Ísafold - 18.08.1887, Blaðsíða 3

155
suðurlöndum, meðal alkristinna og páfa-
hollra þjóða, þá var Columbus útvalinn
sem verkfæri til þess að hagnýta þennan
forna fróðleik og gefa heilagri kirkju dýrð-
ina fyrir að nema nýja heimsálfu. — þetta
er þráðurinn 1 kenningu höfund. um það
efni.
Að Columbus hafi komið hingað til lands,
er byggt á brjefi frá honum, er sonur hans
hefir gefið út í æfisögu hans. þar segist
Columhus hafa ssiglt hundrað mílur hinum
megin við Thule, í febrúar 1477, og er suð-
urhluti þess 73 mælistig norður frá mið-
jarðarbaug, og ekki 63, eins og sumir
segja .... Englendingar, einkum frá Bri-
stol, fara með varning til eyjarinnar, sem
er eins stór og England. þegar jeg var
þar, var sjórinn ekki lagður, og sjávarföll
svo mikil, að munaði 26 föðmum á flóði
og fjöru«.
f>að er ætlun fróðra manna (Finns Magn-
ússonar o. fl.), að Columbus muni hafa hitt
að máli Magniís Eyjólfsson Skálholtsbisk-
np, er var á vísitazíuferð um Kjalarnes-
þing vorið 1477, en þá var mikil sigling
enskra kaupmanna til Hvalfjarðareyrar.
Magnús biskup hafði áður verið ábóti á
Helgafelli, en þar vestra var geymdur mest-
ur sögufróðleikur um Yínlands-ferðir Is-
lendinga — Flateyjarbók rituð 1387.
Ms. Brown er full af lofi um hina fornu
norðurlandabúa, hrsysti þeirra oghugprýði,
hreinlyndi og drengskap, frægðarhug og
menntun, en liggur að sama skapi illa orð
til hinna suðrænu þjóða, er hún lýsir á
gagnstæðan hátt, og kennir þá skaplesti
kaþólskri trú og klerkavaldi, og þó raunar
kristinni trú yfir höfuð. Hún hefir miklu
hetri þokka á heiðnum mannkostum en
kristilegum dyggðum, og er hætt við að sú
stefna hennar auki eigi riti hennar gengi
meðal almennings.
Að öðru leyti er hinn brennandi áhugi
hennar á að ryðja sannleikanum, er hún
hyggur vera, til rúms í máli þessu, harla
virðingar- og viðurkenningarverður.
Bókin er prýdd með íslenzkum myudum,
eptir ljósmyndum Sigf. Eymundarsonar, t.
d. af þingvöllum, Gullfossi, Brúará, Beykja-
víkurhöfn, Alþingishúsinu og dómkirkjunni,
Forngripasafninu o. s. frv. Og framan á
spjaldinu er fálkamerkið íslenzka.
Bitið heitir á ensku: *The Icelandic
Discoverers of America; or honour to whom
honour is due.
Um þang til fóðurdrýginda.
f>að ríður mest á að afla sjer sem mest
fóðurs; því það er skilyrðið fyrir gripa-
fjöldanum. Vjer eigum þess vegna ekki
einungis að reyna að afla sem mestra
heyja, heldur og að safna öllu, sem hægt
er að fóðra gripina með: hrossaketi, þurk-
uðu fiskslógi, hausum og dálkum o. s. frv.,
og sömuleiðis að rækta rófur til fóðurs,
og hygg jeg að það hafi mikla framtíð
fyrir sjer hjer á landi.
En það er einkum eitt fóðurefni, sem
vjer höfum ákaflega mikið af, en höfum
hingað til vanrækt að hagnýta oss neitt
verulega, hjá því sem mætti og gæt.i verið.
f>að er nefnilega hið mikla þang, sem svo
víða eru nægtir af í sjávarplássum.
|>að var gamalla manna mál á Austur-
landi, einkum á útkjálkum landsins, þar
sem þangfjörurnar eru beztar, að sauðir
gætu lifað 18 vikur á þangfjörunni, án
þess að fá nokkuð annað. f>ó að þetta
kunni nú að vera nokkrar ýkjur, þá er það
víst, að sauðfje getur lifað mjög lengi á
einu saman góðu þangi. Og jeg sá í vetur
hjer í Beykjavík hjer um bil á hverjum
degi 40—70 hesta í fjörunni, og hefir mjer
verið sagt, að margir af þeim fengju
ekkert annað fóður, eða að þeir mættu
lifa á því að hálfu eða f pörtum allan
veturinn. f>ar á móti dettur engum manni
í hug að safna þessu saman, svo það taki
ekkí út aptur með næsta brimi, og ekki
heldur að bera það heim í fjósið til kúnna
og spara með því fóður, sem vel mætti
verða að miklu gagni.
Magnús Ketilsson segir frá því, að víða
í Snæfellsnessýslu og Breiðafjarðareyjum
sje kúnum gefið mikið af þangi, svo að
þær hafi helming eða f parta fóðurs af
þessu, og það hati brugðið svo við, þegar
tekið var þeim þangið, og farið að gefa
þeim tómt hey, að þær hafi stórum gelzt
við það.
Erlendis er þang haft allvíða mikið til
fóðurs. Venja menn skepnur á að jeta
það með því að gefa lítið í fyrstu, en
auka smám saman gjöfina, og er nautum
gefið helmingur af því og meira á móts
við hey. Mjög víða er það og haft til
áburðar, einkum fyrir kartöflur, ár eptir
ár, opt og tíðum í langan tíma. Er það
þá bæði borið á nýtt eins og það kemur
úr fjörunni, og eins eptir að það hefir
staðið í haugum og fúnað.
Síðastliðið sumar ljet sýslumaður Beni-
dikt Sveinsson á Hjeðinshöfða í f>ingeyj-
arsýslu bera upp mikið af þangi á túnið í
flekki og þurka alveg eins og hey. Síðau
var það borið sanian í tópt og búið um
og tyrft og geymt til vetrarina. Varð
þetta um 100 hesta af þurru þangi. Um
veturinn í febrúarmánuði var svo þetta
tekið og gefið, og haft til helminga við
hey af útengjum, og reyndist fullt eins
gott til fóðurs eins og heyið. f>etta ázt
vel af sauðfjenu, og það sparaði jafnvægi
sitt af heyi.
f>etta kemur líka heim við þær rann-
sóknir, er efnafræðingar hafa gert, og sýnt
hafa, að þang hefir að geyma eins mikil
næringarefni og stórgert hey. Einungis
hefir það í sjer mikið meira af ösku-efnum,
einkum salti; væri því líklegast ekki hollt
að gef það mjöglengi eingöngu.—Máþví hafa
þangið til fóðurs bæði þurkað og líka nýtt
úr fjörunni.
f>ar eð mönnum ríður svo mikið á að
afla sem mestu af fóðri, er vonandi að
menn gangi nú ekki lengur hugsunarlaust
fram hjá þessu, en fari nú að nota þangið;
því það getur sparað oss margar þúsundir
króna í heyi, og opt afstýrt fjárfelli eða
gjört oss kleyft að fjölga skepnum.
Sveinn búfræðingur.
Alþingi.
x.
Falt.ið fkumv. — 28.) Um viðauka við
horfellislögin 12. jan. 1884.
Fensmarksmálið. Neðri deild samþykkti
í gær með öllum þorra atkvæða svo látandi
þingsályktun:
Alþingi ályktar:
1. að höfða mál gegn ráðgjafa Islands J.
Nellemann til þess að fá hann með
dómi skyldaðan til að greiða landssjóði
22,219 kr. 70 aur., sem eru ógoldnar
af Iandsjóðstekjum úr ísafjarðarsýslu
og kaupstað sakir vanskila fyrverandi
sýslumanns og bæjarfógeta C. Fens-
marks.
2. að fela forsetum þingdeildanna, að út-
vega málfærslumann til að sækja mál
þetta, veita honum umboð til þess og
ávísa fje því, sem málsóknin út heimt-
ir, af upphæð þeirri, sem ætluð er til
kostnaðar við alþingi.
Stjóbnarskrármálið. f>að leynir sjer
ekki, áform nefndarinnar í efri deild að
kæfa málið undir sjer, eða láta það daga
uppi á þinginu með því að halda því í
nefndinni fram í þinglok. Hún er nú búin
að hafa það í hálfan mánuð, og f gær, þeg-
ar »forseti kvaðst skora á nefndina svo
skarpt sem sjer væri frekast unnt, að ljúka
starfi sinu og koma fram með álit sitt«, þá