Ísafold - 04.11.1885, Blaðsíða 2

190
hvetja hvern þann, er ann vorri fögru
móðurtungu, til að eignast þessa bók og
kynna sér þar hin dásamlegu lög, er hafa
myndað þetta mál.
t2t85. Jón porkelsson.
Landsyfirrjettardómur. »Hið sunn-
lenzka síldveiðafjelag« — sem er rangt að
kalla »sálugt«, því það e r ósálað — hefir
átt í máli út af viðskiptum sínum við
Norðmenn, O. Wathne á Seyðisfirði, og
var það dæmt í yfirrjetti 26. f. m., af há-
yfirdómaranum með 2 setudómurum (A.
Thorsteinsson landfógeta og Jóni Jenssyni
landritara), með því að hinir dómararnir
eru í stjórn fjelagsins. — Dómurinn er svo
látandi.
Tildsögin til máls þessa eru þau, er nú
skal greina:
Með samningi, er gerður var í Bergen
28. marz 1881, var stofnað fjelag til að
reka síldarveiðar við Island (hin svo kall-
aða Hánefsstaðaútgerð eða Islandsexpedi-
tionen No. 2J og áttu helming hluta í
fjelaginu eða ^ þrír Islendingar og 1 dansk-
ur maður, en hinn helminginn 5 Norð-
menn, þar á meðal 0. Wathne og Jens
Gran & Sön. I samningnum var svo á-
kveðið, að 0. Wathne skyldi ráðinn til
að vera »Expeditionens Bestyrer og Dis-
ponent paa Island«, en þeir Jens Gran &
Sön í Bergen skyldu hafa stjórn fjelagsins
þar; til þeirra skyldu hluthafendur greiða
tillög sín, og þeir skyldu greiða hluthaf-
endum aptur hlutdeild þeirra í ágóða fje-
lagsins. Yorið 1882 sendi nú fjelag eitt,
er stofnazt hafði í Beykjavík og kallaði
sig »Hið sunnlenzka síldveiðafjelag«, þá-
verandi formann sinn, Eggert Gunnarsson,
til Norvegs, til þess að stuðla að fram-
kvæmdum fjelagsins í síldveiðum, og keypti
þá Eggert Gunnarsson T*y hluti af þeim
helmingi fyrnefnds fjelags, er Norðmenn
áttu. þetta fjelag, Hánefsstaðaútgerðin,
hafði nokkurn ábata af síldveiðum 1882,
og komu í hluta hins sunnlenzka síld-
veiðafjelags, sem eiganda T% af því, 2694
kr. 92 a., sem reikningshaldari alls fjelags-
ins, Jens Gran & Sön í Bergen, ljetu
renna inn til Eggerts Gunnarssonar með
skuldajöfnuði. Stjórn hins sunnlenzka
síldveiðafjelags hefir eigi álitið þessa borg-
unaraðferð lögmæta, og hefir því höfðað
mál þetta fyrir aukarjetti Norður-Múla-
sýslu gegn O. Wathne fyrir hönd T% hluta
Hánefsstaðaútgerðarinnar, og krafizt þess,
að hann sem umboðsmaður þessa hluta
fjelagsins greiddi hinu sunnlenzka síld-
veiðafjelagi umgetnar 2694 kr. 92 a. með
5°/° vöxtum frá sáttakærudegi til borgunar-
dags, og málskostnað eptir mati rjettarins,
þó eigi minna en 10 kr. Eór mál þetta
svo í undirrjettinum, að 0. Wathne, sem
umboðsmaður T% hluta Hánefsstaðaútgerð-
arinnar, var dæmdur sýkn af kærum og
kröfum sækjandans og málskoslnaður lát-
inn falla niður. En við þessi úrslit hefir
hið sunnlenzka síldarveiðafjelag eigi viljað
una, og áfrýjað málinu til yfirrjettarins
með stefnu 23. febr. þ. á., og krafizt þess,
að undirrjettardóminum væri breytt sam-
kvæmt kröfum fjelagsins fyrir undirrjetti,
þó með þeim mun, að málskostnaður yrði
því til dæmdur fyrir báðum rjettum með
150 kr. eða eptir mati rjettarins. Stefndi
hefir aptur á móti krafizt þess, að hinn
áfrýjaði dómur yrði staðfestur, og sjer
dæmdar í málskostnað 70 kr., eða einhver
hæfileg upphæð, sem rjetturinn ákvæði.
Aðalástæða stefnda fyrir sýknun sinni
er sú, að samkvæmt stofnunarskrá Há-
nefsstaðaútgerðarinnar, fyrnefndum samn-
ingi frá 28. marz 1881, sjeu sjer fjármál
þessa fjelags óviðkomandi og sjerstaklega
útborganir á ágóðanum til hluthafenda;
þær sjeu aptur í stofnunarskránni berum
orðum faldar reikningshaldara fjelagsins,
Jens Gran & Sön í Bergen, og með því,
að yfirdómurinn verður að leggja sama
skilning í optnefnda stofnunarskrá, hvað
þetta atriði snertir, og þessi stofnunarskrá,
sem sækjandi að vísu eigi segist hafa vit-
að af fyr en undir þessu máli, en þó eigi
rengt, verður að álítast hafa gilt einnig
hvað þá t4c hluti Hánefstaðaútgerðarinnar
snertir, er hið sunnlenzka síldveiðafjelag
hafði keypt, þar sem eigi er sannað, að
nýr samningur hafi verið gerður um fyr-
irkomulag alls fjélagsins, stjórn þess og
rekstur, þegar hið sunnlenzka síldveiðafje-
lag fjekk hlut í því, þá verður yfirdómur-
inn að komast að þeirri sömu niðurstöðu
og undirdómurinn, að hinum stefnda O.
Wathne, þó hann hafi verið ráðsmaður
hjer á landi, eigi verði með dómi gert að
skyldu að greiða hina kröfðu fjárhæð, gagn-
vart þeirri ráðstöfun á greiðslu hennar,
sem gerð hefir verið af fjárráðamanni alls
fjelagsins í Norvegi, eða bera ábyrgð á
henni fyrir hönd Tö hluta Hánefsstaðaút-
gerðarinnar, og kemur því eigi til þess
hjer, að rannsaka, hvort það ,hefir verið
með rjettu, að reikningshaldari alls fje-
lagsins, Jens Gran & Sön í Bergen, með
skuldajöfnuði hafi látið renna til Eggerts
Gunnarssonar hluta hins sunnlenzka síld-
veiðafjelags í ágóða útgerðarinnar 1882, í
stað þess að standa beinlínis skil á hon-
um gegn kvittun af hendi stjórnar hins
sunnlenzka síldveiðaíjelags sjálfs. Ber því
í öllu að staðfesta hiun áfrýjaða aukarjett-
ardóm; en eptir atvikum virðist rjett, að
málskostnaður falli niður.
því dæmist rjett að vera:
Hinn áfrýjaði dómur á óraskaður að
standa. Málskostnaður fyrir yfirdómi falli
niður.
I
Landsbankinn. Landshöfðingi hefir
24. f. m. skipað yfirdómara L. E. Svein-
björnsson framkvæmdarstjóra við hinn fyr-
irhugaða landsbanka með 2000 króna laun-
um frá þeim tíma, er bankinn tekur til
starfa—í fyrsta lagi 1. júlí 1886—og með
hálfs árs uppsagnarfresti.
þar með er fullnægt hinum forkostulega
utanrjettar-skiptagjörningi landsyfirrjettar-
ins frá í sumar, nema hvað launin eru þó
ekki talin frá nýjári 1886, og að neðri deild
var svo óþjál, að láta ekki 1500 króna veit-
inguna til siglingar framkvæmdarstjórans
óraskaða standa, heldur færði hana niður í
1000 kr.
jþótt framkvæmdarstjóraembættið væri
aldrei auglýst, sem auðvitað hefði líka
ekki verið nema hjegómi, úr því það var
löngu fyrir fram dæmt þessum manni,—þá
er nú hjúavistin við bankann, eða bókara- og
fjehirðis-sýslanirnar, auglýstar í Stjórnartíð-
indunum 28. okt., en með tæpum mánað-
ar fyrirvara, eða til 26. nóv., og þar með
fyrirgirt, að aðrir geti sótt um þau brauð
en Beykvíkingar eða nærsveitamenn við
Beykjavík. Enda gerir það raunar hvorki
til nje frá, ef það er satt, sem altalað er,
að þessar sýslanir sjeu einnig fastlofaðar
fyrir fram.
Fjehirðir bankans á að setja veð, 4000
kr. í konunglegum skuldabrjefum, eða þá
þriðjungi hærra veð með fyrsta forgöngu-
rjetti í jarðeignum eða vátryggðum hús-
eignum í Beykjavík.
Búnaðarskóli vesturamtsing.
Landshöfðingi hefir 19. f. m. samþykkt
þá tillögu amtsráðsins í vesturamtinu, að
búnaðarkennslustofnunin í Olafsdal verði
gerð að búnaðarskóla fyrir vesturamtið,
og að til hennar megi verja fyrst um sinn,
frá byrjun yfirstandandi árs, hinu árlega
búnaðarskólagjaldi úr vesturamtinu og á-
vöxtunum af búnaðarskólasjóði amtsins.
Arferði m. m. Með póstum er að
frjetta harðindatíð á vesturlandi og norð-
urlandi, einkum í þingeyjarsýslu; þar gerði
feikna-kafaldshríð um rjettir og urðu hey
úti víða að stórum mun, t. d. 300 hestar
á einum bæ (Grenjaðarstað). Eyrir vest-
an sömuleiðis mjög snjóasamt.
Húnavatnssýslu 85: »Víðast í Húna-
vatnssýslu varð mikill töðubrestur í sumar
frá £ til i. Engi náði allt að minna meðal-
lagi grasvexti, eiukum mýrar, en vallendi
brást. Útheysafli varð víða í meðallagi,
eptir sláttartímanum. Nýting á heyjum
góð, þangað til 20 vikur voru af sumri. En
það sem heyjað var eptirþann tíma, hrakt-
ist, en náðist víðast inn um rjettir. þó er
enn hey úti á stöku bæjum, einkum í Lax-
árdal, því úr rjettum spilltist tíðin og gerði
talsverðan snjó, en tók um 3 daga upp
aptur í lágbyggðum; þá kom aptur snjór og