Ísafold - 16.05.1888, Page 2

90
rjetti sínum með því að óhlýðnast lögum
fjelagsins, er hún hefði neitað að bera þar
upp lagabreytingartillögur Evíkurdeildar-
innar, og ætti því dómskrafan að vera sú
helzt, að hún skyldi láta af hendi við
Rvíkurdeildina fjelagsmuni þá, er hún
hefði undir höndum.
Andmælendur hjeldu því fram, að dómur
mundi aldrei geta fengizt fyrir öðru en
því, að Hafnardeildin væri skyld til að bera
upp lagabreytingartillögurnar, en þar með
væri eigi sigur fenginn til handa Reykja-
víkurdeildinni, ef Hafnardeildin væri eins
hugar að hafna breytingunum. f>eir horfðu
Og í kostnaðinn og töldu fjelagsmenn út
um land mundu vera Hafnardeildinni
sinnandi. Virtust þeir draga þá ályktun
með fram af tillögum alþingismannanefndar
þeirrar, er um málið fjallaði í fyrra með
stjórn deildarinnar hjer, — jafnvel þótt
hún færi alls eigi fram á að firrast lögsókn
takmarkalaust, heldur legði að eins til
fjárskiptasamkomulagið sem síðustu og
ýtrustu tilraun til sátta.
Aths. vf>jó(V“ flytur í siðasta bl. eittlivað 4
dálka ágrip af umræðunum um þetta mál. en,
eins og hans var von og vísa, meira eða minna
rangsnúið fyrir þeim, sem hann er ósamdóma.
en sínar ræður og sinna samliða „fagurlega
uppdubhaðar“. Meðal annars leggur hann vara-
forseta fjelagsdeildarinnar þá gáfulegu(!) tillögu
i munn. að dvlja Hafnardeildina fyrst um sinn
þess. að málshöfðun hefði verið samþykkt hjer;
og annan fundarmann lætur hann segja, að
„mann varðaði ekkert um vilja fjelagsmanna
út um Iand“, i stað þess að „lög fjelagsins
veittu eigi öðrum kost á atkvæði í þessu nje
öðrum fjelagsmálum en þeitn sem fundi sæktu“-
Póstskipið Laura fór vestur á ísafjörð og
aðrar vesturhafnirnar 3. þ. m., kom þaðan apt-
ur 10., og lagði af stað hjeðan til Khafnar 13.
þ. m. að kvöldi. Með því fóru landfógeti Árni
Thorsteinssnn — ætlar að verða erlendis sumar-
langt og ferðast \im Norveg og Svíþjóð, og er
bankagjaldkeri Halldór Jónsson settur til að
þjóna embættinu á meðan, á hans ábyrgð —;
enn fremur N. S. Krúger lyfsali; kaupmennirn-
irnir Sturla Jónsson og G. Thordal; Endresen
bakari; frú Bernhöft með dóttur sinni o. fl.
Aflabrögð eru enn mikið gðð hjer um slóð-
ir; en saltlítið orðið mjög og saltlaust jafnvel
t. d. á Akranesi og i Keflavík; og er það hrap-
arleg fyrirmunun af kaupmönnum. að láta
jafnáríðandi nauðsynjavöru þrjóta hvað eptir
annað.
Alveg hætt að róa á Eyrarbakka og þar í
grennd. vegna fiskileysis; reytingur í Landeyj-
um; góður afli í Vestmannaeyjum, segirnýkom-
inn austanpóstur.
Veðrátta kuldasöm mjög enn; frost á hverri
nóttu meira eða minna. Eafís segja nýkomn-
ir ferðamenn að norðan Húnaflóa hafa verið
fullan af, og innfirðina. Móts við Öræfi var hann
kominn vestur með landinu að sunnnn, er
póstur fór þar um; hroði komst vestur undir
Vestmannaeyjar, en hvarf undir eins aptur.
Inn á ísafjarðardjúp var hafisinn að reka þeg-
ar „Laura“ fór þar um.
Meira um vöruvöndun og verzlun,
L
»J>jóðóIfur« hefir í 9. tbl. þ. á. sýnt mjer
þá vírðingu að minnast á grein mína í
ísafold 8. tbl. um vöruvöndun. Meðal
annars segir hann : »Vöruvöndun almenn-
ings er emgöngu hinu illa verzlunarlagi
kaupmanna og Gránufjelagsins, sem trú-
lega hefir fylgt þeim, að kenna«.
»Jeg gjörði það ekki, það var hinn
strákurinn sem gjörði það«, segja vondu
börnin vanalega.
|>að er má ske ábatameira fyrir blað-
stjóra, að tala eins og kaupendurnir vilja
flestir heyra ; en jeg held að það sje betra
fyrir alþýðuna, að henni sje sagt hreint og
beint frá því, sem henni sjálfri er nauð-
synlegt að breyta til batnaðar.
í áminnztri grein hefi jeg ekki sagt, að
almenningi væri einum um það að kenna,
hvernig vörurnar væru. Jeg hefi blátt á-
fram sagt frá sönnum viðburðum, og vona
að enginn sanngjarn maður beri á móti
því, að vandræði þau, sem þar er skýrt
frá, þurfi að lagfærast; en sú lagfæring
kemst ekki á með því, að skjóta skuld-
inni yfir á aðra, og segja við alþýðu, að
hún sje alveg saklaus; hún geti engu um
þokað ; því ólagið sje eingöngu verzlunar-
stjettinni að kenna.
»Sjaldan veldur einn, þegar tveir deila«,
og svo er hjer; alþýða og verzlunarstjettin
hafa hvor lagt sinn skerf til, að verzlun-
arástandið er eins og það er nú; en þó
er hlutur alþýðu stærri.
Kaupmenn bíða stundum nokkurn skaða
á því, þegar varan er vond og selst illa;
en þó er tjón alþýðu langtum stærra. Auk
þess á alþýða talsvert hægra með að bæta
vöruna en kaupmennirnir; og þess vegna
sneri jeg máli mínu til hennar í áminnztri
grein; því til þeirra verður að snúa sjer
í hverju máli, sem helzt er von um að
vilji eða geti ráðið bót á vandkvæðunum.
Hagsvonin er ætíð öflugasta hvötin til
framkvæmdanna, og fyrst svo er, að hags-
vonin að vöruvöndun er miklu meiri á
hlið bænda en kaupmanna, þá eru það
bændurnir, sem ættu að leggja kapp á, að
koma vöru sinni í álit, og ekki ætla öðrum
að gjöra það, sem þeir sjálfir geta gjört og
eiga að gjöra.
|>að er satt, að mishátt verð eptir gæð-
um vörunnar ætti að vera sterk hvöt til að
vanda hana, og enginn finnur betur en
jeg, hve ósanngjarnt það er, að sá sem
hefir góða vöru fái ekki meira en sá sem
kemur með ljelega vöru; en það er hægra
sagt en gjört að koma því á; »hverjum
þykir sinn fugl fagur«; flestum sýnist sín
vara vera eins góð og hins, og þykir sjer
órjettur gjör, ef þeir fá ekki jafnhátt verð
eins og nágranni þeirra, þótt þeir hafi
miklu verri vörur; og opt verður endirinn
sá, ef kaupmaðurinn lætur ekki undan, að
eigandinn fer með vöruna til verzlunar-
stjórans við hliðina á honum, sem þá tek-
ur hana með fullu verði, svo sá sem ætl-
aði að styðja að betri vöruvöndun, fær það
í staðinn, að hann missir verzlun hlutaðeig-
andi manns og verður opt að bíða svo
árum skiptir eptir borgun á því láni, sem
hinn hafði fengið fyrirfram upp á þessar
vörur. |>að er sannarlega ekki eins auð-
velt fyrir kaupmanninn og margur hygg-
nr, að gjöra verðmun eptir gæðum, þó
hann vilji.
Yerzlunarstjettin er heldur ekki ein um
það, að borga ekki vöru eða verk eptir
verðleikum. þetta geDgur gegnum öll við-
skipti, hvar sem litið er á. þar sem marg-
ir eru saman í vinnu, verður megn óánægja,
af allir fá ekki jafn-há laun, þó mjög sje
ólíkt hvað hver afkastar, og sjaldan er
gjörður nógu mikill munur á kaupi vinnu-
hjúa eða daglaunamanna eptir verk-
um þeirra. J>eir sem selja hest eða
sauð á líku reki, álíta það ranglæti, þegar
allir fá ekki jafnhátt verð. Jeg hefi opt
heyrt, þegar bændur hafa selt sauði í stór-
um hópum á mörkuðum, að þeir sem rýr-
ara fjeð höfðu, heimtuðu að fá meðalverð-
ið, sem gefið var fyrir allan hópinn, þó
3—5 kr. gæðamunur væri á vænstu og
ljelegustu sauðunum; og optast hefir farið
svo, að lítill eða enginn verðmunur var
gjörður við skiptin, svo þeir höfðu hagnað-
inn, sem ljelegu sauðina áttu, en hinir
sátu með skaðann.
Jeg segi þetta ekki sem ásökun; en á-
standið er nú svona og ekki auðvelt að
breyta því. þó verzlunarstjettin vildi, þá
getur hún ekki komið þeirri föstu reglu á,
að gefa misjafnt verð fyrir alla vöru eptir
gæðum, sízt eins og nú stendur á, þegar
keppni og handahlaup í verzluninni keyra
fram úr hófi. jpó getur hún nokkuð gjört
og hefir gjört í því efni; t. d. hefir það
verið föst regla kaupmanna í mörg ár, að
gefa misjafnt verð eptir gæðum fyrir allt
prjónles, bæði heilsokka, hálfsokka, fingra-
vetlinga og svo kallaða fína sokka; en því
miður hefir reynslan sýnt, að það var ekki
einhlítt, því þrátt fyrir talsverðan verð-
mun eptir gæðum, þá er svo komið, sem
jeg sagði frá í grein minni í ísafold
töiubl. 8.
f>etta sýnir, að verðmunur er ekki ein-
hlítur. Yöruvöndunin verður að koma
innan að frá þjóðinni sjálfri; hún verður
að sjá, að það er hennar sómi, að hafa
góða og snyrtilega vöru á útlendum mörk-