Ísafold - 19.12.1888, Blaðsíða 3

239
mig við lækningum, með því trausti og
þeirri alúð, sem vera þurfti, og því stuðl-
aði jeg til þess, sem bezt jeg gat, að hins
lærða læknis væri vitjað sem optast, þegar
því varð með nokkru móti við komið.
Landlæknirinn segir, eins og satt er, að
læknisfræðin sje reynslu-vísindagrein, en
ekki bundin við neina opinberaða kenn-
ingu; en þar af dregur hann þá ályktun,
sem hvorki er heppileg nje rjett. Hann
segir : »En með því hún (læknisfræðin) er
eindregin reynslu-vísindagrein, þá hlýtur
hún að vísa á bug hinum »homöopathiska»
hjegóma, svo sem sjer óviðkomandi táli».
þessi ályktun er allsendis ekki rjett,
einmitt af því, að samveikis-lækningafræð-
in er eindregnari reynslu-vísindagrein held-
ur en læknisfræðin hafði nokkru sinni verið
fyrir daga Hahnemanns ; allar þær álykt-
anir og niðurstaða, sem Hahnemann komst
að um brúkun og verkanir meðalanna, var
byggð á áþreifanlegri reynslu. Líka stefnu
og Hahnemann hafði samtíðismaður hans
Eademacker í því að blanda ekki saman
meðulum og byggja á reynslunni, þó hann
væri stórskammtalæknir. Fyrir þeirra daga
voru flestir hinir lærðu læknar, að frá
teknum Paracelsus, mjög hneigðir til að
byggja á þeim hugmyndasmíðum , sem
Galenus, líflæknir Commodusar keisara,
hafði upp funaið, gagnstætt þeirri stefnu,
sem læknafaðirinn Hyppokrates hafði þó
fylgt 400 árum á undan Galenusi; því
Hippokrates byggði á reynslunni, eins og
allar alþýðlegar og eðlilegar lækningar
gjöra.
Síðan á Hahnemanns dögum hafa hinir
lærðu læknar verið að gjöra læknisfræðina
meir og meir að reynsluvísindum, eptirþví
sem náttúrufræðinni hefir farið fram, þótt
sumir þeirra hafi ekki viljað kannast við,
að Hahnemann hafi verið þeirra fyrirmynd
í þessu ; lærðir læknar eru allt af meir og
meir að komast til þeirrar niðurstöðu, að
brúka sem minnst og sem einföldust með-
ul, en að eins hvetja og styrkja lífsaflið
til að yfirbuga sjúkdómana Og við halda
heilsu og lífi; og þetta er nú aðaleinkenni
þeirrar samveikis- og smáskammtafræði,
sem landlæknir vor segist verða að vísa á
bug, svo sem sjer reynsluvísindunum ó-
viðkomandi táli.
Landlæknirinn ber alþýðu manna á brýn,
að þeir segi, að læknarnir viti vel hvað
homöopathían sje ágæt, en þeir vilji ekki
við hana kannast, af því hún komi í bága
við þeirra kenningar, og þar af dregur
hann þá ályktun, að hver maður með heil-
brigðri skynsemi verði að sjá, að þá hlytu
læknar að vera eintómir bófar og illmenni,
ef þeir af fyrirtekt fyrirmunuðu mönnum
betri lækningaraðferð en þeir hafa sjálfir.
Ef fyrirsetningin væri hjer sönn, þá væri
líka ályktunin rjett. En jeg hefi aldrei
heyrt menn ætla eða segja, að læknar
móti betri þekkingu af illvilja og fyrirtekt
vildu fyrirmuna mönnum smáskammta-
lækningar ; en það er ætlun mín og margra
fleiri, að læknar þeir, sem ofsækja smá-
skamtntalækningarnar, hafi aldrei til nokk-
urrar hlítar reynt meðöl í reglulegum smá-
skömmtum, og viti því ekkert af eigin
reynslu um verkanir þeirra, heldur að þeir
að eins »theoritiskt» einblíni á smærð hinna
smáu skammta í samanburði við sína stór-
skammta, og geti þess vegna ekki fengið
sig til að trúa því, að svo lítið geti haft
nokkra verkun ; en skyldi þeir þá, án allr-
ar reynslu, geta sýnt mönnum og sannað,
hvernig sum þeirra stórskammtameðul fara
að verka ? Jeg veit landlæknirinn segir
nei, fyrst hann játar, að læknisfræðin sje
reynsluvísindi.
Setjum nú svo, að flestir eða allir, sem
á Islandi fást við smáskammtalækningar,
sjeu menntunarlitlir menn, svo fyrir þeim
megi biðja með þessari bæn : Schierbeck I
fyrirgef þeim, því þeir vita ekki hvað þeir
gjöra. En ef að margir af þeim læknum
sem meðal hinna menntuðu þjóða stunda
smáskammtalækningar, eru í öllu læknis-
legu tilliti eins vel menntaðir og landlækn-
irinn sjálfur, hljóta þeir þá ekki að vita
eins vel og hann, að smáskammtalækning-
arnar sjeu eintómt tál? En ef svo er, eru
þeir þá ekki eintómir bófar og illmenni ?
Mundi ekki landlæknirinn vilja, sjer til á-
gætis, koma þessari ályktun, sem sínu eigin
áliti, inn í einhver nafnkennd lækninga-
tíðindi á Jýzkalandi ?
Sje það satt, sem landlæknirinn segir,
að smáskammtalæknir komist það lengst,
að gjöra sjúklinginn ölvaðan af vínanda
þeim, sem hann kallar meðal sitt, þá lítur
út fyrir, að annaðhvort þurfi lítið til að
gjöra suma menn ölvaða, eða að það sje
meirikraptur í smáskammtameðölum held-
ur en landlæknirinn virðist álíta; því eng-
inn mundi verða ölvaður af 5 dropa inn-
töku máske tvisvar eða þrisvar á dag, og
þó optar væri, af óblönduðum vínanda ; |
og þar sem hann að lokunum segir, að;
til sjeu á Islandi svo búhyggnir menn, að|
þeir panti sjer heilar tunnur af Iyfjum
þessum, þá þykist jeg fullviss um, að
hver Islendingur sje svo búhygginn, að
hann mundi heldur kaupa eina eða fleiri
tunnur af kartöflubrennivíni hjá landlækn-
inum, sjálfsagt með góðu verði, því það
mundi heima fengið, en ekki flutt með toll-
álögum yfir hafið, heldur en að kaupa þó
ekki væri nema ein tunna af smáskammta-
meðölum fyrir meir en 10,000 kr.
Jeg get fullvissað landlæknirinn um, að
jeg virði hann mikils, og álít að land vort
hafi aldrei fengið jafnduglegan og æfðan
handlækni sem hann, og að hann sje mað-
ur mikið vel að sjer yfir höfuð í læknis-
fræði; mjer er því óskiljanlegt, hvernig
hann hefir komizt að þessari niðurstöðu
með smáskammtalækningarnar, nema ef
hann hefir að eins tekið þetta eptir öðr-
um í blindni, en aldrei lesið sjálfur neina
vísindalega »homöopathiska» bók, og því
síður sjálfur reynt að við hafa meðöl í
smáskömmtum. Mjer kemur því til hugar,
að í þessu tilliti rætist máske á honum
þetta fornk\eðna: Ars non habet osorem
nisi ignorantem (enginn lastar listina nema
alls ófróður sje).
Sauðafelli, 20. nóv. 1888.
Jakob Guðmundsson.
Aðalpóstleið í Húnavatnssýslu.
í 37. og 41, tbl. „J>jóðólfs“ J>. á. stendur
grein með fyrirsögn „Vegamálið“ eptir einhvern
J. þ. og er aðalefni hennar lýsing á kafla af
aðalpóstleiðinni í Húnavatnssýslu frá Reykjum
á Reykjabraut að Bólstaðarhlíð.
Grein þessi hefir |>ví miður helzt til lengi
legið í þagnargildi, því öllum sem nokkuð
þekkja leið þessa mun finnast lýsing J. þ, á
henni ekki sem nákvæmust. Sjerstaklega virð-
ist J. þ. gjöra allt of mikið úr ófærum á aðal-
póstleiðinni í Langadal sem kunnugir þekkja
ekki neitt til, en að hinu leyti sýnist hann
draga fjöður yfir þá stór-annmarka, sem hlytu
að verða á póstleið, ef hún ætti að liggja fram
Svínavatnshrepp.
Sú regla, að „vel skal vanda það sem lengi á
að standa“, vakti fyllilega fyrir sýsluncfndinni,
er hún gerði tillögu sína um aðalpóstleiðina á
þessu svæði, sem annarstaðar í sýslunni. Henni
virtÍBt bezt eiga við, að aðalpóstleiðin lægi sem
næst miðbiki sýslunnar, svo sýBlubúar ættu
sem hægast með að ná til póstsins, í sambandi
við hvar vegagjörðin yrði ódýrust og varau-
legust, samt að sem fæstir farartálmar væru á
veginum að vatnsföllum til, en eptir því eiga
að vorri hyggju sýslunefndir yfir höfuð að fara
í tillögum sínum um aðalpóstleiðir, en að álit
vegfróðs manns komi þá fyrst til, þegar aðal-
póstleiðin er fast ákveðin af öllum hlutaðeig-
andi stjórnarvöldum, um það hvar vegurinn á
að leggjast að verkinu til. Að vegir sjeu
haganlega lagðir, er afarmikilsvert bæði fyrir
hygging og viðhald þeirra, og er varla til þess
trúandi nema vegfróðum mönnum.
J. þ. segir: „þessir umtöluðu vegir skiptast“
o. s. frv. það er að vísu rjett að fyrir neðan
ármótin Svartár og Blöndu er vegurinn eptir
fjallshlíð þegar ofan Langadal er farið, en hún
engu brattari 'en hlíðin fyrir framan ármótin,
eins og vjer höfum ekki heyrt þess getið að
sú leið væri nokkum tíma að vetrinum illfær