Ísafold - 16.03.1889, Page 2

86
að vita það, að maður á að lifa í persón-
unni, sem maður leikur. En það var auð-
sjeð á öllu, að sú sem Ijek aðal-kvennper-
sónurnar, hafði hraparlega litla hugmynd um
slíkt; það eina, sem breytti henni, var bún-
ingurinn; málrómurinn var sá sami, tilbreyt-
ngalaus, og allir viðburðir þeir sömu, hvað
sem hiin sagði og hverjar sem geðshræring-
arnar áttu að vera.
það er vonandi, að þegar næst verður leik-
ið, verði leikirnir efnismeiri og lærdómsríkari,
og um fram allt, að einhver kvennmaður fá-
ist þá til að leika aðal-kvennpersónu—því
án aðal-kvennpersónu getur ekkert verulegt
leikritverið—,sem geri það vel eða að minnst
kosti þolanlega. En hvenær sem hjer verð-
ur leikið næst og hverjir sem gangast fyrir
því, þá má það ekki gleymast, að til þess að
leika aðal kvennpersónu verður að velja kvenn-
mann, sem hefir einhverja dálitla hugmynd
um leikmennt og svolitla almenna menntun.
Takist ekki að fá slíkan kvennmann, þá er
betra að sleppa leikjunum alveg.
1889. Gestue Pálsson.
Sjómennska við Faxaflóa.
það getur enginn neitað þvi, að hvergi
kring um Island er jafnmikill sjávarútvegur
á opnum skipum eins og hjer við Eaxaflóa, og
jafnframt er að tiltölu hvergi eins langt sótt
út á sjóinn til fiskjar. það ber ósjaldan við,
að svo hundruðum skipa skiptir er vestur í
Bennum, 5—6 mílur undan landí.
Hugsum okkur nú, að tíundi hver maður af
formönnum á þessum skipum væri hjer um bil
viss að lenda í öllum veiðistöðum, jeg tek til
frá Akranesskagatá að Garðskagatá, þá mundu
hinir geta haft gagn af að elta þá, eins og
hingaðtil hefir átt sjer stað, þegar svo hefir
borið undir, að menn hafa ekki getað lent í
sömu vörinni, sem þeir fóru úr um morguninn.
En það er langt frá því, að svo sje, heldur
er það hjer um bil víst, að engínn af öllum
þessum grúa þorir að lenda nema á vissum
stöðum, sem svo auðveldlega getur viljað til
að sje ómögulegt að ná. Verður þá náttúr-
lega eina úrræðið, að elta þann, sem á undan
fer, án þess þó að hafa minnstu hugmynd um,
hvort hann veit heldur hvaða leið sje hættu-
laust að fara. Getur þá einn, sem er nógu
fífldjarfur, ef til vill leitt fleiri tugi skipa í
freistni.
En hvaða ráðum á að beita til þess, að forða
ef til vill fleiri tugum manna við hinu voðalega
tjóni, sem getur leitt af því, að þekkja ekki
hinar hreinustu og algengustu leiðir að hverri
veiðistöðu?
Til þess hefi jeg hugsað, að helzta og ein-
faldasta ráðið væri, að sett yrði þriggja manna
nefnd í hverri veiðistöðu, sem væri skipuð
greindum og kunnugum mönnum. þeir ættu
að gefa skýrslur um allar helztu lendingar og
sem nákvæmastar lýsingar á miðum, bhnd-
skerjum og útgrynningum ; þar næst ætti að
auglýsa þær í einhverju blaði, svo þær yrðu
lesnar og jafnframt gæfist kostur á að finna að
þeim, ef þeim væri ábótavant. Síðan ætti að
safna öllum þessum skýrslum saman í eina bók,
þegar vissa væri fengin fyrir, að þær væru
rjettar, og ætti það að vera fyrsta og helzta
skilyrði, að enginn mætti vera formaður nema
hann gætí gjört fulla grein fyrir, öllu sem hon-
um riði á að vita um mið á leiðum og lend-
ingum, eptii' því sem skýrslurnar bæru með
sjer.
Enn fremur ætti hver skipseigandi að vera
skyldur að láta kompás fylgja hverju skipi,
sem hann gerði út, og mætti engiun vera for-
ruaður nema hann kynni að nota hann sjer
til leiðbeiningar í þoku og myrkri.
Loks ætti hver formaður að þekkja hinar
einföldustu siglingareglur, sem opt getur verið
mjög áríðandi, þegar mörg skip eru saman á
siglingu. það er eitt með öðru ófyrirgefanlegt,
að allir formenn skuli ekki þekkja þá reglu,
að þegar skip mætast á siglingu, þá er sá
skyldur að slá undan í tæka tíð, sem hefir
bakborðsvind. Eins þyrftu formenn að kunna
betur að haga seglum eptir vindi, og æfa há-
seta sína í að vera fljótir að gegna, og gjöra
fljótt og vel verk þau, sem þeim eru fyrir
sett. Seglin ættu að vera sem flest og bezt
rifuð, og þarf að gjöra það í tíma, og brúka
þau í þríhyrning í ofviðri.
Háseti.
Fróðlegur samanburður.
Herra ritstjóri ! Mjer datt í hug, þegar
jeg las um daginn í blöðunum hlökkunarklausu
alþingismanns Jóns Ólafssonar út af því, að
sannazt hafði í máli hans við Gröndal, út af
vesturfarapjesunum, að hann (Gr.) hefði orðið
að fara frá embætti vegna drykkjuskaparó-
reglu, — mjer datt í hug að spyrja sem svo :
»Hvers vegna á Ben. Gröndal að vera fórnar-
lamb fyrir alla þá ísl. embættismenn, er fyr og
síðar hafa unnið til afsetningar fyrir drykkju-
skaparóreglu, ef rjettlæti hefði verið við þá
beitt og ekki tómri miskunn ?»
|>að væri fróðlegt að vita það.
En sleppum nú því. það hneyxlar mig
minna heldur en hitt, að lesa óhróður J. Ó.
um Gröndal í vesturfarapjesa hans, og bera
hann saman við eptirfarandi ræðustúf í al-
þingistíðindum 1885 B. 1057, út af því, að
fjáriaganefndin hafði viljað færa niður vís-
indastyrkinn til Gröndals í fjárlögunum :
nGrundal er einn af okkar fáu afbragðs-
mönnum, og vel aðgætandi að þegar hann var í
blóma lífsins, þá var þingið ekki fjár síns
ráðandi, og því varð lífið honum harðdrægt á
beztu árum hans; en því fremur sem landið
gat ekki þá sýnt honum skyldugan sóma, því
fremur álít jeg pjóðskömm að vera að nartaaf'
pessum styrk nú, þegar hann á við bágan hag
að búa í elli sinni».
Hvaða alþingismaður á þennan ræðustúf?
Hann hjet og heitir — Jón Ólafsson!
Z.
Tíðarfar- Með norðanpósti, sem kom í
fyrra dag, frjettist gæðatíð úr flestum sveit-
um norðanlands síðan í þorralok.
Hjer var ágætis-hláka í gær og í fyrradag,
enda var mikill snjór fyrir.
Aflabrögð. í Garðsjó og Leiru hafa
margir aflað vel þessa viku á lóðir, 30—40 í
hlut í róðri, af þorski og stútungi, nýgengn-
um, en mögrum. En 1 Höfnum mikið tregt
um fisk. Á Bollaslóð urðu Álptnesingar vel
varir í miðri vikunni, og Akurnesingar aðeins
varir vestur í Kambsfor.
Eyrarbakka 12. marz : »Bóið í dag hjer og
á Stokkseyri; 8—10 í hlut almennt í kast-
inu, mest ýsa. Nú eru menn úti í 3. sinn.
Á Öskudaginn var einnig róið hjer, og fisk-
uðust þá 8—40 í hlut».
Mannalát og slysfarir. Snemma í f.
m. andaðist í Svefneyjum á Breiðafirði ekkjan
Sigríður Ölafsdóttir, á 90. aldursári, móðir yfir-
kennara H. Kr. Friðrikssonar og Ólínu, konu
Hafliða dbrmanns Eyjólfssonar í Svefneyjum,
»almennt viðurkennd merkiskona».
1 Flatey á Breiðaf. andaðist 22. janúar
verzlunarmaður Jónas Bentsson, 26 ára að
aldri, sonur Bents kaupmanns Jónssonar í
Flatey, er fórst á leið frá Khöfn vorið 1873,
og Guðnýjar Jóhannesdóttur, er andaðist í
Flatey 10. sept. 1887. «Jónas heitinn var
frábær þrekmaður, áður en heilsa hans
bilaði, tryggur í lund og drengur hinn bezti*.
Hinn 16. f. m. andaðist Jún hreppstjóri
Bunólfsson á Skerðingsstöðum í Beykhólasveit,
merkisbóndi og atgervismaður, 41 árs. «Hann
var maður fjelagslyndur mjög, og hafði fjör-
ugan áhuga á almennings málum. Oddviti
var hann í hreppnum mörg ár, en nú hrepp-
stjóri, og gegndi því starfi sem öðrum með
dugnaði, drenglyndi og samvizkusemú,
Hinn 29. jan. andaðist Jón hreppst. Jóns-
son í Hringveri á Tjörnesi, »merkisbóndi og
efnamaður í betra lagi».
I janúar varð úti á Fjarðarheiði eystra á
heimleið úr kaupstað unglingsmaður, Ólafur
frá Beinárgerði á Yöllum, «og er það ekki £
fyrsta sinn, sem menn verða úti í þessum
vetarkaupstaðarferðum».
Snæfellsnesi 7. marz : »í hlákunni 20.
til 23. f. mán. kom upp góð jörð í þeim
sveitum, sem eru að norðanverðu við fjall-
garðinn, svo sem Skógarstr., Helgafellssv.,
Eyrarsv. og Neshreppum. En sunnan fjalls
(í Staðarsv., Breiðuv. og Miklaholtshr.) urðu
alls engin not að henni, því þar var og er
enn svo ákaft fannkyngi, að ekki bólar nema
á hæstu holt; enda er þar alstaðar innistaða
fyrir allar skepnur. Nú eru orðin mjög víða
bjargar-\&,n& heimili í Breiðavíkurhreppi; enda
er hann hinn lang-verst staddi hreppur f
sýslunni í öllu tilliti. þar eru sveitarþyngsli
svo áköf, að niðursetur eru jafnmargar þeim,
er til sveitar gjalda, og fjöldi heimila, sem
þiggja af sveit. Titsvör manna þar, sem eru
langt fyrir neðan skiptitíund (tíunda 1—2
hdr.), er frá 30 upp að 60 kr., sjeu það ó-
maga menn, en hærra ef ómagalitlir eru.
Breiðvíkingum vildi það óhapp til, að fiski-
afli brást algjörlega á síðasta vori, en vor-
róðrar eru, ásamt hákarlaveiði á vetrum, að-
al bjargræðisvegur þeirra, og annað hitt, að
hinir 6 bátar, en fuku þar 22. nóv. f. á. (eins
og jeg gat um síðast), voru flest bátar, sem
brúkaðir voru til hákarlaróðra, svo nú má
heita lokum skotið fyrir þann útveg. Sumir
hreppa-stjórnvitringar álíta óumflýjandi, að
skipta byrði Breiðavíkurhr. upp á sýsluna,
en hinir, sem dýpra rista, að skipta henni
upp á amtið.—Einkennileg lánsaðferð. í sum-
ar er leið, gaf sig upp sem gjaldþrota Guð-
mundur nokkur á Munaðarhóli á Hellissandi,
er fyrir nokkrum árum var hinn öflugasti
bóndi þar um slóðir. Orsökin til þess gjald-
þrots telja menn skuld Guðm. við Clausens-
verzlun í Ólafsvík, er var eitthvað á 2. þús-
und króna. þegar bú Guðm. var selt á upp-
boði, kom það brátt í ljós, að það hrökk ekki
öllu meir en fyrir skuldum, er hann átti ó-
goldnar til umboðsmannsins — Munaðarhóll
er þjóðeign — og sem gengur fyrir öðrum
skuldum. þess vegna fekk Clausen mjög lít-
ið upp í skuld sína. En hvað gjörir Clausen
til að hefna sín, ef hefnd skyldi kalla ? Hann
lætur það boð út ganga (!), að hann — að
minnsta kosti í kring um Jökulinn—láni eng-
iim þjóðjarðarlandseta minnstu baun, hvað>