Ísafold - 10.10.1883, Blaðsíða 1

Árgangurinn, 3- blöð, kostar f
i kr. innanhndsen >'Danm., A W
TS AFOLD
nla Js, X Al JL. l—l JLS 0
cricndis lyrir ir.iUi.
Auglýsingar kosta þetta
h\cr iina :
aur.
, |með niegiiileui,. io
\me sm.iletri.... 8
úlieJdar )*•<-•« »><*imetr... «s
(með smáletri.... 12
X 26.
Reykjavik, miðvikudat inn
10. októbermán.
1883.
101. Innl. frjettir. Blaatrtsksverzlua við Entjlendinga.
102. f>ýzkt rit 11111 Xj.'ilu.
103. Te deum ng Massilíu-bragur.
104. Frá alþingi 1*83 X. Auglýs.ngar.
Skriífatofa ísafoldar er i Ísaíoldarprentsmið-
ju, við Bakarastiginn, 1. faal.
Afgreics.ustofa ísafoldar er á sama staó.
Afgro.ðfa.ust. ísafoldarprentsmið. u er á s. s.
Forngripasai'iiið opið hvern mvd. og ld. kl. 1—2.
íþökubókasafn opið hvern þrd. og ld. 2—3.
Landsbókasal'nið opið hvern md„ mvd. og ld. 12 —3.
Sparisjóður Rvikur opinn hvern mvd. og Id. 4—5.
yy ÍSAFOLD kemur út eiuu sinni
í viku í sumar fram til veturnótta, á
miðvikudögum að forfallalausu.
Reykjavík, io. okt,
.—Að þvl er til ltefir spurzt til þessa, hafa
verið haldnar leiðir í tveimur kjördæni-
um eptir þing í sumar. Önnur í Skagaíirði,
á Sauðárkrók, 9. sept., af fyrra þingmanni
sýslunnar, Friðrik hreppstjóra Stefánssyni,
og, í umboði hins þingmannsins, verzlunar-
stjóra Gunnlaugs Briem, af cand. juris Páli
Briem. Hin í Kjósarsýslu, að Lágafelli,
24. sept., af 2. þingmanni Gbr. og Kjósar-
sýslu, síra þorkeli Bjarr.asytii,, þar var
og viðstaddur 1. þingmaður Arnessýslu,
þorlákur Guðmundsson. Sottu fundinn
menn úr öllum 3 hreppum Kjósarsýslu, og
svo úr Seltjarnarneshreppi. Skýrðu þeir
þingmennirnir frá meðferð og úrslitum
helztu mála á þinginu í sumar. því næst
voru þar rædd ýms nauðsynjamál hjeraðs-
ins, svo sem um að halda búfræðing til að
ferðast um Kjósarsýslu og Seltjarnarnes
næsta sumar og segja fyrir og starfa að
jarðabótum og öðru slíku að fyrirlagi við-
komandi hreppsnefnda ; enn fremur um að
hreppsnefndirnar í þessum hreppum kysi
hver einn mann til »að undirbúa og standa,
fyrir samkomu fyrir þessa hreppa á ári
hverju á þeim stað og tíma, er hentast þætti
til þess að gefa mönnum (körlum og konum)
kost á að koma saman sjer til skemmtunar
og fróðleiks og hreyfa þar sjerstökum og al-
mennum máiefnum«. Var þetta samþykkt
í einu hljóði.
—í síðustu Stjórnartíðindum segir frá því
af amtsráðsfundi í vesturamtinu í Stykkis-
hólmi í sumar 11. og 12. júní, að þar hafi ver-
ið til meðferðar uppástunga frá sýslunefnd-
innií Snæfellsnes- og Hnappadalssýslu um
»að landsjóðurinn með sölu og makaskipt-
um sameini jarðeignir sínar í Snæfellsnes-
og Hnappadalssýslu og setji upp stórt fyrir-
myndarbú á hentugum stað og stofni þar
jafnframt vinnuhús, þar sem unglingum og
atvinnulausu fólki gefizt kostur ávinnu, með
því þetta, að áliti sýslunefndari'nnar, gæti
orðið til viðreisnar sýslunni. Með því amts-
ráðið áleit, að þessi uppástunga sýslunefnd-
arinnar mundi mjög svo örðug til fram-
tvæmdar, og í annan stað mjög tvísýnt, að
hún mundi verða að tilætluðum notum, þó
hún yrði framkvæmd, þá gat amtsráðið eigi
veitt henni meðmæli sín«.
— Farið fram á að skipta Barðastrandar-
sýslu i tvö sýslufjelög, við Kjálkafjörð ; Flat-
eyjarhreppur í syðri partinum. Hafði sýslu-
nefndin samþykkt þessa skiptingu á fundi
sínum 17. ágúst f. á. »En þar eð á fund-
argjörðunum sást, aö á fundi þessum voru
að eins mættir 6 af hinum kosnu sýslu-
nefndarmönnum, áleit amtsráðið nauðsyn-
legt, að málefni þetta yrði á ný tekið fyrir
til umræðu og ályktunar á fundi sýslunefnd-
arinnar í Barðastrandarsýslu, sem allir hin-
ir kosnu sýslunefndarmenn væri mættir á«.
— Eptir áskorun frá ensku kaupmanna-
fjelagi, nálægt Liverpool, hefir þorlákur
O- Johnson í Reykjavík átt fundi 1 haust
við útvegsbændur hér við Faxaflóa sunnan-
verðan í því skyni að koma á nýrri fiski-
verzlun við Englendinga, öðruvísi en tíðk-
azt hefir hingað til, með þeim hætti sem sje,
að selja fiskinn blautan og óslœgðan, með
höfði og sporði, eptir vikt, en gufuskip taka
við honum jafnóðum og flytja til Englands.
Er svo tilætlazt, að þetta byrji á næstu
vertíð. Gufuskip frá hinum ensku kaup-
mönnum komi hingað til Beykjavikur 14.
mars, fari síðan með hafnsögumanni suður
í Yoga og þaðan fyrir framan Leiru, ef veð-
ur leyfir, og taki þar við farminum, þar
sem hafnsögumaður heldur óhult lægi, með
því að um það leyti muni sjáfarbændur
hjer innan að fiestir þar syðra, í Garði og
Leiru, og þar helzt fiskivon, á þeim tíma
árs. þ>að var áætlun fundarmanna í Beykja-
vík 28. sept., ýmissa málsmetandi bœnda
úr Seltjarnarneshreppi, að 100 skip mundu
ganga til fiskjar í Garði og Leiru að jafn-
aði á vetrarvertíðinni, og aflinn á skip á dag
í meðalafla-ari ein smálest eða 25 vættir
af blautum fiski; yrðu það 100 smálestir á,
dag. Verðið skyldi vera 7 aura pundið, í
peningum út í hönd. Var þetta samþykkt
allt af bænda hendi á fundinum og af þor-
láki kaupmanni hins vegar af hendi hinna
ensku kaupmanna, upp á væntanlegt sam-
þykki þeirra með síðustu póstferð á árinu.
A fundi að Kálfatjörn 1. október nrðu sömu
undirtektir af hendi Strandarmanna, Voga-
manna og Njarðvíkinga, nema hvað þar
þótti mönnum varlegra að gufuskipið kæmi
ekki þar fyr en síðast í marzmánuði, með
því að þá væri öll líkindi til að fiskurinn
yrði kominn inn eptir og veður þá stöð-
ugra.
— Strandferðaskipið Thyra lagði af stað
hjeðan 27. sept. að kvöldi dags, með tölu-
verðan flutning og marga farþegja, vestur
fyrir land og norður síðustu ferðina.
— Latínuskólinn var settur 1. október.
Tala lærisveina nú 118. Fjórir nýsveinar
teknir inn í haust. Nokkrir, sem í skólan-
um voru í fyrra, lesa nú utanskóla. Ut-
skrifaður í þ. m. þorsteinn Erlingsson, með
1. einkunn, 84 stigum. Nýir tímakennar-
ar við skólann þeir cand. theol. þórhallur
Bjarnarson og cand. philol. Geir Zoega.
Jóni Ólafssyni alþingismanni synjað um
tímakennslu af stiptsyfirvöldunum, þvert á
móti mjög eindregnum tillögum rektors.
— Veðrátta var hin blíðasta allan síðara
helming septembermánaðar. Um mánað-
armótin næstu brá til rigninga og hefir ver-
ir storma- og hryðjusamt síðan lengst af.
— Dáinn sagður N. Weywadt, fyrrum
verzlunarstjóri á Djúpavog lengi, merkis-
maður aldurhniginn.
Blautfisksverzlun við Englendinga.
þótt þessar tilraunir, sem Englendingar
hafa gert nokkrum sinnum til að koma
upp hjer á landi föstum verzlunum, hafi lán-
azt misjafnlega og orðið allar stopular til
þessa, þá eigum vjer hins vegar þeim að
þakka þá stórmiklu verzlunarframför, að
hver sem á hross eða kind aflögum, gétur
optast með hægu rnóti fengið það sæmilega
borgað i þeim kaupeyri er almetming hjer
á landi vanhagar mest um, en það eru pen-
ingarnir. Vjer eigum óneitanlega Englend-
ingum aö þakka, að peningastofnunarleysið
í landinu hefir ekki orðið almenningi enn
þá óbærilegra en það er.
Nú lítur út fyrir, að þeir hafi í huga að
færa út kvíarnar, og taka að sjer að gera
sjálfum sjer og landsmönnum annan aðal-
atvinnuveg vorn, iiskiveiðarnar, arðsamari
og notasælli en að undanförnu.
þess væri mikillega óskandi, að hin fyrsta
tilraun í þá átt, sein nú er til stofnað, lán-
aðist sæmilega. Að spá neinu þar um, er
ekki hægt, vegna gjörsamlegs reynsluleysis
í því efni hjer. En það liggurþó í augum uppi,
að þetta getur orðið mesti gróðavegur fyrir
landsmenn, ef ekkert ólán er með.
það er áform hinna ensku kaupmanna,
að geyma fiskinn í ís á leiðinni til Englands
og reyna síðan að fá fyrir hann viðlíka verð
og þar er gefið fyrir nýjan fisk. En það
er afarmikið, eptir því sem hjer gerist,
þetta kringum hálfa krónu pundið eða vel
það.
það er ekki svo skammt síðan, að farið
var að flytja kjöt og fisk ósaltaðan langar
leiðir með því móti að geyma það í ís eða
hafa það freðið með einhverju móti. Hafa
verið hugsaðar upp ýmsar aðferðir og til-
búin margvísleg áhöld til þess, með miklum
kostnaði og fyrirhöfn, tekizt misjafnlega, en
þó svo langt komið nú, að í fyrra vor t. d.
heppnaðist að koma 2 geysimiklum skips-
förmum af sauðarkroppum freðnum alla
leið frá Astralíu til Lundúna og það á
seglskipum, sem voru annað 90 og hitt
95 daga á leiðinni eða þar um bil. Var
kjötið jafngott og nýslátrað, er til Lundúna
kom. Höfðu þó skipin eins og menn vita farið
gegnum allt hitabeltið. Frá Ameriku til
Engiands hafa slíkir flutningar veriö algeng-
ir í mörg ár og tekizt vel.
En kostnaðarsamir eru slíkir flutningar
mjög, og því eru þeir ekki tilvinnandi, nema
svo standi á, að ákaflegamikill munur sje á
vörunni þar sem hún fæst og þar sem á að
selja hana. En svo er einmitt um kjöt í
Ameríku og einkum Astralíu annars vegar
og á Englandi hins vegar; og sama máli er
nú aðgegna um blautanfisk þar og hjer. Mun-
urinn er svo mikill, að ólíklegt er, að ekki
reynist tilvinnandi að borga fiskinn hjer
töluvert betur en fyrir hann fæst með gömlu
aðferðinni: að salta hann eðaherða, jafnvel
í góðum verzlunarárum. Enda er svo ráð
fyrir gert við þessa fyrstu tilraun, sem á að
gera í vetur. Er þar eigi lengi að muna um
fullan tugkróna á skippundinu söltuðu. Og geri