Ísafold - 11.07.1888, Blaðsíða 2

Ísafold - 11.07.1888, Blaðsíða 2
126 Áminnzt frumvarp um tekjur presta er svo hljóðandi: 1. gr. Offur af fasteign og lausafje, svo og preststíund, lambsfóður, dagsverk og hið svo- nefnda lausamannagjald skal vera afnumið. 2. gr. Hið almenna prestsgjald skal vera 3 álnir á landsvísu fyrir hvern mann, sem lög- heimili á í prestakallinu á gjalddaga og orðinn er 18 ára að aldri, enda sje hann eigi hrepps- ómagi. Skyldur er hver sá, sem hefir aðsetur í presta- kallinu á gjalddaga, en telur sig eiga lögheim- ili annarstaðar, að gefa þegar fullnægjandi sönnun fyrir því, greiði ella prestsgjald af hendi í>ó á hann heimting á að fá það endurborgað ef hann fyrir næstu veturnætur sannar, að hann hafi lögheimili átt í öðru prestakalli og þar prestgjaldi lokið. Undanþegnir þessugjaldi eru utanþjóðkirkju- menn þeir, sem gjaldfrelsis njóta samkv. lög- um 19. febr. 1886, 16. gr. 3. gr. Hver einhleypur maður skal greiða af hendi prestsgjald fyrir sjálfan sig, hver hús- ráðandi skal greiða gjaldið fyrir sig, skyldulið sitt og heimilisfólk, hann skal og ábyrgjast greiðslu þess fyrir þá, er hafa aðsetur sem leigu- nautar, húsfólk eða lausafólk í húsi hans eða á landeign þeirri, sem hann hefir umráð yfir. 4. gr. Sjerhver embættismaður, sem nýtur launa eða eptirlauna, eigi minni en 1200 kr., svo og hver kaupmaður og verzlunarstjóri, skal, auk prestsgjalds eptir 2. gr., greiða sóknar- presti sinum offur, eigi minna en 10 kr. á ári hverju. 5. gr. Sýslunarmenn, aðstoðarmenn við verzl- un og aðrir menn í áþekkri stöðu, skulu auk prestsgjalds eptir 2. gr., greiða sóknarpresti sínum offur, eigi minna en 4 kr. á ári, hafi þeir í árleg laun 800 kr. eða meira og sjeu einhleypir. 6. gr. Fyrir að skíra hvert barn utan guðs- þjónustu skal greiða presti 3 krónur, fyrir að ferma hvert barn 8 krónur, og fyrir að gefa saman hver hjón 8 krónur. Fyrir barnsskírn við messugjörð og fyrir kirkjuinnleiðslu skal enga borgun greiða. 7. gr. Fyrir að kasta moldum á hvert lík skal greiða presti 3 krónur ; sje hann beðinn að flytja eina ræðu eða fleiri, bera honum að minnsta kosti 4 kr. fyrir hverja þeirra. J>egar prests er vitjað til að skíra i heimahúsum, þjónusta sjúka eða flytja húskveðju, skal veita honum fylgd fram og aptur, svo og ókeypis flutning báðar leiðir, ef yfir sjó er að fara. 8. gr. Borgun fyrir aukaverk eptir 6. og 7. gr., sem unnin eru fyrir þá er þiggja af sveit, eða sökum fátæktar geta eigi sjálfir innt hana af hendi, skal greiða úr hreppssjóði eða bæjar- sjóði, þar sem maðurinn á heimili, gegn end- urgjaldi frá framfærsluhreppi hans, sje hann annar en dvalarhreppurinn. Hið sama er og um prestsgjald þeirra manna, sem styrktir eru af hreppsfje, þótt þeir ráði sjer sjálfir. 9. gr. Eindagi á hinu almenna prestsgjaldi er vetrardagur hinn fyrsti; eindagi á offri er 31. desember; eindagi á gjaldi fyrir aukaverk er sá dagur, þegar verkið er unnið. 10. gr. Allar tekjur presta eptir lögum þess- um skal greiða i peningum, álnargjaldið eptir meðalverði allra meðalverða þeirrar verðlags- skrár, sem ræður á gjalddaga. Bresti gjald- anda peninga má hann greiða gjaldið í inn- skript hjá þeim kaupmanni, sem hlutaðeigandi prestur tekur gildan, eða í þessum landaurum: sauðQenaði, hvítri ull, smjöri, fiski og dún ept- ir verðlagsskrár verði, enda sje það eigi hærra en gangverð á gjalddaga. 11. gr. Taka má prestsgjöld lögtaki, sjeu þau eigi greidd 8 vikum eptir gjalddaga, og hafa þau i 2 ár frá gjalddaga sama forgöngurjett, sem hin núverandi prestsgjöld hafa að lögum. 12. gr. J>á er ákveða skal eptirlaun presta og prestaekkna, skal telja hið almenna prests- gjald og offur með föstum tekjum. 13. gr. Með lögum þessum er tilskipun 26. janúar 1847 1.—3. gr., 7. gr. og 6. gr., að þvi er til prestsgjalda kemur, úr gildi numin, svo og öll eldri ákvæði í lögum, tilskipunum og reglugjörðum, sem koma í bága við lög þessi. Tíðarfar- Síðan á Jónsmessu hefir verið hjer einmuna-tíð: logn eða hægviðri og glaða sólskin nær alla tíð, dag eptir dag. Ekki komið dropi úr lopti, svo telj- andi sje, fyr en í nótt sem leið. — Hafis var enginn fyrir Austfjörðum nú fyrir fám dögum, er franska herskipið annað kom þar við. f>ar á móti hefir borizt lausa- frjett um, að gufuskipið »Copeland« hafi ekki komizt alla leið austur fyrir land að norðan fyrir ís, og orðið að snúa við suður um land. Aflabrögð hafa verið frábær hjer við Faxaflóa sunnanverðan allt til þessa tíma. Að eins síðan á Jónsmessu fram undir 2 hundraða hlutir af vænum þorski. Verzlun. í flestöllum verzlunum hjer í bænum og nágrannakauptúnum er nú þetta verð á íslenzkum vörum: saltfiskur nr. 1 36 kr., með 2 kr. uppbót til 15. júlí; saltfiskur nr. 2, smáfiskur og langa 32 kr.; ýsa og upsi 30 kr.; harðfiskur nr. 1 60 kr.; harðfiskur nr. 2 50—55 kr.; hvít ull 60 a.; mislit ull 45 a.; sundmagar 60 a.; hrálýsi 1 kr. 50 a. kúturinn og soðið 1 kr.; hrogn 12 kr. tunnan með ílátinu. Stöku maður gefur 40 kr. fyrir saltfisk nr. 1: tveir eða þrír hjer í Rvík, einn á Akranesi, 1 í Hafnarfirði, 1 á Eyrarbakka. —Frá Isafirði hefir heyrzt á skotspónum um 50 kr. verð á fiski. Stj órnarskrármálið. Eptir pórarinn Böðvarsson. III. Hvað á nú að gera i stjórnarskrármálinu ? Jpetta þurfa landsbúar að gjöra sjer svo Ijóst, sem þeir geta, svo að þeir sjeu viss- ir um, að þeir láti ekki leiðast í blindni á þá leið, sem þeir síðar vilja ekki fara og gefast upp á. A nú að byrja stjórnar- skrárbaráttu af nýju? Jeg segi byrja af nýju, því jeg vil helzt ekki telja þá van- hugsuðu og óhappasælu tilraun 1887. Hin prentaða stjórnarskrá er aldrei nema annar og hinn minni hluti landsstjórnar- innar; hún er dauður bókstafur, sem andi stjórnarinnar og þjóðarinnar gerir lifandi, og undir því er mest komið, hvernig stjórn- in beitir stjórnarskránni, og hvernig þjóðin notar hana. J>að mesta og bezta ístjórn- arfari Englendinga, sem eru taldir lengst komnir í stjórnfrelsi, en ekki í neinni stjórnarskrá; þjóðin hefir smátt og smátt gjört sig gildandi og gjört það að venju. Hafa þeir sýnt, að það er til önnur Ieið til að öðlast stjórnfrelsi, en að stæla um orð í stjórnarskrá. f>að eru optast þeir, sem gengur illa að koma ár sinni fyrir borð og vantar eitthvað, eða vilja ná í eitthvað, sem æpa hæst um stjórnarskrá og stjórn. Sveitarlimurinn á mest undir sveitarstjórn- inni og vill helzt heimta allt af henni; dáð- leysinginn vill láta landsstjórnina gjöra það, sem hann á að gjöra sjálfur. f>ví sjálf- stæðari, sem maðurinn er í hugsunum og gjörðum, því minna heimtar hann af stjórn- inni; hann er optast ánægður, ef hún ekki hindrar hann í að gjöra neitt gott. Með þessu meiua jeg alls ekki, að góð stjórn- arskrá og góð yfirstjórn sje lítilsvirði, held- ur hitt, að þjóðirnar eiga sjálfar að vinna mest að farsæld sinni og framförum. Ef stjórnin hindrar þjóðina í þessu verki, þá þarf að kenna henni að gjöra það ekki. Hvað á þá að gjöra í stjórnarskrármál- inu? Hvað kenuir saga málsins fram að 1873 ? Hún kennir þetta: þau 30 ár, sem hinn mikli þjóðskörungur og sanni þjóð- vinur, Jón Sigurðsson, stýrði þinginu og þessu máli, var frumvarp um stjórnarskrá, það jeg man, aldrei borið upp á þingi nema þegar það kom frá stjóminni. f>á var þó hluttaka þjóðarinnar í löggjöf landsins svo sem engin, að eins ráðgefandi, og þingið hafði ekkert atkvæði um meðferð á tekjum landsins. Stjórnarskráin frá 1874 hefirþá óneitanlega, þó sumir kalli hana »skaðræð- isgrip«, borið blessunarríka ávexti. Stórfje hefir verið varið landinu og landsbúum til framfara, sem ekkert var unnið að áður, og landið á þó á aðra miljón króna í sjóði eptir 14 ár. Er það missýning hjá mjer, að þá hafi þó verið miklu meiri ástæða en nú til þess árlega að heimta stjórnarskrá? Og er það misskilningur, þó jeg segi, að ef lítilmenni vilja nú grauta í stjórnarskrár- frumvarpi á hverju þingi, þá vilji þeir vita miklu betur og vera meiri en mikilmenn- ið Jón Sigurðsson? Jón sál. Sigurðsson á mikið þakklæti skilið fyrir það, hve ótrauð- lega hann barðist fyrir stjórnrjettindum ætt- jarðar sinnar, en hann á engu minni þakk- ir fyrir það, hve einlægan vilja hann hafði til að efla velmegun og hagsæld landsins í öllum greinum. Sagan segir því nei. Hún bendir þar að auki á varauppástungu þings-

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.