Ísafold - 30.07.1885, Blaðsíða 3

181
in börn. Jetta hefði kannske getað talazt áð- j
ur, en fjárhagur vor var skilinn frá Danmörku,
en síðan eiga hvorki Danir nje Færeyingar
frekari rjett til að fiska hjer, heldur en hver
önnur J*jóð. Nú, þegar vjer í peningalegu til-
liti eigum að standa á eigin fótum, þá her oss
að verja tekjugreinir vorar fyrir ágangi eins
Dana sem annara. J>að er þvi sárgrætilegt að
heyra, hvernig menn t. a. m. á Austfjörðum, hafa
með mestu ró og spekt horft á, hvernig hæði Fær-
eyingar og aðrir eyðileggja hverja gullkistuna
fyrir þeim eptir aðra því sannarlegar gullkist-
ur voru sumir firðimir eystra áður en yfirgang-
ur útlendinga eyddi þeim. Skipstjóri einn, sem
jeg þekki, og sem hefir verið í þjónustu Gránu-
fjelagsins, hefir sagt mjer, að hann eitt sinn hafi
flutt saltfisksfarm af austfjörðum til Liverpool,
600 skpd. Af þeim 600 skpd. voru 200 skpd.,
sem gat kallast málsfiskur, en 400 skpd. af lófa-
stórum smáfiski og þar á horð við. J>etta er nú
að eins eitt dæmi, en hvað má ekki læra af
því? Meðal annars það, að sje ungviðið þannig
dregið upp, þá geta menn ekki búizt við að
fiskiveiðar vorar eigi sjer langan aldur. Og
hvað er það, sem veldur því, að þetta smælki
er dregið upp? J>að er ýsulóöin.
En svo koma nú stórmennin í eigináliti; þeir
vita raunar vel um skaðræði ýsulóðar og þorska-
neta, eins og þessi veiðarfæri nú eru brúkuð.
En þeir segja: „Jeg þoli ekkert hapt á mínum
atvinnuveg; jeg þoli ekki að neinn fyrirskrifi
mjer lög um það, hvernig jeg í því efni eigi að
haga mjer“. J>essir menn hljóta þó að muna,
að lög og reglur eru settar fyrir þvi sem minna
er í varið heldur en fiskveiðar vorar, og þeir
mega vita, að í öllum siðuðum löndnm, þar
sem fiskiveiði á sjer stað, eru settar reglur
fyrir henni, og meira að segja: hinir siðuðu
menn í hinum siðuðu löndum láta sjer enga
lægingu þykja að hlýða þeim reglum. Hjá oss
eru líka sett lög fyrir veiði í ýmsum greinum;
þannig eru reglur settar fyrir laxveiði; lög eru
um það að ekki megi skjóta fugla vissa mán-
uði á áíinu; lög banna að leggja þorskanet
fyrri en 14. rnarz, og—nú eru fengin lög um
þorskanetalagnir, sem lögleiða vissa línu, er
ekki má þorskanet leggja fyrir utan hana. En
nú vantar oss lög gegn hinni skaðvænlegu ýsu-
lóðarhrúkun.
Vjer hljótum nú að fá haldinn auka-sýslu-
fund hið allra bráðasta, sem samþykki frum-
varp um ýsulóðarhrúkun, samhljóða því, sem
samþykkt var 30. maí, að undanskildu því, að
hannið sje ekki miðað við Reykjanes, heldur
við Garðsskaga. J>að er vonandi, að sýslunefnd
vor sjái, hve mjög þarf hjer skjótra aðgjörða
við. f>að ætti að vera auðvelt, að halda sýslu-
fundinn og svo hjeraðsfund svo fijótt, að mál-
ið verði útkljáð að öllu, og umsjónarmenn sett-
ir innan loka næsta mánaðar (ágústmánaðar).
Hafnarfirði 16. júlí 1885.
Skýrslur um súrheysverkun.
i.
, Eptir áskorun herra Torfa Bjarnasonar
ísaf. 7. jan. þ. á. hafa blaðinu verið send-
ar nokkrar slikar skýrslur. Setjum vjer
hjer hin afyllstu og fullkomustu orðrjetta, frá
herra hjeraðslækni Boga Pjeturssyni; og
verður rúmsins vegna að láta duga útdrátt
úr hinum næst:
þegar jeg á síðastliðnu óþerrissumri tók
fyrir að gera tilraun að sýra hey, var jeg
ekki svo heppinn, að hafa sjeð ritgjörð
herra Torfa Bjarnasonar um súrheysverkun,
og hafði eiginlega við ekkert annað að
styðjast, hvað aðferðina snerti, nema það
sem jeg öðru hverju hafði sjeð ritað um
það efni í íslenzkum blöðum ; en af því jeg
átti talsvert hey úti, sem lá undir skemmd-
um, rjeðst jeg samt í að reyna þá heyverk-
un, og skal jeg nú eptir áskorun herra
Torfa í ísafold 7. janúar þ. á. skýra frá
aðferð þeirri, er jeg ljet viðhafa við verkun
súrheysins, og hvernig mjer hefir reynzt það
til fóðurs.
Jeg ljet taka gröf í lítinn hól, þannig, að
frá gryfjubrúnunum hallaði á alla vegu;
gröfin var 10 álnir á lengd, 4 á breidd og
á dýpt, moldin f hliðum og botni gryfj-
unnar var föst og þjett. Fyrst voru reiddir
í hana 60 kaplar af 4 vikna gömlum mýr-
gresishrakningi og stráð jaft yfir allan botn
gryfjunnar, þar ofan á voru látnir 100 hest-
ar af nokkurnveginn grænu valllendi úr
rúmlega vikugömlu dríli og allra síðast 100
hestar af grænu valllendi teknu af ljánum
(alls 260 hestar).—Tíminn sem til þess fór
var 2J dagur; milli þess sem verið var að
reiða heyið að, var þungum vagni sem grjót
var borið á ekið fram og aptur eptir gryfj-
unni, en borðviður lagður undir hjólin; einn-
ig voru heylestirnar þegar að komu teymd-
ar fram og aptur eptir endilangri gröfinni;
heyreiðslan fór fram dagana 22. og 23. ágúst,
en 24. var sunnudagur og stóð heyið þann
dag opið; mánudag þann 25. var kominn
talsverður hiti í heyið og það sigið að mun,
var það þá mænt upp og troðið svo vel
sem unnt var, og var mænirinn á að gizka
3—4 álnir yfir gryfjubrún, þá var það tyrft
með blautu valllendistorfi og mikilli mold
mokað yfir. Meðan verið var að reiða hey-
ið í gryfjuna var jafnan stórviðrisrigning og
heyið vindandi blautt. Ekki var heyið
saltað.
Nokkrum dögum eptir að þannig hafði
verið gengið frá heyinu, var það talsvert
sigið og farið að taka í sig lautir og sprung-
ur miklar f moldinni með gryfjubrúnunum;
var þá enn mokað mold yfir og troðið, og
svo þurfti jafDan að gera með fárra daga
bili, að bæta mold á mænirinn, meðan til
hennar náðist fyrir frosti og klaka.
Seint í októbermánuði var grafið til heys-
ins við annan enda gryfjunnar, og tekið
upp lítið eitt af því; þar sem fyrst var
að því komið var nokkur mygla, álíka og
gjörist undir torfi á heyjum; þar undir kom
dökkleitt hey, ekki ósvipað sterk-ornuðu
heyi að lit; heyið var rennblautt og tals-
verður hiti í því, lyktin fjarska-sterk og
einkennilega súr, eins og líka bragðið var;
það var þegar í stað byrgt aptur og gengið
frá því sem áður. Hið litla sýnishorn, sem
upp var tekið, var boðið kúm, og átu þær
það saman við annað hey.—Við heyinu var
síðan ekki hreyft þar til 22. desember, þá
var farið í gryfjuna á sama stað og áður,
var þá vel nýmjólkurvolgt í heyinu og það
hráblautt, með gryfjuveggjunum var tals-
verð mygla og rekjur,. innan var heyið
dökkleitt, en grænkaði eptir því, sem nær
dró álnum, þar sló dökkgrænum lit á það,
lykt og smekkur var sem áður sagt.
Hey þetta hefi jeg síðan jafnaðar-
lega gefið nautgripum og lömbum, og hefir
það jetizt vel. Geldum kúm og tudda
gaf jeg það saman við töðu og star-
gresis-hrakning, og átu þær það vel ; kýrin
fjekk 6 pnd af því í mál; mylkar kýr fengu
6 pnd saman við 8—9 pnd af vel verkaðri
töðu (taða hjer er ljett fremur og áburðar-
frek), en sem optast engan ábæti, og hafa
þær gjört í vetur gagn að meðallagi, en
holdum hafa þær haldið í góðu meðallagi.
Lömbum gaf jeg 4 fyrstu vikurnar gott
gamalt hey, en eptir að það þraut, má heita
að þau eingöngu hafi lifað á súrheyi og lít-
ilfjörlegu heyi, var súrheyið gefið til þriðj-
ungs við ljettmetishey, og ætlast til að hvert
lamb fengi 2 pnd um sólarhringinn af þeim
samhristingi; lömbin hafa þrifizt mætavel.
Mykja úr nautgripum, sem fengið hafa súr-
hey, hefir verið þynnri en ella og líkari sum-
armykju, en ekki hafa mínar kýr samt
fengið skotu af því, nema ein, sem fekk
6 pnd í mál, viku eptir burð, en ekki hafði
vanizt því að mun áður, og álít jeg að bezt
sje að gefa lítið af því í fyrstu, meðan skepn-
ur eru þvf óvanar, en smábæta síðan við
gjöfina. Folöldum, tryppum og hjúkrunar-
hrossum hefi jeg gefið það sem Ijelegast
þótti úr því, ómælt, saman við ljettmetishey
og hafa hross jetið vel og haft góð þrif.
Lömbum varð jeg að gefa súrheyið (sem að
mestu var vallendi) saman við smátt þey,
því annars vinsuðu þau það úr, en skildu
hið stóra hey eptir.
Framan af var heyið leyst með heykrók,
en stundum síðar stungið með pál, og var
jafnan kappkostað að taka setann niður í
gólf; frá heyinu í gryfjunni varþannig geng-
ið milli þess sem upp var leyst, að
við heystálið var lagt lag af þurru heyi, yfir
það timburfleki og þegar því varð við kom-
ið, var mokað mold yfir flekann og byrgt
sem bezt; rnikinn part vetrar hjelzt gaddur
í moldinni, sem yfir gryfjunni var og var
heyið leyst uudau henni, en skútar brotn-
ir niður. A heyinu í gryfjunni var vaua-