Ísafold - 03.03.1883, Síða 1

Árgangurinn, 32 blöð, kostar
3 kr. innanlands, en í Danm.,
Svíþjóð og Norvegi um 32/2
kr., í öörum löndum 4 kr.
Borgist í júlím. innanlands,
erlendis fyrir fram.
ISAFOLD.
Auglýsingar kosta þetta
hver lína : aur<
ÉW.Íme^meg1inletri"-'°
[með smaletn.... 8
ítalar.{meðmeginletri---15
Imeð smáletri...12
t Pöntun er bindandi fyrir ár. — Uppsögn til áraskipta með tveggja mánaða
............
fyrirvara. 3'
X 5.
Reykjavík, laugardaginn
3.
marzmán.
1883.
Ilm sjávarútyeg,
eptir skipstjóra Edilon Grímsson.
J>að er því miður alt of lítið ritað og
rætt um sjávarútveg okkar íslendinga,
hvað honum gæti bezt verið til styrkt-
ar og eflingar. Allir játa þó að sjáv-
arútvegur er annar aðal atvinnuvegur
landsins, og að honum er umbótavant,
og þess vegna nauðsyn að gefa hon-
um gaum meir en gjört er. Sterk hvöt
til þess er líka sá misbrestur sem síð-
astliðið ár varð á landbúnaðinum, og
sem lengi mun veita þung eptirköst;
það má líka strax finna þess dæmi að
menn vilja flýja úr sveitunum og leita
að sjónum (eða þá af landi burt vestur
um haf), en því meira sem fólki fjölg-
ar við sjávarsíðuna á hverjum helzt stað
sem er, að sama hlutfalli þarf sjávar-
útvegurinn að aukast og taka umbót-
um, þetta getur hann ekki að nokkru
verulegu gagni nema menn afli sjer þil-
skipa til að reka fiskiveiðar á umhverfis
landið, því 1 flestum verstöðum þar sem
nokkur sjósókn er, er báta-útvegur
bæði hvað veiðarfæri og veiðaraðferð
snertir í allgóðu lagi eptir því sem
bezt á við á hverjum stað; aptur er
bátalag nokkuð mismunandi, og mætti
máske á sumum stöðum gjöra því nokk-
uð til umbóta, og einkum hvað útbún-
að á siglingu við kemur, því hann er
víða mjög slæmur á þessum opnu bát-
um og meira að segja hættulegur, og
má víst staðhæfa að margan skiptapa
hefir af því leitt, en í þessu eru Sunn-
lendingar á undan öðrum, því þeir
leggja alla alúð á að hafa seglaútbún-
að sinn í sem beztu lagi sem og góða
báta til að þola segl og það almennt,
og má segja að báta-útvegur við Faxa-
flóa, sje nú orðinn í góðu lagi eptir því
sem búast er við að hann geti orðið og
þar á við, enda er sjósókn á þessum
smábátum með fullu kappi.
Til að bæta sjávarútveginn er því höf-
uðatriðið að afla sjer hentugra og góðra
þilskipa til að reka fiskiveiðar á hjer
við land; meðan þilskipaútvegur er ekki
rekinn betur en gjört er, þurfa menn
ekki að hugsa fram á nokkra verulega
framför i sjávarútveg sínum, því þó smá-
bátum sje fjölgað þá er það engin um-
bót eða framför, það getur mikið frem-
ur gjört skaða. En til að koma á stofn
þilskipaútveg þarf samtök og fjelags-
skap, ef nokkur kraptur á að geta orð-
ið í því og það komið að gagni, en
til að mynda samtök og fjelagsskap
þarf eindreginn vilja og sterkan áhuga
en þetta er það sem vantar; þörfin fyr-
ir þessari atvinnugrein þarf algjört og
almennt að vakna, menn verða að sam-
eina krapta sina, hugsa og ræða mál-
ið og svo að sýna dugnað og framtaks-
semi í verkinu þó lítið sje með fyrsta,
og þá fyrst þegar menn hafa sýnt góða
viðleitni, dugnað og framtakssemi í
fyrirtækinu geta menn vonast eptir, að
landssjóður styrki að því á einhvern
hátt, og enda að menn hafi þá fulla
heimting á þvi eptir því sem nú tíðk-
ast þegar menn sjálfir hafa lagt nokk-
uð í sölurnar.
Hvergi er meiri þörf á, að þilskipa-
útvegur sje rekinn, en sunnanlands;
hvergi er heldur betur lagað til að stofna
reglulegt fiskiveiðafjelag, hvergi á land-
inu eru jafn þjettbyggð sjópláss eins
og umhverfis Faxaflóa og þar er fjöldi
fólks sem eingöngu lifir af sjávarútveg,
en hefir þó sárfá þilskip, og sum af
þessum fáu skipum lítt brúkleg þó þil-
skip eigi að heita, bátaútvegurinn má
því heita aðal-lífsbjörgin; en bregðist
hann eða að aflaleysisár komi, þá standa
menn ráðþrota og bjargarlausir og hafa
engin önnur úrræði en að leita sjer hjálp-
ar og atvinnu til annara landsfjórðunga
í staðinn fyrir, að ef menn hefðu þil-
skip, gætu menn borið sig um á þeim
þangað sem aflinn er, því ætíð er
þó einhversstaðar góður afli við strend-
ur landsins og sem öllum stendur jafn-
opið fyrir að ná til ef menn vilja, en
sem ekki næst nema á þilskipum ; þetta
er það sem menn ættu að athuga; þessi
ár geta allt af fyrir komið og ekki
langt á að minnast að aflaleysisár komu
við Faxaflóa og þar af leiðandi vand-
ræði. Og þegar þessi ár koma
eru þilskip einmitt lífsnauðsyn.
það vilja margir segja, að þilskipa
útvegur eða þilskipa eign sje ekki eins
arðsöm eins og að stunda vel sjó á
opnum bátum, þar að auk sjeu þau
svo dýr, að engin ráð sjeu til að eign-
ast þau, á þau vanti góða og æfða sjó-
menn o. s. frv., en jeg vil benda mönn-
um á, að þetta er ekki þannig; ef skyn-
samleg og rjett aðferð er brúkuð, þá
er þilskipaútvegurinn mikið vissari og
meir arðberandi en bátaútvegur, þann
tíma sem þau eru brúkuð; þetta sanna
bezt skýrslur þær, sem komið hafa f
blöðunum um afla bæði útlendra og
innlendra skipa hjer við land, svo sem
skýrsla um aflaupphæð skipa hins ey-
firska ábyrgðarfjelags fyrir árið i88i,
sem ganga til hákalla, sjá „Fróða“
nr- 55 r5- °kt. 1882; enn fremur mjög
greinileg og ljóslega samin skýrsla
eptir herra Egilson í Hafnarfirði sem
kom út i danska blaðinu National
Tidende 13. apríl 1882 nr. 2134 og er
þessi skýrsla sú vissasta og bezta að
því leyti að hún er framlögð reiknings-
lega og eptir eigin reynslu fyrir skipi
sem stundaði fiskiveiðar hjer við land
og þó að eins um mjög stuttan tíma
af sumrinu. Margar fleiri skýrslur um
þetta efni hafa birzt hjer í blöðunum
og sanna og sýna þær allar, að þil-
skipaútvegurinn er sá vissasti og arð-
mesti. þ>að er engan veginn hjer með
sagt, að menn skuli kasta frá sjer allri
bátaútgjörð fyrir þilskipin, þvert á móti
haust- og vetrarvertfðir eru sjálfsagðar
á opnum bátum, þá er ekki um að tala
að brúka þilskip; það er um vor og
sumartímann að þau eru lffs nauðsyn, þá
er hinn ótölulegi grúi af útlendum
fiskiskipum hjer við land og hlaða
rjett varnargarð fyrir alla fiskigengd á
grunnmiðin. Báta-aflinn verður þvf
þennan tfma opt svo lítill að mörgum
og það í hinum þjettbyggðu sjópláss-
um, sem eingöngu þurfa að lifa af sjó,
þykir ekki til vinnandi, að stunda sjó-
inn; eru svo að koma sjer f vinnu hjer
og hvar og eyða þannig þessum hag-
anlegasta tíma frá sjávarútveg sfnum
fyrir hálfu minna kaup en þeir gætu
haft úr sjónum, ef útbúnaður væri til
að nota hann rjettilega; aptur aðrir,
sem stunda sjó þennan tíma fá máske
nokkurn afla að tölunni, en þó mikið
minni og smærri fisk en þann, sem
dregst á þilskipin, og er það hörmu-
legt, að sjá útlendar þjóðir tugum og
hundruðum saman umgirða landið og
draga margra milljóna króna virði rjett
undir handarjaðri sínum; viðurkenna
landið eitt hið fiskisælasta í heimi, en
reyna ekki sjálfir að standa þeim hið
minnsta á sporði.
Jeg þykist hjer að framan hafa bent
á nauðsyn þilskipa og leitt nokkur
rök að því, að þau eru arðsöm og góð
eign undir góðri stjórn. J>að er auð-
vitað, að oss vantar peninga til að