Ísafold - 06.02.1889, Page 3

43
færi að byggja. Og enn hefir það eigi spurzt
að ábúandinn væri fenginn, enda er þess ekki
að vænta, að nokkur einaður maður vilji
leggja eigur sínar í að byggja upp þar, sem
hann máske yrði að fara frá endurgjaldslaust
og fjelaus eptir fá ár.
Að hinu leytinu þykjumst vjer Gufudals-
sveitungar eiga heimtingu á að fá prest og
njóta sömu mannrjettinda sem aðrir söfnuðir
njóta, og í von um að það verði viðurkennt,
muiium vjer fara þess á flot við hið háttvirta
alþingi að sumri, að það bæti upp tekjur
Gufudalsprestakalls um 5 til 600 kr. í 4 ár
hin næstu, eða veiti áðursagða upphæð til
bæjarbyggingar í Gufudal. því vjer þykjumst
sannfærðir um, ef byggt yrði sómasamlega
upp og bærinn færður þangað sem hann áður
stóð og hinu gamla túni þegar reynt að
koma til aptur, að vjer þyrftum þá eigi að
kvíða til lengdar prestsleysi.
í desember 1888.
9.
»liíf og lifsvon sjómanna«. þenna
fyrirlestur, sem getið er í Isafold 19. des. f. á.
hefir síra 0. V. Gíslason síðan flutt í Grinda-
vík, Höfnum, Miðnesi, Garði, Keflavík, Njarð-
víkum, Vatnsleysuströnd, Hafnarfirði ogBessa-
stöðum. Voru góðar undirtektir alstaðar og
kosnir æfðari og greindari formenn eða út-
vegsmenn í »bjargráða«-nefnd á hverjum stað,
sem ætlað er að halda áfram viðleitni síra
Odds og fá því framgengt, að allir noti lýsi
eða olíu nú þegar, og framvegis, sömuleiðis
kjalfestupoka útvegsbónda Jóns Ólafssonar í
Eeykjavík, eða »sjóballest« ; og ræði svo hin
önnur mál, formennskuna og sundið m. fl.
því fylgjandi, sjómennsku til framfara og bóta,
sem koma ætti í lag hið fjrsta að unnt væri,
en þó með nauðsynlegri aðgæzlu.
Kyndilmessukvöld 2. þ. m. kl. 8 hjelt síra
O. V. G. þriðja og síðasta fyrirlestur sinn um
þetta efni í Goodtemplarahúsinu hjer í bæn-
um, og var nú vel sótt, þótt illa stæði á,
þannig að margir voru við vinnu og afgreiðslu
póstskips. Alls voru nærr 100 áheyrendur, og
margir aðkomandi úr öðrum hjeruðum. Meiri
partur hinna betri formanna og margir sjó-
menn.
Síra Oddur minntist fyrst á viðleitni sína
síðastliðið ár, og þakkaði Eeykvíkingum og
Seltjarnarnesmönnum fyrir fylgi þeirra í byrj-
un máls þessa, einkum stuðningsmauni sín-
um hjer, herra Jóni útvegsbónda Olafssyni,
sem svo drengilega hefði framfylgt málefninu,
og hjelt líklegt að sjer mundi miður hafa
tekizt, hefði óvilji komíð fram þá. þann ó-
vilja, eða afskiptaleysi, sem síðar hafi sýnt
sig, kennir síra Oddur eigi sjómönnum, held-
ur »hinu gamla«, iirtölum þeirra, sem unna
helzt eigin verkum og viti.
Hann talaði um formennskuna, og spurði:
hver ábyrgð hefði á lífi háseta, þegar það
væri álitið nauðsynlegt að unglingurinn væri
»formaður« í 4 eða 5 ár, áður en hann þekkti
starfa sinn?
Hann sagðist álita sundkunnáttuna lífs-
nauðsyn og skyldu formannsins. »Iíf for-
naaður og skipshöfn kynnu sund og væru
þeim skinnfatnaði búnir, sem neyta mætti
sunds í«, sagði hann, að ef skipi hvolfdi, sem
lýsi eða olía væri með, gæti skipshöfnin snú-
ið skipinn á rjettan kjöl, í lygnusvæðinu,
lypt skipinu upp úr svo úr rynni og ausa
mætti, og þannig frelsað líf sitt.
j Hann sýndi kjalfestupoka, bárufleyg, stafn-
ýli og borðýli; sömuleiðis bárufleyg herra G.
Zoéga, sem hann álítur góðan á þilskip, þar
sem þekking og stjórn ræður. — Síðast minnt-
ist hann á hið eina óyggjandi bjargráð á sjó
og landi, »bænina í Jesú nafni«, og talaði um
hinn fagra sið sjómanna að »lesa«, og hvatti
þá til að halda þeirri reglu sem lengst, las
svo í heyranda hljóði stutta sjómannabæn,
sem þegar hefir útbreiðzt í öll fiskiver, þar
sem »bjargráða-nefndir« eru.
Loks skoraði síra Oddur á þá formenn,
útvegsmenn og sjómenn, sem viðstaddir voru,
að kjósa nefnd máliuu til framkvæmdar.
Herra Jón Olafsson studdi það, og var kosin
9 manna nefnd. — Eundurinn stóð yfir 1 2
tíma.
Kaupmaður Helgi Jónsson í Beykjavík
hefir fengið öll áhöld, sem síra Oddur hefir
sýnt, og sendi þau nú með »Lauru« til Vest-
mannaeyja.
Verzlunarmaður hr. Jóh. St. Stefánsson í
Ólafsvík fær nú með pósti áhöld og upplýs-
ingar. Verður þannig lýsi og olía brúkuð
þegar og innan skamms á öllum útsuður-
fjórðung landsins.
Hr. faktor P. Nielsen og hr. kaupmaður
Guðm. Isleifsson á Eyrarbakká eiga mikinn
heiður fyrir þann áhuga og góða vilja, sem
þeir hafa sýnt og sýna í því, að gjöra allt
sem þeim er unnt til eflingar og framfara
sjómennskunni, auk annars fleira.
þessir voru kosnir í bjargráða-nefnd fyrir
Eeykjavík á Kyndilmessufundinum : Jón O-
lafsson (útvegsbóndi í Hlíðarhúsum), þórður
Pjetursson í Oddgeirsbæ, Eunólfur Eunólfs-
son í Steinbæ, Guðm. Asmundsson í Hábæ,
þórður Guðmundsson á Hól, Ólafur Björns-
son á Bakka, Steingr. Jónsson á Bakka, Ari
Einarsson á Tóptum og Guðm. Kristinn Ó-
lafsson á Litla-Seli.
Hlaup í Ölfusá. Af Eyrarbakka skrifað
3. þ. m.;
«Ólfusá (Hvítá) hefði spýtt svo mikið upp
undan ísnum og spýtir enn hjá Bninastöðum
í Hraungerðishrepp, að mestur hluti af öllum
Vestur-Elóanum liggur undirvatni, nfl. Sand-
víkur, Stokkseyrar og Hraungerðishreppar,
og vesturhluti Gaulverjabæjarhrepps, að hætta
er húin mönnum, og þó einkanlega skepnum.
Hefur fjenaði vlða, að sagt er, verið bjargað
heim á tún, þar sem þau eru þá nokkuð
hærri. í hlákunni flóði vatnið inn f einn bæ,
er lægst lá hjer á Eyrarbakka, og annar í
Stokkseyrarhverfinu, svo að flýja varð úr
þeim. Hættast er talinn bærinn Litlu-Eeykir
í Hraungerðishrepp; er vatnið sagt að flói
þarupp í húsvegginm.
Bókmenntafjelagsfundur var haldinn
hjer í Beykjavíkurdeildinni á Kyndilmessu (2.
þ. m.), eins og til stóð. f>ar voru samþykkt-
ir í einu hljóði samkomulagsskilmálar þeir
milli deildanna, er getið var um í síðasta
blaði, og sömuleiðis lagabreytingartillögur þær,
er við þarf til þess, að útgáfa Skírnis og
Skýrslna og reikninga geti færzt hingað.
Nefnd var sett til þess að yfir fara og segja
álit sitt um Bragfræði eptir síra Helga heit-
inn Sigurðsson frá Melum, er fjelaginu hafði
boðizt til prentunar: Dr. Björn M. Olsen,
Steingr. Thorsteinsson og Pálmi Pálsson.
Póstskipið Laura fór 3. þ. m. af stað
til Khafnar, eins og til stóð, og með henni
ýmsir farþegjar: fröken Chr. Thomsen (til
Engl.), verzlunarstjórarnir Thor Jensen frá
Borgarnesi og C. A. Daníelsen frá Eyrar-
bakka, þórarinn' þorláksson bókbindari, Sig-
urður Eiríksson beykir.
Brauð veitt. Svalbarð í þistilfirði 1. þ.
mán. prestaskólakand. Ólafi Petersen, sam-
kvæmt yfirlýsingu safnaðarins; aðrir sóttu
eigi.
Isafirði, 6. janúar 1889. Árið nýliðna mátti kalla
bezta ár fyrir ísafjarðarsýslu, heilsufar gott, gras-
vöxtur í betra lagi, nýting ágæt, fiskiafli við Djúp
nærri óminnilega góður, og í betra lagi á þilskip-
um, og ems hákarlsafli ; slysfarir engar.
Ástand almennings, sem var orðið mjög bágt
víða hvar eptir undanfarandi 3 Ara fiskileysi og
harðæri, hefir stórum batnað, þó verzlunarskuld-
irnar sjeu enn fjarskalegar.
Verzlunin mátti og heita hagstæð, þar sem 2—3
tunnur af matvöru fengust fyrir skippund af salt-
fiski.
Af hinum nýjustu framfarafyrirtækjum sýslunnar
er það að segja, að „Spunavjelarfjelagið á Langa-
dalsströnd“, sem byrjaði með nál. 14,000 kr., varð
eptir eins árs tilveru að hætta og selja allar eigur
sínar fyrir það, að kaupandinn tæki að sjer allar
skuldir fjelagsins.
„Prentfjelag ísfirðinga11 var stofnað 1886 með
nál. 1500 kr. í hlutabrjefum, og það er við líði enn
þá ; en hvorki eru lög þess prentuð nje reikningar
auglýstir, og fundur hefir enginn verið haldinn í
því siðan sumarið 1887, og er því eptir lögum fje-
lagsins stjórnendalaust.
Verzlunarfjelagið, sem stofnað var síðasta vetur,
hefir verzlað með nál. 750 skpd. af saltfiski.
Stjórnendur fjelagsins eru þeir sýslumaður og al-
þingismenn ísfirðinga, en umboðsmaður þess í út-
löndum Zöllner & Co. í Newcastle. Pjelagið seldi
fiskinn með töluverðum hag, og telja menn sig
hafa haft nál. */e meiri liagnað af skiptum við fje-
lagið en skiptum við kaupmenn á ísafirði. En
þessi hagnaður getur aðeins hlotnazt hinu mefnaðri,
og hvorki fjelagið nje þeir 2 lausakaupmenn, er
verzluðu á ísafirði í sumar, bættu að neinu gagni
hið almenna verðlag þar.
„Pólitík“ heyrist hjer varla nefnd [á það að vera
dyggó ?], nema í „þjóðviljanum11, sem nú beitir
ólmleik sínum mest gagnvart innlendu stjórninni,
sjerstaklega landshöiðingja, og nú síðast hefir gert
Skúla sýslumann Thoroddsen að pólitiskum pislar-
votti, þar sem landshöfðingi hafi sektað hann um
50 kr. fyrir að hafa í óleyfi yfirgefið embætti sitt
(til þingvallafundarfarar í sumar). „þjóðviljanum“
Þj'kir sektin of há; hún er líka ‘/s Því sem þeim
2 þingvallafundarmönnunum var heitið til farar-
innar og safnað hefir verið saman í haust um
sýsluna ! Að öllum líkindum er sagan um sektina
sönn og dómurinn um hana samþykktur af sýslu-
manni sjálfum, þar sem hann hefir ekki enn borið
hana aptur, nje heldur borið hönd fyrir höfuð hús-
bónda síns, landshöfðingjans, í því máli. En mis-
jafnar eru skoðanir manna hjer um þessa grein
i „þjóðvíljanum11, og þykir mörgum hann þar kenna
skaðlegan lærdóm, með því að dæma vítaverðar á-
minningar fyrir óhlýðni, skoða þær sem pólitiska
ofsókn, og kenna, að allt sem yfirvöld gjöra, sje
gjört af hlutdrægni eða ýmist pólitisku hatri eða
pólitiskri velvild við undirmenn sína.
Nú ætlar nýtt norskt hvalveiðafjelag að setjast
hjer að f sýslu í vor. Gremst mörgum, að eigi
skuli útlendir menn þurfa annað en stinga hjer við
stafni og segja: nú vil jeg vera íslendingur, til
þess að mega nota einhver beztu hlunnindi lands-
ins, sjer einum í hag, án nokkurs hagnaðar fyrir
landsmenn eða landssjóð, en til óbætanlegs tjóns
fyrir hvalaveiðar íslendinga sjálfra. [Eeka þeir
miklar hvalveiðar?]. Vonandi er, að alþingi næst
takmarki veiðar slíkra fjelaga með lögum um að
t. a. m. meira en helmingur blutabrjefanna sje
eign innfæddra búsettra íslendinga.
AUGLÝSINGAR
í samfeldu máli með smáletri kosta 2 a. (þakkaráv. 3 a.).
hvert orð 15 stafa frekast; með öðru letri eða setning
I kr. fyrir þuml. dálks-lengdar. Borg. út f hönd.
SVAE gegn auglýsingu Lárusar G. Lúðvíksson-
ar kemur í næsta blaði „Fjallk.“—Rafn Sigurðsson-