Ísafold - 29.05.1889, Blaðsíða 3

171
Englandi í miðjum þ. m., um 170 smálestir, 1
með kol og kornmeti og ýmar nauðsynjavör-
ur. jþað affermdi á 1 degi í Keflavík, á 1
degi í Leiru og 3 dögum í Garði. Fjelagið
á von á salti og fleiri vörum síður í sumar á
1 skipi stóru eða 2 sinærri, og sendir þá apt-
ur fisk fyrir vörurnar til Englands. Umboðs-
maður þar er kaupm. Zöllner í Newcastle.
Mannalát og slysfarir. í gær andað-
ist í hárri elli og eptir langa kröm dbrmaður
Magnús Jónsson í Bráðræði hjer við Beykja-
vík, bróðir þeirra Jóns assessors Johnsens,
síðar bæjarfógeta og hjeraðsdómara í Alaborg,
og fyrrum sýslumanns þ>orsteins Jónssonar á
Kiðabergi, fæddur 2. ágúst 1807 að Drumb-
oddsstöðum í Biskupstungum. Hann byrjaði
búskap á Felli í Biskupsturigum vorið 1833
og giptist þá 6. júní ungfrú Guðrúnu Jóns-
dóttur prests Hjaltalín, systur landlæknis J.
Hjaltalín; þau lifðu saman nær 50 ár, og
varð 13 barna auðið, en af þeim eru nú 7 á
lífi. Arið 1835 fluttust þau hjón búferlum að
eignarjörð þeirra Austurhlíð í Biskupstungum
og bjuggu þar þangað til 1861, að þau flutt-
ust að Bráðræði. Magnús heitinn var bú-
höldur mikill, atorkumaður og snemma fram-
faramaður í búnaði. Hann gerði talsverðar
jarðabætur meðan hann var í Austurhlíð,
bæði með túnasljettum og garðahleðslu, og í
Bráðræði þó miklu meiri og þær snilldarlegar.
Hann var alþingismaður Beykvíkinga 1865 og
1867, og þótti koma mikið greindarlega fram
á þingi sem annarsstaðar. Síðar stóð hann
/ nokkur ár fyrir verzlunarfjelagi Seltirninga
og rak verzlun sjáifur eptir það um tíð (í
»Liverpool« í Bvík.). Einn af sonum hans,
Jón, býr nú á Bráðræði; annar er Sigurður,
fyrrum kaupmaður, nú í Ameríku.
Maður varð úti 30. f. m. á fjallinu milli
Seyðisfjarðar og Mjóafjarðar, í rigningarveðri,
Finnbogi Finnbogason úr Seyðisfirði, roskinn
maður, ættaður úr Húnavatnssýslu. Snemma
í þ. mán. drukknaði 4—5 ára gamalt barn í
Húsavík, datt niður um snjólopt á læk við
bæinn.
Barn drukknaði 3. þ. m. á Geirseyri við
Patreksfjörð, 4 ára gamalt; náðist að eins
með lífsmarki.
Miltisbruni (?). Um xiáskaleytið bráðdrapst 1
lcýr á Búðareyri i Seyðisfirði hjá afgreiðslumanni
pöntunarfjelagsins, Jóni Bergssyni, og fáum dög-
um seinna 5 hestar, er ýmsir áttu og gefið hafði
verið af samskonar heyi sem kúnni; ætluðu
Wargir milisbruna, og voru skrokkarnir grafnir.
Uetgátur eru um orsakirnar, en engin vissa.
Hitt og petta.
Fágætt blaða- júbileum í enskum blöðum
stendur, að blaðið ,,Peking Avisíl i Kína ætli í ár
að halda júbileum í minning þess, að það er búið
að standa i þúsund ár, og sögu blaðsins, sem er
þykkt bindi, á að gefa út i minningu þess. Litur
út fyrir, að prentfrelsi sje talsvert í Kina, því
blaðið hefir ekki verið hept nje gjört upptækt
eitt einasta sinn i þessi umliðnu þúsund ár.
Krókur á móti bragði. Karlmaður og kvenn-
Maður fundust saman í enskum járnbrautarvagni.
pau þekktu ekki ögn hvort annað. Allt í einu
segir karlmaðurinn: „Gjörið svo vel, frú mín góð,
að lita snöggvast úfi úr glugganum. Eg vildi
gjarna laga dálítið á mjer fötin“. „Með ánægju11
svarar hún, kurteislega, stendur upp og snýr sjer
frá honum. Að nokkrum augnablikum liðnum
segir karlmaðurinn: „Svona, frú min góð, nú
getið þ.jer snúið yður við aptur“, Kvennmaðurinn
snýr sjer við, en sjer nú samferðamann sinn
breyttan í skrautbúinn kvennmann með blæju
fyrir andlitinu. Segir hún þá; „Jæja, herra minn
eða frú, hvort sem þjer eruð, má eg nú biðja yður
að líta snöggvast út i gluggann. Mig langar líka
til að laga svolítið á mjer fötin“. þegar karl-
maðurinn snýr sjer aptur vrð, sjer hann kvenn-
manninn kominn i karlmannsbúning. Hló hann
þá og mælti : „það lítur út fyrir, að við viljum ekki
láta þekkja okkur. Hvað hafið þjer gjört fyrir
yður ? „Eg hefi nú stolið úr banka“. „Og eg“,
segir kvennmaðurinn, um leið og hún smeygir
handjárnum á hann, „er lögregluþjónn, sem er
lengi búinn að elta yður. Svona nú“, (tekur upp
smábyssu); „sitjið nú kyrr og verið rólegur“.
það stendur beima. Bóndi nokkur nálægt
Köln hafði í langan tíma fært bakara einum í
borginni smjör, átta pund i hvert sinn. Binu
sinui tók bakarinn fyrir að vega smjörið, og sá
þá, að vantaði eitt pund á þyngdina. Ljet hann
nú bytlinginn standa óhreifðan þangað til bóndinn
kom næst, og sýndi honum þá, að smjörið var
að eins sjö pund, en ekki átta. Svaraði þá bónd-
inn í einfeldni sinni : „það stendur heima, en
það er ekki mjer að kenna; eg hefi engin lóð
heima^ og þess vegna legg eg smjörið á aðra
skálina, en á hina „átta-xmnda-brauðið“, sem eg
fæ frá yður í hvert sinn“.
Kvennamorðin i Lundúnum. Ekki hefir enn
uppvíst orðið, hver eða hverjir þau hafa framið, en
þau hafa þegar kostað lögreglustjórnina 100 þÚ8-
und krónur. 1389 menn, sem grunaðir hafa verið,
hafa verið handteknir, og handtaka þeirra, fæði
og flutningur hefir kostað hjer um bil 1200 pund
sterling. Hraðskeyti hafa kostað 730 pund, og
ferðir njósnarmannanna til ýmsra landa hafa
kostað 3000 pund sterl. þar við bætist ýmislegur
annar rannsóknarkostnaður o. s. frv., svo hann
nemur alls yfir 100,000 krónur. Bleðal þeirra, sem
hafa verið settir í höpt, eru 898 Englendingar, 94fi
Ameríkumenn, 123 þjóðverjar, 2fi Erakkar, 20
Svíar og Norðmenn, 1 danskur, 9 Kússar, 10 Spán-
verjar, í stuttu máli alls konar þjóðir.
Merkileg fi-elsun saklauss manns. í Babbi-
combe, nálægt Liverpool, var gamall ógiptur
kvennmaður myrtur 14. nóv. 1884, og þjónn hennar,
Lee að nafrii, var undir eins grunaöur um morðið
og handtekinn. Kvaðst hann stöðugt vera sýkn,
en að lyktum dæmdi kviðurinn hann „sekan“, og
var hann dæmdur til hengingar. Atti að hengja
hann þann 23. febr. 1885, og var hann fluttur upp
undir gálgann og bundið fyrir augu hans. Snaran
var lögð um háls honum, en fellihlemmurinn var
fastur undir fótum hans. þrisvar sinnum reyndi
bööullinn til, aö skjóta hlemmnum niður, en þegar
það heppnaðist ekki í 20 mínútur, var fariö með
manninn aptur til faugelsisins. Innanrikisráð-
herrann náðaði hann, en setti hann í æfilangt
fangelsi. En fyrir skömmu er það uppvíst orðið,
fyrir játningu annars manns á deyjanda degi, að
Lee hefir verið saklaus af moröinu.
49,700 miljarðar í arf. Skattheimtustjóri i
Grenoble, sem er nýdáinn, hefir í erfðaskrá sína
sett þá einkennilegu ákvörðun, aö bærinn St.
Marcelin, sem hann var fæddur í, skuli erfa 3000
franka, en að þessi upphæð megi ekki hreifast í
600 ár. Sje fje þetta sett á vöxtu með 4 af
hundraði, verður það að þeim tíma liðnum, sam-
kvæmt nákvæmum reikningi arfleifandans, orðið
49,700 miljarðar, eða 49 biljónir og sjö hunclruð
þúsund miljónir franka. 1 þessum litla bæ St.
Marcelin eru nú að eins 3400 íbúar, og verði þeir
ekki orðnir fleiri að 600 árurn liðnum, fær hver
þeirra í arf hjer um bil 14 milljaröa (10,000 milj.
króna). Ilið, eina sem skattheimtustjórinn hefir
gleymt að taka fram, er það, hvaða banki á að
taka að sjer, að ávaxta fje þetta, og í hvaða
mynt eigi að borga bænum St. Marcelin þessa
49,700 miljarða. Erfðaskrá skattheimtustjórans
inniheldur líka aðra ákvörðun. það er sú fyrir-
skipun, að stúlku fyrir innan þrítugt, sem fær
flest atkvæði, eigi að borga 600 franka árlega.
Hún þarl hvorki að vera betri, fegri, nje neinum
kostum búin fremúr en aðrar stúlku, heldur að
eins, að flestir hafi greitt henni atkvæði til að fá
þessa upphæð. Kosningin á að framfara opinber-
lega í ráðhúsinu, og er í erfðaskránni nákvæmlega
sagt fyrir um öll smá-atvik við þá athöfn. Eái
enginn ein flest atkvæði, þá á upjrhæðin að skipt-
ast jafnt milli þeirra, sem hafa fengið flest at-
kvæði.
Nokkur orð um kveðskap Islendinga
á miðöldunum.
Eptir dr. phil. Jón porkelsson yngra.
I.
(Eramh.).
Höfundurinn («S—s») segir, að Guðmund-
ur þorláksson, góður kuuningi mmn, hafi
fyrstur sett fram þá skoðun, að Jón bisk-
up Arason hafi kunnað latínu; þetta er að
vísu nokkurn veginn rétt. Enn svo segir
höfundurinn, að eg geti þess ekki, og þykir
»S—s» það »fínt». þetta er með öllu rangt,
þó líklega ekki móti betri vitund, heldur af
því, að maðurinn hefur ekki lesið bók mína.
þar stendur á bls. 326 nótu 1, þar sem
ræða er um skinnbók þá, er Guðmundúr
studdist við: «Herra cand. mag. Guðmund-
ur þorláksson hefir þegar 1879 bent á þetta,
sbr. Finnboga sögu ramma, herausg. v. Hugo
Gering, Halle, 1879, bls. XX (formáli)#.1 það,
sem «S—s» segir um ummæli prófessors
Wimmers um mína bók, er jafnósatt. En
lrins má geta, að prófessorinn hafði nokkuð
aðra skoðun en eg á máli því, sem nú er
talað á Islandi. Eg segi, að enn sé hið sama
mál á Islandi eins og fyrir 1400 (bls. 17).
En prófessor Wimmer kvað því fjarri fara, að
Islendingar hefðu geymt hið forna mál; ef
það væri nokkursstaðar að finna væri þess
að leita í ýmsum inálýzkum í Sviþjóð og
Noregi. En á meðan hvert mannsbarn á ís-
landi skilur og getur lesið sér til skemtunar
forusögurnár, munu íslendingar að vísu ekki
þykjast þurfa að spyrja þann mann, sem al-
drei hefir stigið fæti á Island og ekki getur
talað íslenzku, hvar hins forna sögumáls sé
nú að leita á lifandi manna tungum. En
þessi orð eru ekki að síður eptirtektaverð,
þar sem þau eru töluð af manni, sem talinn
er merkur málfræðingur og rýndur veL
En kennitig er þetta fyrir aðra Islendinga,
að láta ekki skilja á sér ofmikla gleði yfir
því, að málið íslenzka hafi ekki farið að for-
görðum.
Leiðarvísir ísafoldar.
171. Maður tekur lán hjá öðrum, og í stað
fasteignar eða annars veðsetur hann skriflega
æru sína fyrir því, að borga á ákveðnum gjald-
daga, en svíkst um það. Hefir þessi maöur
óskerta æru í siðfei'ðislegu og borgaralegu tilliti?
Sv.: Veðsetning á „æru“ sinni er markleysa
að lögum, og borgaraleg æruskeröing ekki löggild
afleiðing af skuldarefjum, en siðferðislag mannorðs-
spjöll eru þær rjett metnar.
172. Er jeg skyldur til að lögum, að greiða
sóknarpresti mínum dagsverk, og kirkjunni hálf-
an ljóstoll, þó jeg tiundi yfir ’/2 lmndrað, þar
1) Bg hugsaöi reyndar, að eitthvað mætti fremur
finna mér til annað en það, að eg citeraði ekki, enda
hefir „S—s“ ekki getað átt við það, nema með
þvi móti að skrökva. Sumum öðrum er miklu
hættara við en mér að tilgreina ekki heimildir.
Nýlega hefir t. a. m. maður nokkur ritað um húsa-
byggingar á íslandi, sem þekkti engin skilríki
fyrir sliku á 16. og 17. öld, og fór því til annars
manns og fékk það hjá honum, sem hann segir
þar um, en ekki er þess við getið, hvaðan hann
hafi fengið slíkt.