Ísafold - 27.02.1889, Qupperneq 2

lýsingu urn það, hvort skipurn þeirra muni
framvegis nokkur hindrun verða gjörð af
hendi herra Lefolii frá því að nota hafnar-
festar hans fyrir sanngjarna leigu, þegar hann
þarf ekki að nota þær sjálfur; að öðrum kosti
muni þeir sjálfir leggja niður hafnarfestar
fyrir framan þvergrynningar þær á Eyrar-
bakkahöfn, er skip þeirra geti eigi komizt
inn fyrir nema þegar sjerstaklega stendur á.
Samdægurs svaraði áfrýjandinn hinum stefndu
á þá leið, að hann bannaði þeim að leggja
út hafnarfestar á lóð Lefolii kaupmanns, og
ljet hann notarius publicus birta þetta bann
fyrir hinum stefndu daginn eptir. þrátt fyr-
ir þetta bann fóru hinir stefndu að gjöra
undirbúning til þess að leggja út hafnarfestar
á Eyrarbakkahöfn, fengu menn nefnda fyrir
rjetti til þess að skoða, hvar tiltækilegast
væri að leggja festarnar, og er skýrsla hinna
útnefndu manna um skoðun þessa gefin
20. sept. 1887. Síðan ljetu þeir byrja á
sjálfu verkinu, að búa um festarendana, hinn
31. janúarmán. f. á., en eptir kröfu áfrýjanda
var af hlutaðeiganda fógeta hinn 7. febrúar
næst á eptir hinum stefndu auglýst og til-
kynnt bann rjettarins gegn því, að gjöra
nokkurt rask á lóð þeirra jarða, sem tilheyra
stórkaupmanni -T. R. B. Lefolii, eða festa þar
nokkurn stólpa, akkeri eða annað þvílíkt, er
til landfestu skal nota; sjerstaklega var bann
lagt gegn því, að hinir stefndu fram hjeldu
vinnu þeirri á skerjum tilheyrandi lóð jarð-
arinnar Einarshafnar, er þeir byrjuðu á hinn
31. janúar f. á. Til staðfestingar á forboðs-
gjörð þessari höfðaði áfrýjandinn síðan mál
gegn hinum stefndu og var það dæmt í auka-
rjetti Arnessýslu hinn 8. ágústmán. f. á. á
þá leið, að tjeð fógetaforboð var fellt úr gildi
og málskostnaður látinn falla niður. þessum
dómi hefir verzlunarstjóri P. Nielsen fyrir
hönd J. R. B. Lefolii áfrýjað til yfirdómsins
með stefnu útgefinni 27. ágústmán. f. á., og
gjörir þær rjettarkröfur, að fógetabannið frá
7. febrúar f. á. verði staðfest sem lögmætt,
að hinir stefndu verði dæmdir til að viðlögð-
um hæfilegum sektum að flytja burt af lóð
jarðarinnar Einarshafnar ekkeri þau, er þeir
hafa flutt þangað, að þeir verði dæmdir til
að greiða forboðs- og gjörðarkostnaðinn 141
kr. 6 a., allan kostnað málsins fyrir undir-
rjetti eptir reikningum og allan áfrýjunar-
kostnað málsins, að minnsta kosti 200 kr. —
Á binn bóginn hafa hinir stefndu, kaupmenn-
irnir Einar Jónsson og Guðmundur Isleifsson,
krafizt þess, að hinn áfrýjaði dómur verði
staðfestur og áfrýjandi dæmdur til að greiða
málskostnað fyrir yfirdómi með 200 kr. eða
einhverju nægilegu. Jafnframt hafa hinir
stefndu í varnarskjölum sínum fyrir rjettin-
um krafizt þess, að vfirdómari L. E. Svein-
björnsson víki úr dómarasæti í máli þessu,
með því að hann sje svilí P. Nielsens og
tengdasonur aðalverzlunarstjórans við verzlun
Lefolii á Eyrarbakka, G. Thorgrímsens, en
þessi krafa verður ekki tekin til greina, því
að yfirdómari Sveinbjörnsson er hvorki í
frændsemi nje í mágsemd við P. Nielsen og
tengdafaðir hans er hvorki eigandi að neinum
hluta verzlunar Lefolii á Eyrarbakka nje
einu sinni forstöðumaður nefndrar verzlun-
ar.
Eyrarbakkahöfn er lón eitt, er liggur frá
vestri til austurs fyrir landi jarðanna Ein-
arshafnar, Skúmstaða og Stóru-Háeyrar, en
sjávarmegin er skerjaklasi, sem liggur strand-
lengis fyrir utan lónið; er innsiglingin á höfn-
ina að vestanverðu fyrir landi Einarshafnar;
fyrir landi Skúmstaða liggur skergarður nær
því þvert yfir lónið, og verður eigi komið
kaupskipum austur fyrir þetta hapt, nema
gott sje veður og stórstraumsflóð. Fyrir
Stóru-Háeyrar landi lokast lónið eða höfnin
að austanverðu. Fyrir utan skergarðinn, er
þannig myndar höfnina, er ekkert afdrep, og
verður skipum því ekki lagt þar nema í hæg-
viðri og sjólausu. Hafnarbotninn er svo lag-
aður, að akkeri festir ekki í honum; eru því
botnfestar (hafnarfestar) lagðar úr útskerjun-
um upp í fjöruklappirnar, og grípa akkerin
festar þessar. Að undanförnu hafa slíkar
hotnfestar verið fernar á höfninni: 2 fyrir
landi Stóru-Háeyrar fyrir austan hafnarmjódd-
ina, og eru þær eign hinna stefndu; hinar 2
festarnar hafa legið á vesturhöfninni fyrir
landi Einarshafnar og Skúmstaða, og eru
þær eign kaupmanns Lefoiii. Eptir skýrslu
hinna stefndu, sem eigi hefir verið mótmælt
að því leyti, hefir áfrýjandi nú nýlega tekið
það fyrir, að neita að lána þeim þessar botn-
festar. Með því að skip geta eigi lagzt fyr-
ir utan höfnina nema því að eins, að ekkert
sje að veðri, nje heldur að áliti hinna stefndu
á sjálfri höfninni, svo framarlega sem þau
ekki eru fest með landfestum, og með því að
þau eigi geta komizt inn á aust'urhöfnina,
þar sem festar hinna stefndu eru, nema með
stórstraumsflóði og í góðviðri, þá þótti þeirn
sjer vera sá einn kostur nauðugur, að leggja
út botnfestar á vesturhöfninni fyrir vestan
festar áfrýjanda, og byrjuðu þeir á því verki
eins og áður segir hinn 31. janúar f. ár með
því að klappa holu í eitt af landskerjunum
(klöppunum) á lóð jarðarinnar Einarshafnar,
til þess að setja þar niður stólpa, flytja þang-
að eitt akkeri, enn fremur flytja akkeri út í
eitt af útskerjunum, Einarshafnarsker, og
»klappa þar merki«. jpetta starf þeirra komst
þó eigi lengra á veg þá, því að áfrýjandinn
ljet fógeta banna það, eins og áður er um
getið.
Aðalástæða, áfrýjanda til rjettlætingar fó-
getabanninu dr, að aðfarir hinna stefndu
komi í bága við eignar- og umráðarjett hans
yfir jörðinni Einarshöfn og skerjunum, er
liggja undan landi tjeðrar jarðar, en það er
in confesso, að hann er eigandi jarðar þessar-
ar og þar með einnig skerjanna, eða sjerstak-
lega Einarshafnarskers, sbr. Jónsb. Rekab.
kap. 2 in fine.
|>að verður þó eigi álitið, að þessi eignar-
rjettur heimili honum einum afnota- eða um-
ráðarjétt yfir Eyrarbakkahöfn, sem hefir ver-
ið verzlunarhöfn síðan snemma á öldum.
Hinir stefndu reka löglega verzlunaratvinnu
á Eyrarbakka, og hafa rjett til að nota höfn-
ina við rekstur þessarar atvinnu sinnar, sbr.
kgsbr. 23. apríl 1788. Eptir hinu framantalda
og samkvæmt skýrslum málsins geta þeir eigi
notað höfnina örugglega, nema því að eins,
að þeir megi leggja út hafnfestar fyrir vestan
grynningarnar og þrengslin fram undan 8kúm-
staðalandi, eða að öðrurn kosti fái að nota
botnfestar áfrýjanda þar, eins og fyrir er
mælt í nýnefndu konungsbrjefi og tilsk. 28.
des. 1836, 11. gr. Nú er það ómótmælt, að
áfrýjandi hafi bannað hinum stefndu að
nota þessar botnfestar; en þá verður hann að
þola þá kvöð, að hinir stefndu leggi sjálfir
út botnfestar, og festi þær í sker og klappir,
er heyra undir eignarjörð hans, sbr. Rkbr.
13. marz 1824. Að vrsu hefir áfrýjandi
getið þess, að hann hafi ætlað sjer að leggja
út enn einar botnfestar til afnota fyrir verzl-
unarskip srn örskammt frá þeim stað, þar er
hinir stefndu höfðu í hyggju að leggja sínar
festar, en það verði sjer með öllu ómögulegt,
svo framarlega sem fyrirtæki þeirra fái fram-
gang. En það virðist einnig leiða af megin-
reglunum í framanrituðum lagafyrirmælum,
að þar sem áfrýjandi hefir 2 botnfestar á
öruggasta stað hafnarinnar, þá geti hann eigi
meinað hinum stefndu kaupmönnum að leggja
út einar festar, er eigi koma í bága við festar
þær, sem hann áður hefir haft, þó að hon-
um á eptir kunni að verða ómögulegt að
fjölga festum sínum.
Eptir framanrituðu er það rjett, að auka-
rjetturinn hefir dæmt fógetaforboðið frá 7,
febrúar f. á. ógilt, og ber því að staðfesta
tjeðan dóm, einnig málskostnaðarfyrirmæli
hans. Samkvæmt þessum úrslitum málsins
verður áfrýjandi að greiða hinum stefndu
hæfilegan málskostnað fyrir yfirdómi, er á-
kveðst 120 kr.
pví dæmist rjett að vera :
Hinn áfrýjaði dómur á að vera óraskað-
ur. Áfrýjandinn P. Nielsen fyrir hönd
J. R. B. Lefolii á að greiða hinum stefndu,
Einari Jónssyni og Guðmundi Isleifssyni,.
sem málskostnað fyrir yfirdómi 120 kr., er
lúkist jnnan 8 vikna frá lögbirtingu dóms.
þessa undir aðför að lögum.
Kennarafjelag. Um 20 kennarar frá
skólunum hjer og í Hafnarfirði hafa nýstofn-
að fjelag, er þeir nefna ,,hið íslenzka kennara~
fjelag“. Stofnunarfund hjeldu þeir 16. þ. m.,
og samþykktu lög handa fjelaginu 23. þ. m.,
eptir frumvarpi, er 3 manna nefnd, kosin á
fyrri fundinum, (dr. B. M. Olsen, Jón þórar-
insson og f>órh. Bjarnarson) höfðu samið.
Tilgangur fjelagsins er eptir lögum þess sá,.
»að efla menntun hinnar íslenzku þjóðar,
bæði alþýðumenntunina og hina æðri mennt-
un, auka samvinnu og samtök milli íslenzkra
kennara og hlynna að hagsmunum kennara-
stjettarinnar í öllum greinum, andlegum og
líkamlegum«.
»Fjelagið gefur út rit um uppeldis- og
kennslumál, svo fljótt sem þvr verður við
komið, og fá fjelagsmenn það ókeypis. það
heldur og málfundi til að ræða um þau mál,
er snerta tilgang fjelagsins, svo opt sem hægt
er«.
»Rjett til inngöngu í fjelagið hefir hver
sá maður, karl eða kona, sem hefir stöðuga
atvinnu við kennslu#. Um aðra ráða atkvæði
á fundi. Árstillag er 2 kr., æfitillag 25 kr.
Ársfund heldur fjelagið í Reykjavík á ári
hverju nálægt miðju sumri. |>á skal stjórnin
sjá um, að umræður verði um eitthvert
keunslumál eða uppeldismál.
»Embættismenn fjelagsins eru : forséti og
6 fulltrúar, varaforseti og 2 varafulltrúar, og
2 endurskoðunarmenn, og skulu þeir kosnir
á aðalfundi« (alþingisárin). »Forsetinn og
fulltrúarnir kjósa úr hóp fulltrúa fjehirði og
skrifara«.
1 bráðabirgðarstjórn eru, til næsta ársfund-
ar, í sumar: Björn Jensson, Bjórn M. Ulsen,
Jóhannes Sigfússon, Jón fórarinsson og þór-
hallur Bjarnarson.
Hólaskóli. í búnaðarskólanum á Hól-
um í Hjaltadal eru í vetur 10 lærisveinar.
»Alþingismaður Ólafur Bríem er nú formaður
skólastjórnarinnar, í stað Erlendar sál. í
Tungunesi, og var heppilegt, að formennskan
færðist nær Hólum. |>að hefir verið svipað
lag á yfirstjórn Hólaskóla að undanförnu,