og gugna, þá urðu
játendur hans einlægt fleiri ogfleiri, og
upp af þessu blóðstorkna mustarðskorni
spratt hið fagra trje menntunarinnar,
gróðursett og rótfest í hreinum og tær-