Ísafold - 30.11.1882, Blaðsíða 3

111
(y
ein ben sama megin á eyranu; og af
því það munu ekki í neinum hreppi
vera svo margir fjáreigendur, þá er
auðsætt að menn hafa nóg mörk um
að velja, því heldur, sem þessi tala
getur margfaldast við að hafa einhvers
staðar tvær undirbenjar sama megin á
eyranu. An þess að hafa samtals fleiri
en þrjár undirbenjar á eyrunum, geta
tilbreytingarnar, með því að hafa tvær
undirbenjar sama megin orðið 374.
'þegar þess er gætt hvað tilbreyting-
arnar á mörkunum geta verið miklar,
þá virðast vandkvæðin eigi vera svo
sjerlega mikil við að taka upp sýslu-
mörk og hreppamörk. Að vísu væri
það hagkvæmast, að þau væru almennt
tekin upp í einu, og að jafnframt væru
lögð niður öll sams konar yfirmörk í
öðrum sýslum og hreppum, en þetta
er engan veginn nauðsynlegt. Hver
Qáreigandi í hverjum hreppi myndi
sem sje eiga hægt með undir sýslu-
markinu og hreppsmarkinu að hafa
þær undirbenjar, að enginn annar ætti
sama mark, svo nálægt að fje þeirra
gæti komið saman. Jeg tek til dæmis,
að fyrir sýslumark væri tekið sýlt hægra
og fyrir hreppsmark í einum hreppi,
sýlt vinstra; en nú skyldi einn maður
skammt frá eiga markið : sýlt og gagn-
bitað bæði eyru, og eigi vilja leggja
það niður. Fjáreigendur í þessum
hreppi þyrftu þá að eins að varast, að
taka upp undirbenjarnar: gagnbitað
bæði eyru, enda er eins og áður er
bent á nógar aðrar undirbenjar um að
velja. J>au ónot, sem af því leiddi, að
mörg mörk í byrjuninni væru eigi sýslu-
og hreppa-mörk, eru eigi lakari en það
sem er, og þau mundu hverfa innan
skamms við það, að tjeð mörk leggð-
ust niður.
Sýslunefndunum, sem hafa á hendi
umsjón afrjettamálefna og fjárskila, er
því innan handar að taka upp sýslumörk
og hreppamörk, og fela það svo hin-
um einstöku fjáreigendum, að hvað
miklu leyti þeir vilja nota það. Allur
þorri manna mundi að líkindum að-
hyllast þetta fúslega; en þótt einhverj-
ir eigi vildu gjöra það, eða leggja nið-
ur sín gömlu mörk, þá gjörir það lítið
til; það er þeim sjálfum verst að þeir
fara á mis við það gagn, sem þeir gætu
haft af nýju marki. Vjer viljum því
óska þess, að sýslunefndirnar taki sem
fyrst til nákvæmrar íhugunar, hvort eigi
sje ráðlegt og tiltækilegt að koma fram-
kvæmd á þetta mál. Yrði slíkt gjört,
þá mundi innan skamms allur þorri
fjöður og 0 það að engin ben er; og enn fremur
látið þúsundasætið merkja hægra eyra framan,
hundraðasætið hægra eyra aptan, tugasætið vinstra
eyra framan og einingasætið vinstra eyra aptan;
hann mun þá með hægu móti geta fundið að með
nefndum tölustöfum má þannig skrifa 255 tölur, er
merkja jafnmörg mörk; 3011 merkir þá standfj.
fram. hægra, gagnbit. vinstra. (Hjer er talan 255
—44—!)•
manna fljótt læra að þekkja hreppa
mörkin, sem og mörk hinná einstöku
fjáreigenda í sínum hreppi, og er auð-
sætt, hversu mjög það myndi flýta fjár-
drætti í rjettum, og hve misdrættir
mundu verða miklu sjaldgæfari; það
mundi innan skamms varla koma fyr-
ir, að kind yrði dregin í annan hrepp,
en þann, er hún ætti heima í, og með
því yrði að mestu leyti komizt hjá
þeirri fyrirhöfn og þeim hrakningi á
kindunum, sem af misdrætti leiðir ; auk
þessa mundu mörkin með tímanum
verða miklu glöggari við það, að það
leggðist niður að nota önnur mörk en
þau, sem hægast er að gjöra greinar-
mun á, og við það yrðu fjárskilin án
efa langtum betri, en nú á sjer stað.
Úr brjefi af Skagasfrönd n/u 82.
— „Frá því um göngur og til allra-
heilagramessu skipti um útlitið; hvað
matbjörg snertir er eigi afleitt, þar eð
með meira móti mun hafa verið frá-
lagt til heimila sökum heyskorts og
heyskemmda, og heimili svo birg sem
vanalega að öðru, og nokkrar birgðir
í kaupstöðum, og svo hefir verið hjer
allgóður afli síðan um rjettir. En með
fóður handa fjenaði er annað mál. J>ó
að menn hafi fækkað honum stórkost-
lega, munu margir í voða með það,
sem eptir er, og virðist því sem fóður-
gjafir frá útlöndum komi sjer nú eink-
ar vel, því að fæstir hafa magn til að
kaupa handa skepnum sínum korn í
kaupstöðum, þótt fengist. En undir
því er komið, að þeim verði skynsam-
lega deilt og þær síðan vel hagnýttar,
að þær komi að liði. |>ar á mót er
útlitið fyrir eptirtímann mjög ískyggi-
legt. Næsta sumar verður sárlítil ull,
því að fáir láta annað en ær lifa, að
minnsta kosti hjer í hreppi og líklega
í mestum hluta sýslunnar, nema Ból-
staðahlíðarhreppi, og einkum Svína-
vatnshreppi, þar sem heyfengur—auk
fyrninga — mun hafa orðið bærilegur.
Eins verður annað haust lítið að slátra
fyrir heimili, og víðast hvar alls ekk-
ert í kaupstaðina, einkum ef bærilegt
grasár yrði, svo menn hefði fóður fyrir
lömbin, því að þá tímdi menn eigi, og
mættu eigi drepa þau, ef til viðreisn-
ar er hugsað. |>að væri því ef til vill
eigi óráðlegt, þó að það kynni að
koma óorði á þá, er mest hafa talað
um hallæri og spilla fyrir hjálp eptir-
leiðis^ að geyma mikið af gjafakorninu
til manneldis næsta ár, eða útbýta því
fyrst í vor til fóðurs, einungis þar sem
í nauðir rekur, sem líklega yrði að
vísu almennt, ef harður vetur verður,
en óvíða verði hann bærilegur. En
líklega verður það eigi ofan á og væri
líka að nokkru leyti til þess að launa ó-
framsýni manna, en hvernig sem fer,
mun eigi verða hjá því komizt að
nokkru leyti“.
(Aðsent).
Meðal þeirra, sem mislingarnir næst-
liðið sumar kipptu burt á bezta aldri,
var konan Anna Stefánsdóttir á Seyð-
isfirði. Hún var fædd 4. ágúst 1848.
Faðir hennar var síra Stefán Björns-
son 1 Viðvík, er hún varð að sjá á
bak á 12. ári; eptir það ólst hún upp
hjá móður sinni í Skagafirði þangað
til hún einnig missti hana 16 ára göm-
ul. Eptir það dvaldi hún hjá Eggert
sýslumanni Briem á Reynistað í 8 ár,
þangað til hún giptist 1873 eptirlifandi
manni sínum Guðmundi Jónssyni trjesm.
í Reykjavík; með honum fluttist hún
austur á Seyðisíjörð 1877 ogþardvaldi
hún til dauðadags, er að bar 15. júní
þ. á. í hjónabandi sínu átti hún 3
börn og lifa tvö af þeim.
Anna heitin var eigi að eins manni
sínum hin ástúðlegasta kona og hin
bezta móðir barna sinna, heldur var
hún yfir höfuð svo elskuverð og vönd-
uð í öllu, að hver, sem færi hafði haft
á að kynnast henni, mun jafnan minn-
ast hennar með virðingu og kærleika.
Har ðindin
eptir næstliðin aldamót i Húnavatnssýslu.
(Björn bóndi Eggertsson, er lengi bjó á
Guðrúnarstöðum í Vatnsdal og síðast var á
Brandstöðum 1 Blöndudal hefir ritað annál
einn yfir áríerði í norðurhluta Húnavatns-
sýslu um sína daga, sem og um nokkur ár
fyrir hans minni, eptir því sem faðir hans
hafði sagt honum frá. Bit þetta nær eigi
beinlínis yfir stórt svæði, en þar er aptur
nákvæmlega sagt frá öllu því, er snertir
árferði, búnaðarháttu og afkomu manna
á svæði þessu, og má mikið marka af þvf,
hvernig verið hafi annarstaðar; slík rit,
sem þetta, geta gefið ýmsar góðar upplýs-
ingar og þar sem þau kynnu að vera til út
um landið ættu menn að gæta þess, að
láta þau eigi glatast; æskilegast væri, að
þeim yrði komið á landsbókasafnið; þar
yrðu þau eigi að eins vel geymd, en þau
yrðu þar einnig flestum að notum og að
sem mestum notum, þegar önnur rit væru
til samanburðar við þau. Vjer setjum hjer
sýnishorn af nefndu riti viðvíkjandi harð-
indunum eptir næsthðin aldamót, er voru
hin mestu, sem þeir menn mundu eptir, er
þá lifðu, að undanteknum afleiðingum ösku-
fallsins úr Skaptárjökli 1783, og er eigi ó-
fróðlegt, að bera það, sem um þau er sagt,
saman við harðindi þau, er nú ganga).
Eptir1 Brunafellinn 1784 voru sannköll-
uð árgæzkuár til aldamótanna, að undan
teknum árunum 1791—93 og sumrinu 1796;
skepnur voru framan af ofur fáar, en gras-
vöxtur mjög mikill, því að allt graslendi varð
yfir þakið með sinu, svo menn fundu lítið
til, þó snjóaskorpu gjörði eða gróðurlítið
1) f>ar sem farið er að tala um aldamótaharð-
iudin, er fyrst yfirlit nokkurt yfir ástæður manna
þegar þau komu, og búnaðarháttu, og setjum vjer
hjer kafla úr þvi.