Ísafold - 12.02.1883, Side 2

14
að sjóður fjelagsins ekki hrykki til að
útvega þegar i stað, það sem honum
ber að borga, gegn veði, er ekki sje
einskorðað við fasteignarveð, heldur
megi eins gefa landssjóðnum tryggingu
með veðum í þeim skipum, sem í á-
byrgð íjelagsins eru, það ábyrgðar-
tímabil, sem skaðinn kemur fyrir, eða
sameiginlegri selvskyldner-caution skips-
eiganda fyrir skilvísri greiðslu þeirrar
upphæðar, er fjelaginu yrði lánuð úr
landssjóði, og sem ætti að mega standa
svo lengi, sem fjelagið þarf með, og
svo vel er um búið, að landssjóðnum
er engin hætta búin að missa hina lán-
uðu upphæð ásamt vöxtum.
Enn fremur yrði það vafalaust til efl-
ingar fiskiveiðum hjer á landi, ef nú
þegar á næsta þingi yrði ákveðið, að
fiskiveiðafjelaginu yrði veittur einhver
tiltölulegur styrkur gagnvart framlög-
um fjelagsmanna, t. d. l/4, er næmi allt
að 25000 kr., og væri það rentulaust
lán, er væri óuppsegjanlegt frá lands-
ins hálfu í 10 ár, eða þá á annan hátt,
er fjelaginu væri jafn-hagkvæmt, og
þinginu kynni þykja betur til fallinn;
svo og að veita ókeypis kennslu í sjó-
mannafræði, svo fullkomna, að þeir, sem
lokið hafa námi sínu hjer, sjeu færir
um, eigi síður en útlendir skipstjórar,
að stýra skipi sjá bæði lífi manna og
skipum, er þeir stýra, borgið, hvar sem
þeir eru staddir, svo ekki þurfi, eins
og hingað til hefir tíðkast, að útvega
skipstjóra frá öðrum löndum, þrátt fyrir
hve fá stór skip, enn sem komið er,
eru hjer.
Vjer, sem hjer ritum nöfn vor undir,
höfum tekið það fram, að vjer ogmargir
ir fleiri, er vilja koma hjer á fót öflug-
um fiskiveiðum og jafnhliða ábyrgðar-
Qelagi fyrir skip og tilheyrandi veiðar-
færi, treystum þinginu til hins bezta í
þessum málum sem öðrum. En vegna
hinna mörgu, sem efast um, að þingið
geri nokkuð f hjer umræddu efni, eða
styðji framgang þessa fyrirtækis, höf-
um vjer tekið það ráð, til þess að nauð-
synjamál þetta ekki, af þeim orsökum,
frestist um lengri eða skemmri tíma, að
rita ýmsum þingmönnum (auk annara
merkra manna), og biðja þá um álit
sitt hjer um, þannig útbúið, að oss sje
leyfilegt, að sýna öðrum brjef þeirra,
þar eð vjer vonum, að þau öll muni
bera með sjer, að hver og einn vilji
framgang málefnis þessa og veita þar til
fulltingi sitt. Og leyfum vjer oss einnig
að biðja yður að sýna oss þá velvild,
að rita oss við fyrsta tækifæri álit yðar
hjer að lútandi, þar eð vjer með því
nú, að heyra álit svo margra, er unna
sönnum framförum og framkvæmdum,
höfum að líkindum tækifæri til, að und-
irbúa mál þetta, betur en þegar er gert,
undir alþing í sumar“.
Allir hinir konungkj'örnu þingmenn
og alþingismennirnir E. Egilsson, H.
Kr. Friðriksson, Jón Olafsson og Ei-
ríkur Briem hafa 9. þ. m. svarað brjefi
þessu á þessa leið:
„Ut af brjefi því, er þjer, heiðruðu
herrar, hafið skrifað oss 7. þ. m., lát-
um vjer þess getið, að vjer erum yður
samdóma um, að mjög æskilegt sje, að
fiskiveiðar á þiljuskipum hjer við land
aukist og eflist, og að full ástæða sje
til, að fyrirtæki í þá átt sjeu studd af
landsfje. En að því er sjerstaklega
snertir þann styrk og stuðning af hálfu
fjárveitingarvaldsins fyrir hið væntan-
lega íslenzka fiskiveiðafjelag og á-
byrgðarfjelag fyrir skip, sem um er
getið í nefndu brjefi, þá tökum vjer
það fram, að vjer um sannfærðir um,
að komist fjelög þessi á, og fái góða
hluttekning almennings, þá muni þau
fá líkan stuðning af almannafje, sem
þann, er ræðir um í brjefi yðar, og vjer
fyrir vort leyti munum styðja slíkt fyr-
irtæki af fremsta megni að hverju þvi
leyti, er vjer sjáum oss færtl“.
Um hafstrauma og ísrek,
eptir <Jz\j<jCjva S-iwnafóJcm..
(Niðurlag frá bls. 11).
Svo er álitið að þessi hlýrri straum-
ur sem klýfur sig kringum landið, sje
grein úr Golfstraumnum og er hitinn í
honum vanalega 6—9 gr. þ>ó er hann
heitari á sumum stöðum, t. d. frá Reykja-
nesi að Ingólfshöíða getur hann stund-
um orðið allt að 12 gr. Aflmestur er
straumurinn 4 seinustu mánuði ársins
og mun það valda því happi sem margra
ára reynsla er fyrir að þann tíma árs-
ins leggst ísinn ekki landfastur við ís-
land. þó hjer sje talað um aðalreglu,
þá verður að gæta þess að hjer koma
fram miklar breytingar og undantekn-
ingar eins og áður er ávikið; meðal
annars verka sjáfarföll mjög á straum-
ana t. d. fyrir vestfjörðum og norður-
landinu; þar fer straumurinn austur,
eptir 7 kl. tíma á hverju dægri með
aðalfallinu (flæði), en 5 kl. tíma vestur
með útfallinu (fjöru) en er þá ekkijafn-
harður, eins og með austurfallinu; líkt
þessu á sjer stað fyrir austurlandinu.
jþessi hlýji svokallaði vestanstraumur
upp við landið mun vera fyrir vestfjörð-
um nálægt 7 mílur á breidd, en þar
fyrir norðan er hafið mjög kalt og ræð-
ur þar mestu norðaustan hafstraumur,
það er hann sem fær yfirráðin og knýr
hafísinn upp að landinu, þá er sterk
hafátt kemur og straumarnir upp við
landið eru farnir að linast, sem þeir
vanalega gjöra þegar kemur framyfir
miðjan vetur. Að ísinn lá þetta skipti
svo lengi fram eptir sumrinu við norð-
urlandið var aðalorsökin sú: að frálands-
vindur eða frálandsstraumur kom ald-
rei fyr en í september, svo ísinn barst
I) í brjefi H. Kr. Friðrikssonar og Eiríks Briems
var síðasta setningin þannig: er vjer, að öllum ástæð-
um íhuguðum, sjáum oss fært og álítum haganlegt.
með vestanstraumnum um leið og hann
hjelt austureptir, inn á hvern fjörð og
vík ætíð inn með vesturströndinni og
út aptur með austurströndinni, stundum
með nál. 11/2 mílu hraða á tveimur kl.
stundum, þannig fylltist hafið fyrir norð-
austurlandinu jufnóðum aptur, þó ísinn
að öðruhverju ræki þar frá, norðaustur
í haf.
Næstliðið sumar mun hafa verið yfir
mestan hluta íslands einkum norður-
land, eitthvert hið kaldasta sumar sem
komið hefir á þessari öld, sem er nátt-
úrleg afleiðing af ísnum og óvanaleg-
um kulda í sjóuum. f>að fer eptir lík-
um að loptið verður stórum kaldara
þegar hafið kringum landið er 4—6 gr.
kaldara en vanalega. þess er áður
getið að hitinn í hafinu norðan og aust-
anlands er vanalega 6 til 9 gr., en í
sumar var hann á þessu svæði ekki
nema 2—6 gr. og tæp 1 gr. þar sem
ísinn lá. Á ferðum mínum kringum
landið veitti jeg þessu eptirtekt. 5. júlí
var hitinn í sjónum við Horn í ísaf.
sýslu nálægt 1 gr. 6. s. m. á Isafirði
3 gr. 7. s. m. á Breiðafirði 7 gr. Á
Faxaflóa 7^/2 gr. 9. s. m. við Reykja-
vik 10‘/, gr., við Ingólfshöfða 9 gr.
þ. 11. við Seyðisfjörð 2 gr. 14. við
Langanes og 15. s. m. við Eyja-
fjörð o gr. J>essa sömu daga var sjáf-
arhitinn við Færeyjar 12 gr. í miðjum
júní var hitinn likur því, sem hjer er
frásagt, á ísafirði Breiðaf. og Faxaflóa,
en við Seyðisf. var þá allt fullt af ís
og 1 gr. kuldi í sjónum.
Margir hafa álitið að þessi kuldi í
sjónum hafi orsakast af því að Gólf-
straumurinn hafi verið venju framar
kaldur fram eptir sumrinu, vegna hins
ákaflega mikla iss. er rak næstliðið vor
suður með Ameríku og bráðnaði þar.
Jeg játa að fyrst var jeg á þessari skoð-
un, en þegar jeg fjekk að vita að haf-
ið fyrir Reykjanesi og suðausturland-
inu var jafnheitt og vanalega, og að
það kólnaði því meir sem nær ísnum
dróg, þá sá jeg að þetta álit var rangt
og að ísnum einum var hjer um að
kenna.
Hefði Gólfstraumurinn verið kaldari
en vanalega, hefði næstl. sumar átt að
vera kalt og votviðrasamt í Norvegi,
Englandi og víðar þar sem Gólfstraum-
urinn verkar mest á veðráttuna, en raun
bar vitni um hið gagnstæða, því sum-
arið var í bezta lagi í þessum löndum.
Herra Hoffmeyer sem er mestur strauma
og veðurfræðingur í Danmörku, hefir
sannað að Gólfstraumurinn hefir hvorki
verið kaldari nje linari næstliðið sumar
en að undanförnu ; eptir skýrslum sem
hannhefir fengiðum þetta efni hefirhann
sýnt, að þegar bein lína er dregin frá
Skotlandi vestur að syðsta oddanum á
Grænlandi (Cap Farvel), þá hefir hafið
verið 1 gr. heitara í sumar, en að með-
altali nokkur undanfarin ár, allt þang-
að til V, er eptir af leiðinni til Græn-