Ísafold - 27.03.1889, Qupperneq 3

99
sleppa 2-unni, er jafnvel búinn að taka upp
þann rithátt sjálfur; en y og ý er honum
sárara um.
Lítið tóku aðrir þátt 1 umræðu um þetta
efni. A fundinum voru 17 manns.
Doktors-dispiitazía. Landi vor Valtýr
Guðmundsson er orðinn doktor í heimspeki
við Khafnarháskóla fyrir rit um húsagjörð á
íslandi í fornöld (Privatboligen paa Island i
Sagatiden samt delvis i det övrige Norden),
er hann varði 9. f. m. Andmælendur voru
úr flokki háskólakennaranna dr. Johannes
Steenstrup og dr. L. Wimmer, en af áheyr-
endum Mejborg, dr. Kr. Kaalund, dr. Finnur
Jónsson og stud. mag. Jón Stefánsson.
Embættispróf við háskólann í stjórn-
fræði tók Sigurður Briem í jan. með II.
einkunn.
Póstsskipið Laura fór af stað hjeðan
25. þ. m. kl. 4 e. m., áleiðis til Khafnar.
Með því sigldi landshöfðinginn með frú sinni
-—þau eru væntanleg aptur með sömu ferð—,
og margir kaupmenn: þorl. O. Johnson,
Helgi Jónsson, Sturla Jónsson, Thordal,
Magnús Blöndal frá Hafnarf., Sigfús Bjarn-
arson frá Isaf., Gísli Stefánsson frá Yest-
mannaeyjum, C. Knudsen frá Newcastle;
ennfremur Oddur Bjarnarson prentari; dóttir
síra 0. V. Gíslasonar; dóttir síra Ben. pró-
fasts á Grenjaðarstað.
Aflabrögð. Hinn 23. kom «Geir», skip-
stjóri Sigurður Símonarson, með 49 tunnur
af hákarlalifur. Sama dag komu þorskveiða-
skipin inn undan útsynningi og höfðu mjög
lítið aflað til þess að gjöra, að eins nokkur
hundruð, enda verið skamma stund úti sum
þeirra.
Síðustu frjettir að sunnan segja fremur lít-
ilfjörlegan og mjög misjafnan afla þar; að
eins mjög lítið í net, almenningur ekki nema
fáeina fiska í trossu, og mjög svipaður afli á
færi, en á lóðirnar betra miklu, og þó harla
misjafnt; sumir fá eins mikið og þeir geta á
móti tekið, en aðrir fá ekki nema nokkra
fiska á skip, þótt sömu beitu hafi og leggi á
sama svæði.
Hjeðan úr Reykjavík reru nokkrir í gær
(26.); fengu sumir 5—6 fiska á skip, en aðrir
sáu eigi fisk.
I GrÍDdavík fengust 30—50 í hlut á djúpi
20. þ. m.; 21. hæst 12 í hlut (var alda og fall
mikið). Reytingur á hrauni, á færi, 2—5 í
hlut.
Austanfjalls, í veiðistöðunum í Árnessýslu^
var ágætisafli í vikunni sem leið, um 200 í
hlut á 2 dögum á Stokkseyri t. a. m., þaraf
§ þorskur.
Póstar fóru í gær norður og vestur.
Austanpóstur kom í gær.
Fjárhald dómkirkjunnar. Nefnd, sem
skipuð var á safnaðarfundi hjer í vetur til að
að íhuga og kveða upp skoðun sína um upp-
ástungu frá stjórninni, um að Reykjavíkur-
söfnuður taki að sjer umsjón og fjárhald
kirkjunnar, hefir nú látið upp ýtarlegt álit
sitt (prentað, fæst hjá fjárhaldsmanni dóm-
kirkjunnar, emerít-presti St. Thorarensen)
og komizt að þeirri niðurstöðu, að söfnuður-
inn skuli ekki að svo vöxnu máli taka kirkj-
una að sjer.
P^á Akranesi, 24. marz; «Arið sem leið
var eitthvert hið bezta ár, góður afli, verzlun
í betra lagi (saltfiskur nr. 1 á 42 kr. hjá
öllum kaupmönnum hjer), hagnýting hin
bezta um allan Borgarfjörð, en sumstaðar
grasbrestur; heilsufar gott bæði á mönnum
og skepnum.
Með nýja árinu byrjaði vetrarfar: snjó-
þyngsli og hagleysur, og er jafnvel hart um
haga enn í surnum sveitum í Borgarfirði;
aldrei hefur tekið fyrir hrossabeit hjer á
nesinu; það gerði fjaran. — I slíku góðæri
væri eðlilegt, að eitthvert fjör færðist í þjóð-
ina bæði í orði og verki; en af því er ekki
mikið hjeðan að segja; þó skal geta þess,
sem fyrir hjeraðið sjálft er frásagnarvert og
fyrir hin fjarlægari má vera eitthvað eptir-
tektavert; svo er með alla brjefkafla, er ísa-
fold færir.
Nokkru eptir nýárið hjelt einn leikmaður
fyrirlestur hjer f barnaskólahúsinu og nefndi
hann nLifið í Skaganumn. Fyrirlestrarmaður
stælti sem bezt hann gat fyrirlestur Gests
Pálssonar «Lífið í Reykjavík», og tókst það
furðu vel. Sumum þótti heldur nærri sjer
gengið í kenningunni; en svo ber opt við,
þegar því er ljóslega lýst, sem ljótt er eða
miður fer. Annars eru þess konar fyrirlestrar
nauðsynlegir, og hafa jafnvel eins mikil áhrif
á siðferði manna og sumar stólsræður presta.
Litlu síðar sagði annar leikmaður sögu á
sama stað, sem hann kallaði «Lífið í Skaganum
um s'iðastliðin 100 án. Sögutnaðurinn sagði,
meðal annars, að árið 1789 hefði verið í
Skaganum 15 heimili með 67 manns, og allir
búendur leiguliðar Olafs stiptamtsmanns ; en
nú væri þar 105 heimilisfeður með 584 manns
í 16 bæjum, 36 timbur- og múrhúsum og 34
tómthúsbúðum; Skaginn allur og flestöll
hiisin væri nú eign íbúanna sjálfra. Jafnvel
þó hann með þessu sem mörgu öðru sýndi
hina stórkostlegu framför á Skaganum, þótti
honum enn þá mjög ábótavant í iðni og
menntun, og hvatti mjög til að taka sjer
fram um hvorutveggja.—Saga þessi var allvel
þegin, en bezt fyrir það, að hún ávann
barnaskólanum 30 kr. í inngöngueyri.
Hjer hefur verið og er enn dálítið fjelag,
sem kallar sig «Æfingafjelag)>. þar koma
nokkrir menn saman á sunnudagskvölduin á
veturna, til að skrafa saman til gagns og
gamans, og semja sig mjög að þingroglum.
þetta fjelag ræðir ekki síður til undirbúnings
áríðandi stjórnarmál en hvert annað hjeraðs-
mál. Nú í vetur hefur því orðið að áhuga-
máli, að þingmaður Borgfirðinga sje algerður
stjórnbreytinga-maður á næsta alþingi, og í
því skyni hefir það ritað honum ávarp og
æskt þess, að hann ætti fund með Borgfirð-
inguíri um sumarmál. Nokkrum kjósendum
þingmannsins, sem gjarna vilja annað stjórn-
arfyrirkomulag, þykir hann nauðsynlegur á
þingi, jafnvel þótt hann fylgi ekki ætíð meira
hlutanum; því, með því að nokkrir sjeu til
að gjöra athugasemdir og fylli ekki ætíð
hinn stærri flokk, komi fram fleiri og betri
sannanir, að málin sjeu vandlega undirbúin.
þetta fjelag hefir líka haft árlega á dag-
skrá að fá flutta Garðakirkju i Skagann, og
virðast Skagamenn hafa þar mikið til síns
máls: kirkjan, sem nú er 30 ára gömul,
tekur að eins rúm 200 til sætis, en í sókn-
inni er 1050 manns; eins og áður er sagt, er
nær 600 manna í Skaganum (sem er um 200
dagsláttur að stærð); fyrir 200 manns, sem
býr utan Skagans, lengist kirkjuleiðin ekki
neitt, þó hún væn flutt, en fyrir rúm 200
lengist hún um svo sem eina bæjarleið, eða
annan eins veg og allir Skagamenn verða nú
að ganga til Garðakirkju; en þessi síðast
taldi flokkur vill ekki með neinu móti fallast
á flutning kirkjunnar; hann vill helzt, að
gamla kirkjan haldi sjer; en að Skagamenn
byggi aðra kirkju upp á sínar spýtur, því
hafa þeir ekki á móti. En Skagamenn vilja
ekki sundra kröptunum, heldur reisa stórt,
vænt og verulegt sauðahús, þar sem hjörðin
er flest. Hvernig á nú að koma þessu
saman ? Eiga atkvæði safnaðarins að ráða,
eða nokkrir sjergæðingar?
I einu atriði erum við Akurnesingar oln-
bogabörn, móts við önnur fólksfærri byggðar-
lög; það er með póstgöngur. Hjer eru 5
ekki svo litlar verzlanir, verstöð mikil, um
300 8jómenn á vertíðum, og heimilisfólk sem
áður er sagt. Af þessu leiðir, að Akurnesingar
hafa mikil viðskipti við önnur hjeruð. Eigi
að síður hefir enn ekki fengizt, að hingað
gengi einn aukapóstur, svo sem frá Saurbæ.
En hitt vitum vjer, að þar safnast brjef og
bögglar, er hingað eiga að fara, sem brjef-
hirðingamaðurinn þar bannar ekki að vera,
en finnur sig ekki skyldan að senda með eða
sitja fyrir hverjum umgöngumanni og biðja
hann að taka við brjefi borgunarlaust. T. d.
hafa Stjórnartíðindi til hreppstjórans í Ytra-
Akraneshreppi ekki komið síðan í fyrra um
þetta leyti (!); en frjett hefir hann, að bunki
af þeim liggi inn í Saurbæ.
I síðastliðinni viku fiskaðist hjer heldur
líklega í tvo daga, megrings-fiskur, en þriðja
daginn lítið sem ekki neitt. Skip er nýkomið
hingað, «Silden)>, frá Liverpool með saltfarm..
Fleira síðar.
Suðurmúlasýslu 1. marz: «Síðastliðinn
mánuð var hjer fremur harðindatið. Optast
nær vestanátt, stundum með ofsastormi, og
æðimiklu frosti (4- 11—12° R). Gjörsamlegt
jarðbann alstaðar hjer í Fjörðum, þó ekki
eins sakir snjóþyngsla, sem af því, að jörð
öll er þakm gaddi og klaka.
Kvíðvænlegar horfur með heybirgðir manna,
ef ekki rætist fram úr vonum bráðar.
Vetrarafii hefur enginn verið; þó hefur
nokkuð aflazt i Norðfirði bæði af síld og
fiski, enda liggur sá fjörður mjög vel við'
öllum fiskigöngum.
Gufuskipið «Vágeno fór hjeðan til útlanda
í fyrra dag. «Lady Bertha» er eptir á Seyð-
isfirði, og á að sögn ekki að flytja hana út
fyr en með vorinu.
Eptir skipverjum á Yágen er haft, að ís-
vart hafi orðið nálægt Langanesi, en ísinn
lítill, og víndur stóð af landi, svo hann
fjarlægðÍ8t óðum.
Skaptafellssýslu (miðri) 12. marz:
Veðrátta óstöðug, lítil frost, 21.—23. f. m.
var stillt og frostlaust, enda góð þíða þar
sem vindur náði til, þá komu sumstaðar upp
hagar. 10. og 11. marz var hjer mesti kaf-
aldsbylur á norðaustan ; dreif þá daga fjarska-
mikinn snjó. Flestir hræddir um heyþrot.
I Alptafirði eru menn farnir að skera af sjer.
Á Mýrum voru margir farnir aá reka á haga
austur í Nes; en nú er hætt við að þar hafi
tekið fyrir haga. í Skaptártungu eru sögð
mestu vandræði vegna heyleysis, og enda í
Landbroti.
Vertíð byrjar í Skaptafellssýslum með góu.
Hvergi hefir verið hægt að róa í austursýsl-
unni enn vegna óstillinga. Ekkert rekur nje
lifnar við sjó.
Á þorraþrælinn hrapaði maður til dauðs
frá Hamarsseli í Álptafirði. Hann fór með
fje á haga í blíðviðri. Hjelt á byssu, og
ætlaði að skjóta rjúpur. þar var nokkuð