Ísafold - 30.09.1885, Síða 3
171
sýslunefndum til þess að afstýra hallæri,
er að verja sem svarar helming af árs-
tekjum sýslunnar (að meðaltölu fyrir 3
ár) til þess, en það liggur í augum uppi,
að þegar hallæri kemur yfir, verður engin
bót á því ráðin með eigi meira fje. Allir
búendur ætti því að vera svo hyggnir og
fjelagslegir, að samþykkja hagkvæmar regl-
ur um heyásetning, er hafi skuldbindanda
gildi sem Sveitarsamþykkt.
Um reyking á laxi, sild o. fl.
cptir Bened. S. pórarinsson fiskircektarmann.
það hefir verið hreift við mörgu, nú áj
seinni árum, bæði í ræðum og ritum við-
víkjandi verzlun, fiskiveiðum, búbótum og
mörgu öðru tieiru, því er miðar landinu til
hagsbóta og framfara, en þó hefir enginn
vakið máls á því, hvorki með ræðum eða
ritum, hvort ekki mætti eða væri reynandi,
að reykja síld eða lax hjér á landi, og selja
síðan þessa vöru úr landinu, ef vera mætti,
að hægt væri, að gera hana ígildismeiri er-
lendis, en verið hefir.
En til þess þarf fyrst að koma upp húsi,
sem eingöngu væri ætlað til reykingar, og
til að geyma í þá vöru, sem ætti að reykja,
eldivið og annað fleira, er á þarf að halda,
þegar um reykingu er að gera.
Margir, sem heyra fyrst í stað talað um
hús, er ætlað væri til reykingar, kynnu að
hugsa, að það yrði allt of dýrt, ef illa
kynni að fara, eins og t. d. að hin reykta
vara gengi ekki út með nægilegu verði,
svo allt gæti borgað sig. En svo að enginn
láti þennan blindnisbj álka draga úr sjer
alla dáð og dugnað, ætla jeg að geta þess,
að það er hægt að koma upp allviðunandi
reykingarhrrsi fyrir 400—500 kr. það er
auðvitað, að auk byggingarkosUi aðar þarf
að gjalda manni, er kann vel að reykingar-
iðn ; kaupa vöru tilaðreykja, eldsneyti og
annað fleira. Höfuðatriðið er sjálfsagt
það, hvort reykt vara gengi út erlendis, og
hvort hægt sje að flytja hana, án þess hún
láti sig, eða skemmist á einn eða annan
hátt, sem gerði hana ígildisminni en ella.
Hið fyrsta skilyrði fyrir hinni reyktu vöru
er það, að hún sje reykt á sama hátt og
tíðkast í því landi, sem hún á að seljast í,
og sje að öllum gæðum jöfn þess lands reyk-
ingarvöru. Um vegalengd er sjálfsagt
mikiö að gera, að hún sje eigi oflöng, eptir
þeirri reykingaraðferð, sem á vörunni er.
Sje varan t. d. kaldreykt, þolir hún ekki
að liggja lengur en eina viku óseld, ef
hún á að halda gæðum sínum ; en sje hún
þar á móti heitreykt, þolir hún að liggja
nokkru lengur. Eigi kemur þó alllítið
undir því með vöruna, að hún geti haldið
sjer lengur, ef vel er búið um hana í köss-
unum, sem hún á að sendast í, og að veð-
urátta sje eigi of heit um það leyti, sem
hún á að flytjast landa eða staða á millum.
Einna tiltækilegast væri í fyrstu, að byrja
með eitt eða tvö reykingarhús á þeiin
stöðum landsins, sem samgöngur eru beztar
við frá öðrum löndum, einkum þó frá
Skotlandi, því að ef rjett væri að farið,
ætti ekki að reyna með reykta vöru til ann-
ara landa en þess, sjer í lagi fyrir þá á-
stæðu, að það liggur oss næst og vjer höf-
um mestar samgöngur við það. Enda
brúka Skotar og Englendingar miklu meira
i reyktar fisk- og kjötvörur, en aðrar þjóðir.
Til að geta verzlað við Skotland, verður
að hafa þá reykingaraðferð, sem kölluð er
kaldreyking, því að þá aðferð brúka Skotar
og Englendingar mestmegnis á allri reyk-
ingarvöru sinni. Ekkert væri í móti, að
reyna með sýnishorn af heitreyktri síld
eða laxi, til að vita hvort sú aðferð gæti
ekki gengið þar.
Herra N. F. Nilsson í Khöfn,1) sem er
einn af helztu reykingarmönnum hæarins,
sagðist hafa reynt að senda sýnishorn af
heitreyktri síld til Skotlands fyrir ári síð-
an, og kvaðst hafa fengið 15 kr. fyrir kassa,
sem hann áleit sig annars geta fengiðíhæsta
lagi 5 kr. fyrir. Hann reyndi svo aptur, en
þá tókst svo illa til, að kassarnir, sem var-
an var í, brotnuðu á leiðinni, og varð var-
an fyrir þá sök lítt útgengileg. Aptur
sagðist reykingarmaður Hnndst í Stavanger
opt hafa reynt að senda sýnishorn af heit-
reyktri síld til Englands, en æfinlega haft
skaða af. En hvað, sem er að tala um héit-
reykta vöru,. þá ætti að reyna með
hina kaldreyktu, því að fyrir henni er
næg vissa, að hún geti gengið út sem inn-
lend skozk eða ensk reykingarvara.
Eg þarf naumast að minna neina á það
að reykt vara, þegar hún selzt, er miklu
dýrari en söltuð eða ný. Saltaða síldin,
eins og kuunugt er, var seinast liðið ár í
mjög lágu verði, og ekkert útlit fyrir, að
hún muni hækka í verði að svo stöddu.
Lax, sem kom seinast liðið ár hjeðan frá
Islandi til K.hafnar, seldist mjög tregt og
sumt lá óselt í marz 1885. Hið helzta til
að ráða bót á þessu, væri að reykja lax-
inn og síldina, ef unnt væri með því móti
að gera hana að betri verzlunarvöru. þótt
vjer Islendingar veiðum ekki svo mikið af
síld, eins og vjer gætum, en látum heldur
útlendinga taka hana svo að segja frá
munninum á okkur, þá væri þó þess betra
1) Jeg var hjá honum að læra reykingu,
eptir að jeg var búinn að ljúka laxaklaksnámi
mínu í Viborg.
að vjer reyndum að gera þetta litla, sem
vjer fáum af henni í hendur, að dýrari og
útgengilegri vöru, en hin saltaða síldarvara
er, sem flyzt hjer frá landi. Laxaveiðar
eru litlar hjer, á landi að tiltölu við það
sem þær ættu og mættu verða, ef nokkuð
væri sinnt laxa og urriðaræktuninni. En
allt um það, þótt hjer flytjist ekki fjarsk-
inn allur út úr landinu af lax, sem verzl-
unarvara, þá sýndist mjer, að það mætti
gera sjer hann að svo ígildsmikilli vöru,
sem kostur er á. Hinn helsti og bezti
staður hjer á landi, til að koma á fót
reykingu í, er Beykjavík, ekki fyrir það,
að hún er höfuðbær landsins, heldur af
þeirri ástæðu, að hún hefir rnestar og beztar
samgöngur við Skotland, og ýmsir af Kaup-
mönnum bæjarins fá þaðan vörur sínar,
'og senda þangað hinar íslenzku vörur,
sem þeir verzla með; fyrir þessa sök, væri
það hægara fyrir kaupmenn í Reykjavík
að verzla með reyktar vörur, en aðra kaup-
menn landsins, sem engin viðskipti hafa
við Skota.
Eigi væri úr vegi, að reyna að reykja
ganglimi af sauðfjenaði, og vita hvernig
gengi með þá, því eigi væri óþörf, að
sauðakjöt gæti gengið út frá landinu í
hærra verði, en það gengur jafnaðarlega.
Jeg ætla ekki að fara fleiri orðum um
hina reyktu vöru, og verzlun á henni, en
snúa mjer heldur til lýsingar á meðferð-
inniáhenni, bæði í Danmörku og Svíþjóð,
og svo hvernig hún þótti almennt koma
fyrir á sýningunni í Lundúnum árið 1883.
Reykingarhúsin eru vanalega höfð úr
timbri, og lítið vandaðri að smíðum en fiski-
skúrar. Skorsteinana, sem rept er í, verð-
ur að hafá hlaðna úr grjóti eða tigulstein-
um, en ekki má hafa þá lægri en 3—4 áln-
ir á hæð, og reykberann 18 þuml. í hvert
horn. Uppi í reykberanum verður að hafa
járnplötu, sem hægt er að hafa til þess að
hindra reykinn, að hann rjúki ekki of fljótt
út. Eldurinn er hafður á gólfum i skor-
steinum, og það sem reykja á, er hengt
upp yfir hann, mishátt, eptir því, hvað
það er, sem reykja á. Járnhurðir eru hafð-
ar fyrir skorsteinsdyrunum.
þegar á að reykja nýja síld, er hún fyrst
lögð i saltpækil, sem er svo sterkur, að
þegar kastað er síld í hann, þá flýtur hún.
I þessum pækli er hún látin liggja 6—8
stundir, ef hún hefir meðalstærð, en styttri
tíma, ef hún er minni. Sje síldin flött,
þá er hún ekki látin liggja lengur en 3—4
stundir í saltpæklinum. þegar síldin er
tekin upp úr pæklinum, og á að fara að
reykja, er hún lögð í vatn og látin
liggja í því \—1 stund til að þvo af henni
saltið. Eptir að þetta hefir fram íarið, er