Ísafold - 27.01.1886, Blaðsíða 2

14
1
Reykjavik aö.janúar. 1886.
Tíðarfar. Enn er sama hellan yfir
allt af snjókyngi og klaka; fær varla fugl
í nef sitt, hvað þá heldur nokkur ferfætt
skepna. Er sömu tíð að frjetta að norðan
með vermönnum. En staðviðri hafa verið
nií vikutíma.
Aflabrögð. Suður í Garðsjó og Leiru
er enn góður afli í flestum róðrum, þótt
misskipt sje nokkuð. Sömuleiðis hákarls-
afli nokkur á Akranesi. En austanfjalls
aflalaust.
Með austanpósti frjettist af miklum síld-
arafla á Austfjörðum, einkum á Reyðar-
firði. Er Isafold skrifað þaðan 30. nóv.:
xSildarafli varð eigi mikill hjer í sumar, þó
nokkur í Reyðarfirði. En allan þennan
mánuð hefir verið ágætur síldarafli í Reyð-
arfirði innanverðum. Hafa tvö norsk gufu-
skip þegar fengið í sig fullan farm, og gátu
þó eigi tekið helming af því, sem veiðzt
hefir. Yon er á þeim báðum hingað aptur,
öðru strax um hæl, en hinu 1 desember-
mánaðarlok. Bændur hjer hafa aflað tals-
vert af síld í lagnet, sumir 50—100 tunnur,
sumir meira. Verð á síldinni er hjer nú:
6 kr. tunnan án íláts og salts, en 12 kr.
með ílátinu og saltinu.*
Drukknan. Bátur fórst með 4 mönn-
um á leið úr Stykkishólmi út undir Jökul
á þrettánda (6. janúar). Formaður Hannes
nokkur úr Elhðaey.
Landsbókasafnið. Á árinu 1885
hafa verið ljeð út 2911 bindi og voru lán-
takendur 1397. Á lestrarsalnum hafa ver-
ið notuð 3925 bindi, og voru lesendur
1682.
Safninu hafa þetta ár bæzt 460 bindi;
þar af eru 300 að gjöf; flest bindi (145) hefir
hra geheime-etazráð Krieger gefið, þá Mr.
Shore, er áður var hjer í Krísivík (55).
Af handritum hefir safnið á árinu keypt 23,
en fengið eitt að gjöf frá hra stud. theol-
Birni Jónssyni frá Broddanesi.
Reykjavík ^—’86. Jún Arnason.
Veðurathuganir í Reykjavík, eptir Dr. J. Jónassen
jan. | Hiti (Cels.) | Lþmælir Veðurátt.
lnöttu|umhád.| fm. | em. fm. | em.
M. 20. - q - 5 30,2 30,2 A h b A h b
F. 21. 4 - 4 30,2 3°,1 A h b 0 b
F. 22. - 3 - 2 30,1 30,1 U b 0 b
L. 23- - 5 - 5 3°,i 3°,' 0 b A h b
S. 24. - 1 - 4 30,3 30,2 0 b A h b
M. 25- -II - 7 30,2 30,1 0 b A h b
í>- 26. 1 - - 7 - 4 30.1 30.1 A h b A h b
Umliðna viku hefir verið mesta stiiling á
veðri, optast bjart veður og sólskin, og má
heita að logn hafi verið daglega, ofurlítill kaldi
af austri að kveldi. í dag 26. bjart veður,
hægur austankaldi, (norðankæla til djúpanna?).
Loptþyngdarrnælir hefir varla haggazt alla vik-
una og stendur kyrr enn þá.
Fáein orð enn um sjómannaskóla,
eptir
Edilon Grímsson.
Jeg ritaði um þetta leyti í fyrra í Isa-
fold (XII 3) greinarkorn um sjómannaskóla-
stofnun, og leitaðist við að sýna fram á,
hve nauðsynlegt væri að stofnaður væri
reglulegur sjómannaskóli í Reykjavík; og
vonaðist jeg jafnframt eptir, að alþingi í
sumar sem leið tæki þessar tillögur mínar
til íhugunar. þetta gjörði það líka að
nokkru leyti, með því að það veitti loksins
nokkurt fje til sjófræðisnáms um næsta
fjárhagstímabil 1886—87. Svo langt hefir
aldrei fyr komizt. Bæði þessi litla fjár-
veiting til sjófræðisnáms og eins lánveit-
ingin til þilskipakaupa ber þess ljósan vott,
að þingið hefir sjeð þess fulla þörf, að gera
eitthvað til umbóta í þessu efni. Að vísu
hefir að undanförnu, eða sfðan þingið fjekk
fjárforræði, talsvert fje verið veitt til efling-
ar búnaði, en sjávarútvegurinn hefir optast
orðið út undan eða verið afskiptur. — það
hafa að eins hrotið smábitlingar til ein-
stöku manna, sem bezt hafa borið sig ept-
ir björginni; að hvað miklum notum þessir
smáskammtar hafa komið, ætla jeg ekki að
dæma í þetta skipti; en það er sjaldnast,
að slíkar fjárveitingar ná tilgangi sínum.
Að jeg nefni þetta smáskammta, vona jeg
mjer fyrirgefist; því fjárlaganefnd neðri
deildar á síðasta þingi játaði, að þetta fje
sem ætlað hefir verið til eflingar búnaði
hefði mest gengið til landbúnaðarins (Alþt.
C 251). Úr þessu vill líka fjárlaganefndin
bæta, með því að taka inn í fjárlögin á-
kveðna upphæð til sjófræðiskennslu, þ. e.
1200 kr. fyrra árið, og 1000 hið síðara á
fjárhagstímabilinu, og að þingið hafi sjeð
fulla nauðsyn á þessu, má meðal annars
sjá á því, að þessi útgjaldaliður mætti
rjett engri mótspyruu við umræðurnar,
heldur mátti kalla að hann væri sam-
þykktur orðalaust. Lengra en þetta sá
þingið sjer með engu móti fært að fara.
2200 kr. eru veittar til kennslu í stýri-
mannsfræði á fjárhagstímabilinu. Reglu-
legan sjómannaskóla var ómögulegt að
stofna; svo að enn má heita, að sama smá-
skamta aðferðin sje við höfð sem áður, að
öðru en því, að þetta er sjerstök fjárveiting
á fjárlögunum, en alveg ónóg, borin saman
við þá brýnu þörf, sem yfirstandandi tími
heimtar.
Að öll þörf sje á, að stofna reglulegan
sjómannaskóla, þarf ekki mörgum orðuin
um að fara. Reynsla yfirstandandi tíma
bendir bezt til þess, þar sem það má heita
lífsspursmál, að minnsta kosti á suður- og
vesturlandi, að fjölga sem mest þilskipum
til fiskiveiða. Og fyrsta skilyrði fyrir, að
þilskipaútvegur geti þrifizt, játa allir sje
það, að hafa æfða og menntaða sjómenn
bæði bóklega og verklega. Og hvar skal
þá taka, meðan enginn reglulegur sjó-
mannaskóli er til í landinu sjálfu ? þörfina
á þilskipaeign eru menn að sjá betur
og betur; því þeim fjölgar árlega að góð-
um mun, þrátt fyrir erfiðleikana og pen-
ingaekluna, sem verið hefir ; og geta menn
gengið að því vísu, að þeim fjölgi stórum,
þegar úr peningaeklunni bætist. þörfin að
hafa skipstjóra, sem lært hafa sjófræði, lýs-
ir sjer bezt í því, hve margir stunda nú
sjófræðisnám. það má heita góður vottur
um áhuga í þessu efni, að í Reykjavík og
Gullbringusýslu er 27 piltar, sem stunda
sjófræðisnám í vetur, þ. e. 10 í Reykjavík,
11 í Hafnarfirði, og 6 á Seltjarnarnesi. En
þá kemur nú til álita sú áminnsta fjárveit-
ing til sjófræðisnáms og hvernig henni er
niðurskipt.
það er fyrst til kennara 600 kr. hvort
árið, til áhaldakaupa 200 kr. fyrra árið, til
húsaleigu og eldiviðar 200 kr., og til styrkt-
ar fátækum piltum 200 kr. hvort árið.
Kaupið til kennarans íná að vísu heita gott
um 5 mánaða tíma, ef einná að njóta þess,
enda þótt af því sjeu ætlaðar 100 kr. til
tímakennslu. En húsaleigu- og ölmusu-
styrkur er hvorttveggja mjög svo ónógt, þó
styrkurinn sje eingöngu ætlaður til nkennslu
í stýrimannsfræði í Beykjavik«. Og hvað
er svo þessi kennsla í Reykjavík kostulegri
en hver önnur prívatkennsla ? Alls ekkert;
því þó þeir, sem þar læra, nái einhverju
prófi, þá hefir það ekkert verulegt gildi;
þvf þessi kennslustofnun er ekki annað en
prívatkénnsla, en enginn skóli. Eini kost-
uriun er, að kennslan er ókeypis fyrir þá,
sem komast að henni; en hversu fáir eru
þeir ekki af öllum, sem vilja læra sjómanna-
fræði ? þeir munu ekki mega vera fleiri
en svo sem 10—12 fyrir þessa fjárveiting,
eins og stendur.
Engum var gefin kostur á, að sækja um
þenna kennslustarfa, heldur var hann rjett-
ur einum manni upp í hendurnar, án þess
nokkur annar vissi. Svo er allt á valdi
þess eina kennara, hvað marga hann tek-
ur; hann getur sagt: þetta og ekki meira.
Engin trygging heimtuð frá fjárveitingar-
valdinu fyrir því, að það sjeu æfðir eða
álitlegir sjómenn, sem inn eru teknir og
styrksins njóta, heldur hver tekinn, sem
vill, þar til rúmið og aðrar kringumstæður
leyfa ekki meira.
Víst er þó almennt skilyrði við sjómanna-
skóla erlendis, að sá, sem gengur undir
próf, skuli vera æfður sjómaður, og skal
jeg tilnefna því til sönnunar skólann á