Ísafold - 23.05.1888, Side 3

95
skil ekki, hvers vegna mönnum er svo
annt um að drepa sitt eigið fjelag.
Fyrir 18 árum byrjaði Gránufjelagið, með
4000 rdl., sem ekki nægði til að borga
strandaðan skipskrokk og aðgjörðina á
honum; þurfti því að taka lán til að greiða
það er vantaði á, og að auki fyrir allan
farminn, þegar skipið fór fyrstu ferðina
með vörur til Islands. Sjö árum síðar var
innstæðan orðin 90,000 kr., og 5 árum þar
á eptir, eða 1882, var innstæða fjelagsins
orðin 100 þús. kr. Síðan hefir hún ekki
verið aukin með hlutabrjefum. En öll
þessi ár, síðan fjelagið byrjaði, hefir verið
fast og rentulaust hjá viðskiptamönnum
miklu meira en allt sem hlutamenn hafa
lagt til í aktíum; samt hafa hlutamenn
fengið hvert ár, síðan fjelagið byrjaði, 6"/»
rentu af innstæðu sinni, að tveim árum
undanskildum, og þó mun Gránufjelagið
hafa rekið stærri verzlun á Islandi um
nokkur ár en nokkur annar. Mjer virðist,
að þegar sanngjarnlega er litið á málið,
þá sje fremur þakkarvert en ámælis, að
fjelagið hefir getað gjört þetta, svo að
segja allt af með tvær hendur tómar, í
samanburði við víðáttu og stærð verzlun-
arinnar.
Að fjelagið hafi ekkert gjört til að bæta
vörurnar og enga tilraun haft til þess, er
hægt að sanna að rangt sje. Að fjelagið
hafi bætt vöruverð, er síður hægt að sanna;
því vegna þess að fjelagið hafði svo yfir-
gripsmikla verzlun, þá urðu föstu kaup-
mennirnir að færa verð sitt til, þegar það,
sem þeir ætluðu að setja, var hærra en
fjelagsins. En gleymnir eru Norðlending-
ar, einkum við Eyjafjörð — svo jeg minnist
á það sem næst er — ef þeir neita því, að
það var Gránufjelag og ekki aðrir, sem í
hitt eð fyrra setti verðið upp á fiski og
ull, frá því verði sem kaupménn voru
búnir að fast ákveða, og nam sá verð-
munur svo tugum þúsunda skipti fyrir
norðurland.
J>ó jeg nefni hjer þetta eina dæmi, þá
er mjer kunnugt, að fjelagið hefir árlega
bætt prísa ýmist á útlendum eða innlend-
um vörum. Nú eru pöntunarfjelögin ný-
móðins og hafa hylli þjóðarinnar. Jeg
ætla ekki að tala um þau á þessum stað;
en þegar 18 ár eru liðin, verður hægt að
dæma um það, með minni hlutdrægni en
nú, hvort fyrirkomulag þeirra er hyggilegra
og gagnlegra til frambúðar en Gránufje-
lagsins.
«Fjelagið er útlent, mjer kemur það
ekkert við», segja menn. þau árin, sem
fjelagið tapar, get jeg skilið að menn vilja
helzt, að skaðinn sje sjer óviðkomandi; en
hætt er við, að þau árin sem fjelagið hefir
hagnað á verzlun sinni, eins og næstliðið
haust, að þeim þá þyki það verra, ef það
kæmi hvergi fram, —nema ef sumir hugsa
eins og maðurinn, sem fyrir nokkrum ár-
um lofaði mjer að gjöra viðvik fyrir mig,
en skrifar mjer nokkru sfðar á þessa leið :
«Jeg er hættur við að semja það, sem jeg
lofaði að senda þjer, því jeg sá á eptir,
að þú mundir taka það upp í skuld mína
við þig, svo jeg með því móti fengi ekkert
fyrir það».
Sá rauði þráður gengur gegn um flest
blöðin, að verzlunarstjettin og embættis-
mennirnir sjeu framför landsins til tálm-
unar; sjálfum sjer gleyma þessir ritstjórar.
Skyldi það allt vera holl fæða, sem þeir
bera á borð fyrir þjóðina? þeir tala ekki
um, að þeir hafi sjálfir ábyrgð; en sje
rjett að gáð, þá er engin staða í landinu
jafn ábyrgðarmikil og þeirra, sem taka að
sjer að leiða skoðun þjóðarinnar í ýmsar
áttir. |>ó eru þær greinar ekki fáar, sem
ekki sjest á, að ritstjórinn finni mikið til
þessarar ábyrgðar.
Tr. G.
Aflabrögð og ýsulóð,
eptir síra Jens Pálsson.
í öllum verstöðum við sunnanverðan Faxaflóa
hafa aflabrögð verið hin ágætustu síðastliðið
ár og það sem af er þessu ári, og munu tæp-
ast dæmi þess, að aflabrögð hafi verið svo
jafn-ágæt í öllum veiðistöðvunum. Samt sem
áður virðist mega ráða af ísafold, að einhverjir
sjeu eigi ánægðir með velgengni þessa, og sjeu
albúnir til að berjast fyrir því, að bannað sje
með lögum það veiðarfærið, fiskilóðin, er mest
og bezt hefir aflazt á frá veturnóttum og fram
á vetrarvertíð, og jafnvel fram á sumarmál
hjer syðra, þar sem þröngt er um færabeitu.
Guðmundurí Landakoti hefur ritað all-langa
ritgerð i þessa átt i 11, —13. blaði Isafoldar, og
einhver sendir ísafold við og við villandi frjettir
um aflabrögð í Garðsjónum, er allt af virðast
hníga i sömu átt.
Hræðslan um, að fiskinum sje snúið aptur,
hrakinn burtu, eða kyrrsettur i Garðsjónum
með lóðunum, hefur þetta ár að vísu reynzt
ástæðulaus með öllu; og sá sem segir í ísaf
18. bl: „Gangan kemur í þeim tilgangi að ganga
inn á hraunbrúnir, sína vönu leið og færa
öllum blessun", og bætir svo við þessum hug-
arburði: „en þegar hún mætir þessum feikna
niðurburði nemur hún staðar“, hefur nú síðara
hluta vertíðarinnar eflaust verið sjónarvottur að
því, aðhlaðfiski varðinn á hraunbrúnum, hvenær
sem gaf og beita var næg, og það meðan lóðir
voru kappsamlega notaðar í Garðsjónum og
með bezta árangri; en þó er eigi óhugsandi
að einhverjir, sem eigi vildu nota lóðirnar fyrri
hluta vertíðar, en vörðu tímanum til að vitja
um net með litlum árangri. og til að bíða eptir
síldinni, sem aldrei kom, og þvi jhafa orðið
aptarlega í lestinni með hlutina, kenni um
viðburðum þeirra, er betur hafa aflað, og vilji
fá ný lög til að tryggja sjer það framvegis, að
aðrir eigi afli betur. Að minnsta kosti bendir
ýmislegt á, að þetta háskalega og hvumleiða
þrasmál, lóðarsamþykktarmálið, verði fitjað upp
aptur við fyrsta tækifæri; t. d. 'má nefna á-
minnzta ritgjörð Guðm., er endar með hótun
um að kubba Seltjarnarnes og Keykjavík af
hinu væntanlega lóðarbannssvæði, svo að auð-
sóktara verði i næstu atrennunni að bæla
Rosmhvalanessmenn með atkvæðamagni.
Jeg leyfi mjer því að biðja yður, herra rit-
stjóri, um rúm í blaði yðar til að taka fram:
aö þaö er rangt, aö hcpta eöa skeröa meö lög-
um atvinnufrelsi manna, nema almenn nauösyn,
sönnuö meö órækum rökum, krefji; og að það
því er hróplegt ranglæti, að banna veiðarfæri,
sem stór flokkur sjómanna og útvegsmanna
álitur arðsamast og hagkvæmast fyrir margra
kosta sakir, nema sannaö sje áöur meö órækum
rökum, aö þaö sje svo skaösamlegt, aö gagnsemi
þess sje ekki jafnvœgi skaöseminnar. (Niðurl.)
AUGLÝSINGAR
í samfeldu m.ili með smáletri kosta 2 a. (þakkariv.
1 a.) hvert orð 15 stafa frekast; með öðru letri eða
setning 1 kr. fyrir þuml. dálks-lengdar. Borg.útí hönd.
Ollum þeim, er sœmdu jarðarför föður
míns með nœrveru sinni, votta eg þakklceti
mitt. Matthías Matthíasson.
Uppboðsauglýsing.
Eptir kröfu amtmannsins í norður- og
austuramtinu fyrir liönd landssjóðs og að
undangenginni fjárnámsgjörð hinn 28. f. m.,
verða 9,15 hndr. í jörðunni Syðri-Kárastöð-
um í Kirkjuhvammshreppi hjer í sýslu, á-
samt tilheyrandi hústim, með hliðsjón af
fyrirmoelum í opnu hrjefí, 22. apríl 1817 og
samkvœmt lögum 16. desember 1885 scld
við 3 opinber uppboð, sem haldin verða, 2
hin fyrstu á skrifstofu sýslunnar að Kornsá
í Vatnsdal mánudagana 18. júní og 2. júlí
ncestkomandi, en liið þriðja á jörðunni sjálfri
mánudaginn hinn 16. júlí þ. á., til lukn-
ingar veðskuld, að uppheeð 500 kr., auk
vaxta og alls kostnaðar.
Uppboðin byrja kl. 12 á hádegi fyrgreinda
daga, og verða söluskilmálar birtir á upp-
boðsstöðunum.
Skrifstofu Húnavatnssýslu 2. maí 1888.
Lárus Blöndal.
Með því ekki er kunnugt um alla þá, er
arf eiga að taka í dánarbúinu eptir Guð-
rúnu Oddgeirsdottir frá Flatey, er dó 22.
september síðastl., eða hvar þeir sjeu, er
hjermeð skorað á erfingja hinnar dánu, að
gefa sig fram fyrir skiptaráðanda hjer í
sýslu innan 6 mánaða frá síðustu birtingu
þessarar auglýsingar, og að mceta á skipta-
fundi, er haldinn verður hjer á skrifstofunni
15. desember neestkomandi um hádegi kl.
12. Innan sama tíma eiga þeir, er til