Ísafold - 01.10.1884, Síða 1

^eiuur át á mlBvikudagsmorjna. íerí
árjanjsins (5Ö arka'i 4 kr.: erieniis
5 kr. Borgist [jrir auíjan júlimiraí.
ISAFOLD.
öppsójn (skrifl.) irandin við áramót. 6-
jild nema komin sje lil úlg. fjrir 1. okt.
Mgreiðslustota ' lsaloldarprentsE i. sal.
XI 39.
Reykjavik, miðvikudaginn 1. októbermán.
1884.
153. Innlendar í’rjettir m. m. (banatilræði við
hreppstjóra, barnaskólinn á Reynivöllum,
þurfamannaflutningur, enn um Reykja-
nes-eyna, nýtt verzlunarfyrirtækí nyrðra,
manntjón afslysförum, laxaklakið á Reyni-
völlum,gjörræði póstskipsformanns, o. s.fr.)
155. Yetrarhugvekja. -j- J>órður próf. J>órðar-
son (kvæoi).
15A_Auglýsingar^__^_^_^______
Forngripasafnið opið hvern mvd. og ld. kl. I—2
Landsbókasafnið opið hvern rúmhelgan dag kl. 12—2
útlán md„ rr.vd. og Id. kl. 2—3
Sparisjóður Rvíkur opinn hvern mvd og ld. 4 5
Veðurathuganir í Reykjavík, eptir Dr. J. Jónassen
Hiti (Cels.) Lþmælir Veðurátt.
Sept. ánóttu|um hád. fm. em. fm. em.
M. 24. + 3 + 8 29.5 29,2 A h b Sa h d
F. 25- + 2 + 6 28,8 28,5 A h b N h b
F. 2b. + 5 28,4 28,5 Sv hv d V h d
L. ->7. 4 1 + 2 28,6 28,7 V h d Sv h d
S. 28. 0 + ( 28,8 29 Nv h d N hv d
M. 29. + 1 + 4 29.1 29,3 N hv b N h d
í*. 30. -r* I + 6 29.3 29,4 N h b N h b
Umliðna viku hefir vetrarbragur verið i veðri;
h. 25. snjóaði talsvert í öll fjöll hjeðan að sjá
og hefir þessu haldið áfram daglega; Skarös-
heiði alhvít og Akrafjall sömuleiðis og ,snjór
niður á bæi a Kjalarnesi, einkum h. 27. 1 dag
Reykjavík 1. okt. 1884.
Straiulferðaskipið Tliyra komst eigi
af stað hjeðan fyrir illviðrum fyr en sunnu-
daginn að var 28. f. m. Með því fóru með-
al annara þeir Arthur Feddersen fiskifræð-
ingur og þorvaldur kennari Thóroddsen til
Khafnar; mag. Benidikt Gröndal norður að
Möðruvöllum; prestar þrír nývígðir til brauða
sinna o. s. frv.
Banatilræði við hreppstjðra. f»or-
steinn kaupmaður Guðmundsson á Akranesi
hafði í sumar þvergirt götu þar í verzlunar-
staðnum heimildarlaust og vildi eigi láta að
boði yfirvalds að taka upp girðinguna; hafði
að sögn jafnvel í hótunum að skjóta á þann
sem gerði það eða reyndi það að sjer nauð-
ugum. Loks var þó þvergirðing þessi tekin
upp 20. f. m. af hreppstjóra eptir skipun
yfirvalds. Var þá hleypt af 2 byssuskotum
á eptir hreppstjóra og hans mönnum. Hrepp-
stjórann sakaði eigi, nema fjekk litla skeinu
neðan við eyrað. Annar maður fjekk 3 högl
í lærið, en er þegar góður orðinn. Málið
er undir rannsókn sýslumanns.
Barnaskólinn á lteynivðlluin. Sum-
arið 1881 var stofnaður og byggður hjer að
Reynivöllum barnaskóli, eptir að hrepps-
bændur höfðu samþykkt það með 35 atkv.
gegn 3 á almennum sveitarfundi 26. júní
1880. Skólinn, sem er torfbær í tveim hús-
um, hefir kostað um 1800 kr., ogerbygð-
ur á kostuað hreppsbúa, þannig, að sveitin
tók að láni 1000 kr. úr landssjóði, sem borg-
ast eiga á 28 árum, en bændur lögðu hitt
til að mestu leyti með vinnu á torfverki og
flutningi á efni.
Samkvæmt 8. gr. skólareglugjörðarinnar
eiga þau börn, sem sökum fjarlægðar ekki
geta gengið í skólann, að búa í honum, og
hafa þar fæði og þjónustu ásamt kennaran-
um, og hefir þetta verið svo þá 3 vetur,
sem skólinn hefir haldinn verið. Hefir
stúlka verið ráðin til að þjóna og matbúa;
á hún og kennarinn að hafa sama fæði og
börnin og matast með þeim. Er ráðskon-
unni ætlað jafnmikið í fæði og barni hverju,
en kennaranum hálfu meira. Foreldrarnir
og aðrir, er sem að börnunum standa leggja
til matvæli, hver eptir ástæðum, en sveitin
sumt, en yfir allt ér reikningur haldinn, og
kostnaði að lokum jafnað niður eptir til-
tölu. Bömunum er að eins reiknað það,
sem til fæðis gengur og eldiviðurinn, en eigi
kostnaðurinn við matartilbúninginn nje
þjónustu, því ráðskonan er á skólans kostn-
að. Handa ráðskonunni og barni hverju
kostaði fæðið 34 aura um daginn veturinn
1881—82; 34£ e. veturinn 1882—83; 42 a.
í vetur er var; en fæði kennarans var reikn-
að tvöfalt.
Fyrir hvert barn, nema á sveit sje, er
kennslueyrir 15 kr. fyrir skólatímann, frá
1. okt. til 1. marz, en öll hin fátækari börn
hafa fengið kennslueyri og sum jafnvelnokk-
um fæðisstyrk af Thorhilliisjóði, og er það
fátæklingum hin bezta hjálp.
Eptir 2. gr. í reglugjörð skólans, má ekki
taka neitt barn í hann fyr en það hefir lært
barnalærdóminn og er orðið nokkurn veginu
læst, því að það er ekki tilgangur skólans
að kenna börnunnm það sem allir foreldrar
geta sjálfir kennt. þau börn, ér tomæm eru
hafa að eins lært skript, reikning og biflíu-
sögur auk upplesturs í kveri og æfingar í
lestri. þau sem greindari þykja, einkum éf
þau eru fleiri en 1 vetur í skólanum, læra
auk hins fyrtalda, dönsku, landafræði,
mannkynssögu og rjettritun, og 5 börnin
hafa lært 50 tíma í Hundrað tíruum 1 ensku
eptir J. Eibe. Tvo seinni veturna var
börnunum kendur söngur 2 tíma í viku.
Fyrsta árið voru í skólanum 14 börn, 2. árið
10 og 3. árið 11. Sú hefir raun á orðið, að
þau börn, sem búið hafa í skólanum, hafa
haft miklu bétri framfarir en hin sem gengið
hafa af næstu bæjum. Kennslustundir hafa
daglega verið 5 klukkutímar. Prófdómari
var 1. árið síra þorvaldur Böðvarsson í Saur-
bæ, en síðan síra Jens Pálsson á þingvöll-
um. það sem kennslueyrir fyrir börnin og
styrkur úr landssjóði eigi hrökkur, borgast
úr sveitarsjóði; var sá kostnaður 1. árið
264 kr., 2. árið 224 kr., en reikningur skól-
ans er eigi enn gjörður fyrir síðast liðið ár.
þetta er að vísu mikið fje af fátækri sveit;
en þeir sem stofnað hafa skólann vona að
það borgist óbeinlínis með tímanum marg-
faldlega. Reynivöllum og Hálsi 23. ágúst
1884. — þorkell Bjarnason, þórður Guð-
mundsson.
þurfamannaflutningur. Hreppstjór-
inn í Bæjarhreppi í Strandasýslu hefir beð-
ið Isafold fyrir svo látandi athugasemd :
•Hingað kom 28. júní næstliðinn stúlku-
barn á 8. ári, að nafni Sigþrúður þórðar-
dóttir, og fylgdi þvf vegabrjef frá sýslu-
manninum í Gullbringu- og Kjósarsýslu, og
var þar skipað svo fyrir að barnið skyldi
flytja úr Garðahreppi í Gullbr.sýslu, eins
og lög gera ráð fyrir, hrepp úr hrepp
norður í Glæsibæjarhrepp i Eyjafjarðar-
sýslu. þegar hingað kom var það búið að
vera 18 daga á leiðinni og flækjast um 14
hreppa ; hingað kom barnið vestan úr Dala-
sýslu. Hjer var það látið hvfla sig í 3 daga,
þvegin föt þess og hreinsaður af því óþrifn-
aður, sem á það var kominn.
þessi munaðarleysingi var orðin utan við
sig eða hálf-ærð eptir þenna mikla hrakn-
ing ; það nærðist lítið eða ekkert fyrsta sól-
arhringinn, sem það var hjer, og óttaðist
alla karlmenn er það leit; en með köflum
bráði af því, og var það auðsjáanlega af
því, að barnið gleymdi þá hörmum sínum.
Allir, sem jeg átti tal við, álitu þessa
meðferð á barninu illa og skaðlega. Var
því brugðið út af því sem lögin fyrir skipa
og fengin kona til að flytja það beinlínis
norður í Glæsisbæjarhrepp. En þá vildi
svo vel til, að herra Sumarliði póstur og
kona hans tóku góðfúslega að sjer flutn-
ing á því alla leið norður. Hvað flutning-
urinn kostar, veit jeg ekki fyr en Sumar-
liði gerir reikning fyrir honum ; en jeg er
fullviss um að kostnaðurinn verður marg-
falt minni hjeðan til Glæsibæjarhrepps en
frá Garðahreppi hingað, og mun þó vera
lík vegalengd.
Sú tilhögun væri bezt og nauðsynleg, að
geta haft not af póstgufuskipunum til slíkra
flutninga ; þvi nú t. d. í júní- og júlímánuð-
um áttu þau að fara úr Reykjavík norður