Ísafold - 29.09.1888, Side 2

178
öndvegissæti. Seinna fyrir kirkju- og
kennslumálum í ráðaneyti Holsteins greifa
frá Holsteinborg, 1870—75. 1879 sótti
hann niðurfall, sem gerði hann bæði blind-
an og ófæran til allra starfa. Svo mun
rjett á litið, að Hall hafi átt einn megin-
þáttinn í þeim ófjötum, sem færðust á
Danmörk út af pólitík Dana gagnvart her-
togadæmunum, en svo þá engu síður, að
hann mundi hafa sjeð Danmörk betur far-
borða, en reyndist, ef hann hefði setið í
sæti Monrads heitins, þegar Lundúnafund-
urinn gerði þá kosti til úrslita 1864, sem
stjórn Dana þá því miður hafnaði, að því
nú er við kannazt. — Vinsælli en Hall
hefir enginn af ráðherrum Danakonungs
verið, síðan stjórnarbótin komst á, og til
þess bar sjer í lagi velvild hans, liðsemdar-
fýsi og ljúfleikur í viðmóti við alla, sem á
hans fund sóttu.
Noregub. Af kjörmannakosningum bágt
enn að leiða getum um, hvorir sigurinn
beri úr býtum; en til þessa hefir stjórnar-
liðum vegnað betur, þegar hægrimenn eru
með þeim taldir.
England. Svo er talið, að á þriðja
þúsund landseta hafi enskir jarðeigendur
gert heimilisræka á Irlandi á síðustu þrem
mánuðum. Eitthvað um 20 af þingmönn-
um Ira sitja nú 1 varðhaldi.
Fyrir »falsbrjefin«, sem The Times hefir
birt, hefir Parnell nú stefnt blaðinu, og
skal sökin koma í skozkan kvið.
Uppreisnin í Zúlúalandi nú kölluð bæld
niður.
þÝZKALAND. Keisarann nýja mætti af
því »friðarfurstann« kalla, að aldrei hefir
neinn höfðingi gerzt svo ötull til ferða eða
erindagerða þjóðafriðinum til eflingar, sem
hann vill nú reynast. Seint í þessum
mánuði leggur hann aptur af stað, fyrst til
höfðingjanna á Suður-þýzkalandi, síðan til
Eóms og þaðan til Vínar.
Oðrum til varúðar og góðrar áminning-
ar hefir hann þó nýlega í einni ræðu sinni
gert heyrum kunnugt (í Frakkafurðu), að
fyr skyldi höfuðher þýzkalands — »hálf
miljón mannai — hnfga að velli, en þjóð-
verjar ljetu svipta sig minnsta skika af
þeim löndum, sem þeir hefðu sjer með
vopnum sínum helgað.
þess er sjer í lagi getið til um erindi
keisarans, að hann vilji gera bandamenn
sína sammála um þau málalok á Bolgara-
landi, sem Eússar láta sjer lynda, að
minnsta kosti fyrst um sinn.
Moltke greifi, hershöfðinginn frægi, hefir
nýlega fengið lausn frá embætti, formennsku
foringjaráðsins, en hefir líka 8 ár um átt-
rætt í október þ. á. Öll ummæli í brjefi
keisarans hávirðandi og lotningarleg, um
leið og hann gerði hann að forseta land-
varnarnefndarinnar.—Við embætti Moltkes
hefir tekið Waldersee greifi.
Eáðasvið þjóðverja drjúgum aukið á
austurströnd Afríku, eða við Indlandshaf,
þar sem Zanzibars soldán (Said Bargasch)
hefir selt þeim í hendur landstjórnarráð í
nokkrum hluta ríkis síns, og fáni þeirra
er nú hvervetna uppi við hliðÍDa á merki
soldáns. I Sanzibar hafa Englendingar
orðið að þoka fyrir þjóðverjum, sem
víðar.
Hvern afla sósíalistar hafa í stórborgum
á þýzkalandi, má af því ráða, að einn af
höfuðskörungum þeirra, Liebknecht, hlaut
við kosning í 6. kjördæmi Berlínar 27,000
atkvæði af 41 þúsundi.
Feakkland. Hjeðan svo skemmst af
ástandi að segja, að fæstir vita, hvert reiðir
í þeirri hringiðuröst, sem þjóðríkisfley
Frakka þykir nú í komið. þó mun bezt
að treysta, að Frakkland eigi sjer bjarg-
vætt, enn sem fyr, þegar mest þarf á að
halda.
Uppþotum verkmanna slegið í kyrð að
sinni, en Boulangershreifingarnar í nýjum
uppgangi, til hvers sem svo vill draga. í
LeNord og tveimur fylkjum öðrum bar hann
og vinir hans kosningarsigur úr býtum, en
hann hafði sagt af sjer þingmennsku rjett
á undan einvíginu. Af hans hálfu varið
300,000 franka til kosninganna, en Boul-
anger segir það fje komið sjer í hendur i
ótal sendingum frá landslýð og borga.
Boulanger og einveldissinnar kveða und-
ir einu lagi, allir bannsyngjandi þjóðrík-
inu, flokkum þess og þeirra forustumönn-
um. An afláts endurtekið, að Frakkland
sje á heljar þröm komið, að hið mikla og
fræga ríki sje í einangri statt og vettugi
virt meðal stórveldanna, og um það sje
afskræmislögunum — þjóðríkisskránni — frá
1875 mest að kenna, og fávizku þeirra og
eigingirni, sem með þau hafa farið. Brýn-
asta nauðsyn sje því að breyta stjórnar-
skránni, slíta til þess þingi og boða nýjar
kosningar. Breyta henni vilja fleiri, t. d.
óstjórnarmenn á sína vísu og áræðislið
stjórnarinnar á sína, þó nokkuð hik sje
nú á það komið. Hitt vita þó allir, að
einveldisliðar skiljast, þegar á breytingar-
þingið er komið. A eina hönd skotið upp
merki greifans af París, á aðra Viktors
Napóleons, og þar vísað til allshérjar at-
kvæðagreiðslu hinnar frönsku þjóðar. Alls-
herjaratkvæðin eru líka fyrsta boðorð f
fræðum Boulangers, og því segja margir,
að hann gangi með þjóðveldisgrímu, en
reki beint erindi keisaravina.
þjóðveldisvinum sjálfum getur eigi dulizt,
að þjóðveldisþingstjórnin hefirleikið Frökk-
um í hendi, og þeim er farið að blöskra
kapprennslið til valdanna og hin of tíðu
ráðherraskipti. J>ví segja nú sumir hinir
hófsmeiri, að líklegasta úrræðið sje, að
hverfa stjórnlögunum 1 sem nánasta eptir-
mynd þeirra laga í Norður-Ameríku, þar
sem ráðherrarnir eru ábyrgðarlausir gagn-
vart þinginu.
því er fleygt nú í frönskum blöðum, að
Boulanger sje ferðbúinn til Svíaríkis, þó
enginn viti deili á erindum hans. Sumir
hafa getið þess til, að hann hafi mælt sjer
þar mót við alslafavini frá Bússlandi, en
sje hjer tilhæfa til, mundi annað hljóð
koma í strokk Bismarcksblaða , sem
ljetu svo fyrir skömmu, að þjóðverjar
þyrftu enga andstyggð að hafa á alræðis-
valdi Boulangers á Frakklandi. Hann
segist sjálfur vera ófriði með öllu frá-
hverfur, en þjóðverjar ættu þar hverjum
drottni að fagna, sem friðinn vildi halda
og öllu þar til stilla.
Italía. Seinast í júlímánuði áhankað-
ist Itölum á ný nægt Massófa í viðureign
við útvarðaflokk Abyssininga, en fyrir
landráð þarlendra kynflokka, sem stóð
undir merkjum þeirra. Misstu þar 350
manna.
Til þessa sífellt þref um Massófa með
þeim Crispi og Goblet (ráðh. utanríkis-
mála í París), og hefir Crispi verið hinn
óþjálasti í öllu orðtaki. Nú hefir soldán
Tyrkja sent Itölum mótmæli gegn tiltekt-
um þeirra við Eauðahaf, þó því muni
vart gaumur gefinn. Nýlega hefir Crispi
sótt á fund Bismarcks í Friedrichsruh og
haft í sömu ferð tal af Kalnoky, kansell-
era Austurríkiskeisara, og ætla menn, að
hann hafi hjer talað um ágreininginn við
Frakka, og um það, sem blöðin kalla
»ráðajafnvægi» í Miðjarðarhafi, en viljað
vita, hvern styrk Italir mættu eiga í vænd-
um, ef til vandræða drægi. Með því að
Crispi hefir verið nokkuð kurteisari við
Frakka eptir heimkomuna, halda menn,
að Bismarck hafi ráðið honum til að lægja
seglin, og sett honum fyrir sjónir, hve illa
það sætti bandamönnum friðarins, að skora
öðrum á hólm eða reita nokkra þjóð til
styrjaldarreiði. Og er það ekki svo ólíklega
til getið.
Eússland. Svo er til ætlazt, að Eússar
hafi til taks 1892 3 milj. og 600,000 her-
manna. Glæsilegar framlögur af þeirra
hálfu til að skjaldborga friðinn !