Ísafold - 26.07.1887, Blaðsíða 2

134
gagnslausar. Hin einu áhrif, er jeg hefi
sjeð kaffið hafa á fólk, er, að það æsir hjart-
veiki, blóðlát, krampa, tæring og tannpfnu.
|>essu til styrkingar hefi jeg heyrt mestu
kaffisvelgi bregða hvor öðrum um vitleysi og
veikindi af kaffidrykk.
Allir þess betri eiginlegleikar eru fyrir
utan minn sjóndeildarhring.
þetta játa líka margir; en segjast þó ekki
geta neitað *blessuðum sopanum*,—rjetteins
og drykkjuroaðurinn, sem angráður viður-
kennir, að áfengir drykkir gjörspilli heilsu
hans, en neytir þeirra þó jafnt sem áður.
Hvaða árangur höfum vjer þá af hinum
miklu kaffikaupum, er svo mjög hafa marg-
faldazt á seinni hluta þessarar aldar?
Vana, sem gerir oss að oss finnst lítt fært að
gegna störfum vorum, nema vjer drekkum
kaffi áður. þennan vana finnst oss frá-
gangssök að leggja niður. þessi vani reyrir
oss harðsnúnum skuldaviðjum, er hepta
þrek og dug og frjálsræði. |>essi vani bak-
ar oss miljón króna kostnað á ári, eptir
reikningi »sveitabóndans*.
Fyrir þennan vana megum vjer bera
kinnroða í augum útlendinga;—eða er það
ekki blygðunarvert, að vjer, allsþurfandi
fátækliugar, skulum eyða meiru kaffi að til-
tölu en flestar aðrar þjóðir ? Og þegar þess
er gætt, að kaffið er ávallt dýrara hjer en
víðast annarstaðar, þá er það oss þeim mun
kostnaðarsamara.
Sannarlega höfum vjer þó ekki ástæðu til
að eyða meiri munaðarvöru en aðrir. það
sýnir hinn bágborni efnahagur vor.
Fyrir nokkrum árum gáfu mannelsku-
fullir útlendingar oss mög hundruð þúsund
krónur til að afstýra hallæri, þ. e. til að
forða oss frá hungursdauða.
Fyrir mikið af því keyptum vjer svo
kaffi.
Vjer höfum tekið mörg þúsund króna lán
úr landssjóði í sama tilgangi, og varið því
eins. ,
Sveitafjelögin leggja árlega fram allmikið
fje til þurfamanna, einnig fyrir kaffi.
Er þetta nauðsynlegt ?
Jeg segi nei; það er hreinn og beinn
óþarfi, því hver einasti maður getur lifað
kaffilaus. |>að getur ekki verið sá munur á
líkamsbyggingu vorri og forfeðra vorra. Ef
vjer getum það ekki, þá er það vanans afl,
sem veldur því, en ekki kraptur kaffisins.
Um fátt er nú jafntíðrætt og hið afar-
háa kaffiverð ; nálega hvar sem menn hitt-
ast, berst talið að því. Og sannarlega væri
þessi verðhækkuD alvarleg, ef kaffið væri
eins nauðsynlegt og margir ætla, ef vjer
gætum ekki án þess lifað; en því er nú,
sem betur fer, ekki þannig varið.
Hvað eigum vjer þá að gera, landar
góðir? (Niðurl. næst.).
Narlakoti 7. júli 1887. Arni Pálsson.
Alþingi.
v.
Lög fbá alÞingi. þrjú frumvörp alls
búin frá þinginu (eitt áður nefnt):
2. Um breytingu á landamerkjalögun-
um 17. marz 1882. »Frestur sá, sem eig-
endum og umráðendum jarða er gefinn í
5. gr. landamerkjalaga 17. marz 1882 til
að fullnægja ákvæðum tjeðra laga, skal
lengdur utn 2 ár«.
3. Um að umsjón og fjárhald Flateyjar-
kirkju og Inggjaldshólskirkju skuli fengin
alutaðeigandi söfnuðum í hendur. (Efnis-
ins getið í síðasta bl.).
Lagafrumvökp. þessi hafa enn bætzt
við:
30. Um húsmenn eða þurrabúðarmenn
(þorl. Guðmundsson),—áður getið.
31. Um meðalasölu skottulækna (Arnlj. Ól.
og Fr. Stefáns.).
32. Um breyting á 4 gr. í prestakallalög-
unum frá 1880 (Ben. Kristj.).
33. Um sameining Árness og Eangárvalla
sýslna, þegar brýr eru komnar á J>jórsá
og Olfusá (Jón Ólafsson).
34. Um breyting á launalögunum frá 1875
(Árni Jónsson o. fl.).
35. Um að skipta Barðastrandarsýslu í 2
sýslufjelög (Sig. Jensson).
36. Um afnám kgsúrsk. 22. apríl 1818 um
60 rd. árlegan styrk til biflíufjelagsins
(fjárlagan.).
Fallin fbumvöbp. 8) Um tollgreiðslu,
fellt í neðri d. með 11 : 11. 9) Um lög-
gilding Vogavíkur og þórshafnar, fellt í
efri d. í gær með 7 : 4. 10) Um samein-
ing Vestmanneyja og Kangárvallasýslu,
fellt í efri d. 11) Um breyt. á 4. gr.
prestakallalaganna, frá B. Kr., fellt í efri
d. með 6 : 5.
Launalög. J>að frumv., frá Árna Jóns-
syni og 6 öðrum, er þess efnis, að biskup,
amtmenn og háyfirdómari hafi 5000 kr.
laun, og forstöðumenn prestaskólans og
lærðaskólans 4000 kr.
Stjóenabskeáemálið. Nefudin í neðri
deild (Benid. Sveinsson, formaður og fram-
sögumaður; Lárus Halldórsson, skrifari;
Páll Briem; Árni Jónsson ; Sigurður Stef-
ánsson; þorleifur Jónsson; þorvarður
Kjerúlf) hefir 22. þ. m. kveðið upp álit
sitt, svo hljóðandi að meginefni:
»f>að má svo að orði kveða, að frumvarp
það, er hjer ræðir um, sje hið sama sem
það, er samþykkt var á alþingi 1885 og
1886. Að vísu hafa nokkrar breytingar
verið gjörðar á einstöku greinum frum-
varpsins, svo sem á 2., 6., 7., 10., 17., 18.,
20., 22., 23., 29., 32. 33., 49. gr. og ákvæð-
inu um stundarsakir. En þegar þessar
breytingar eru nákvæmlega athugaðar,
verður það ljóst, að þær alls ekki hagga
eða breyta meginsetningum frumvarpsins,
heldur iniða miklu fremur til að gjöra þær
Ijósari, ákveðnari og sjálfum sjer sam-
kvæmari.
f>ar sem nú nefndin þannig má byggja
á því, að í frumvarpi þessu sje lögð hin
sama undirstaða til endurskoðaðrar stjórn-
arskrár fyrir ísland, sem þegar er búin
að uá stjórnskipulegri festu samkvæmt 61.
gr. stjórnarskrárinnar 5. janúar 1874, og
hefur við uð styðjast allar þær röksemdir,
bersýnileg þjóðrjettindi og brýnar þarlir
lands vors og þjóðar, er svo margsinnis
hafa verið í ljós leiddar og ítrekaðar að
undanförnu, — þá er það einsætt, að
nefndin hlýtur að komast að þeirri niður-
stöðu, að ráða hinni heiðruðu deild til að
samþykkja frumvarp þetta, er fylgir fram
sjálfstjórnarrjettindum Islands innan svo
hóglegra takmarka.
Vjer getum eigi leitt hjá oss frá þessu
sjónarmiði að minnast á brjef ráðgjafa
Islands til landshöfðingja, dags. 16. okt.
f. á., þar sem ráðgjafinn skýrir frá tillögu
sinni um synjun konungsstaðfestingar á
stjórnarskrárlagafrumv. frá 1885 og 1886.
Brjef þetta sýnir, að ráðgjafinn hefur eigi
rökstutt synjunartillöguna við annað en
eintóma tilvitnun til kgsauglýs. 2. nóv.
1885, en aðalkjarninn í þeirri auglýsingu
var sú mótbára gegn stjórnarskrárfrum-
varpi alþingis 1885, að það miðaði til að
losa um þau bönd, er hjeldu saman alrík-
isskipuninni. f>essi mótbára fáum vjer
eigi sjeð að eigi sjer annan fót, en úr-
elta innlimunarstefnu, er stríðir gegn þeim
sjálfstæðisrjettindum Islands, sem berlega
eru viðurkennd af hinu almenna löggjafar-
valdi ríkisins með lögunum 2. janúar 1871
um stöðu Islands í ríkinu, og þá að sjálf-
sögðu einnig með grundvallarlögum ríkis-
ins frá 1849 og 1866 ; enda komu þar fram
ljósar röksemdir gegn þessari mótbáru við
meðferð málsins og umræður á alþingi
1886. Að ráðgjafinn gengur þegjandi fram
hjá þessum röksemdum, virðist oss því
eptirtektaverðara, sem alþingið 1886 var
samkvæmt 61. gr. stjórnarskrárinnar kvatt
saman einmitt til þess að ræða um þá
stjórnarbreytingu, sem alþingi 1885 hafði
samþykkt. f>annig hefur ráðgjafinn í svari
sínu til þings og þjóðar ekki einu sinni
leitazt við að hnekkja eða veikja þann
stjórnskipnlega grundvöll, sem frumvarp
það, er hjer ræðir um, er byggt á, enda
hefur hið almenna löggjafarvald ríkisins