Ísafold - 29.06.1889, Blaðsíða 3

207
sjer saman við þá við Faxaflóa um einn
gufubát, er þá yrði stærri.
Á hjeraðsfundi, sem prófastur hjelt
sama dag og á sama stað, með prestum
og safnaðarfulltrúum hjeraðsins. var frum-
vörpunum „um tekjur presta“ og „tekjur
og umsjón kirkna“, frá synodus í fyrra
og próf. þ>. Böðvarssyni, báðum hafnað,
en talið æskilegt, að kirkjusjóðir yrðu
settir á vöxtu með tryggu veði, eða sett-
ir í Söfnunarsjóð íslands; vildi og aftaka
dagsverk og preststíund. en bæta prest-
um tekjugreinar þessar úr landssjóði,
en aptur skyldi leggja nýjan toll á mun-
aðarvöru útlenda, til að ná í skarðið.
Argjaldsskuld afbrauði. Mál lands-
sjóðs við sóknarprestinn að Laufási, síra
Magnús Jónsson, var dæmt í landsyfirrjetti
24. þ. m., á þessa leið :
Sök þessi er höfðuð í hjeraði eptir ráðstöf-
un landshöfðingjans yfir Islandi fyrir hönd
landssjóðsins gegn hinum stefnda Magnúsi
presti Jónssyni á Laufási út af ógreiddum
árgjöldum af Laufásprestakalli fyrir fardaga-
árin 188|—188J, að upphæð alls 2000 kr., og
var hún dæmd í aukarjetti þingeyjarsýslu
hinn 80. nóveinberm. f. ár á þá leið, að hinn
stefndi var sýknaður í málinu og að lands-
sjóður var dæmdur til að greiða 50 kr. 1 máls-
kostnað, »sem og annan kostnað málsins, þar
á meðal 40 kr. til hins skipaða sækjanda
Skapta Jósepssonar». þessum aukarjettar-
dómi hefur landshöfðinginn fyrír hönd lands-
sjóðsins látið skjóta til yfirdómsins með stefnu
útgefinni 5. febr. þ. á., og eru það kröfur á-
frýjanda í málinu hjer fyrir rjettinum, að hinn
stefndi verði dæmdur til að greiða landssjóði
2000 kr. með 5”/» vöxtum frá sáttakærudegi til
borgunardags, og allan kostnað málsins í hjer-
aði og fyrir yfirdómi með 325 kr. þessum
kröfum áfrýjanda hefir hinn stefndi með skýr-
skotun til varnar sinnar í hjeraði mótmælt,
sjerstaklega málskostnaðarkröfunni.
Hinum stefnda Magnúsi presti Jónssyni
var veitt Laufásprestakall 21. marz 1883 frá
næstu fardögum á eptir; hafði prestakallið
verið auglýst til umsóknar 29. janúarm. næst
á undan, og er þess getið í auglýsingunni, að
samkvæmt lögum 27. febr. 1880 »skuli greiða
400 kr. árlega í landssjóð af þessu brauði»,
en í nefndum lögum segir svo í 1. gr. tölul.
127: »Frá þessu brauði (o: Laufási), greiðast
400 kr.» Hinn stefndi hefir þó ekkert greitt
upp í árgjöld þessi frá því að hann tók við
brauðinu í fardögum 1883 og til fardaga 1888
eða í samfleytt 5 ár, og er hann nú fyrir því
krafinn um 5 ára gjöld, samtals 2000 kr.
Hinn stefndi hefir haldið því fram, að lands-
sjóður eigi ekki sókn máls þessa, því að presta-
kallalögin 27. febr. 1880 kveði svo á, að ár-
gjöldin skuli greiða frá einu brauði til annars
sem mest með fasteignum eða afgjaldi fast-
eigna, en hvergi skipi þau svo fyrir, að gjöld-
in skuli renna í landssjóð. þó að prestakalla-
lögin gjöri ráð fyrir, að greiða skuli árgjöldin
þannig frá einu brauði til annars, þá hafa
þau þó eigi sett neinar reglur fyrir hin ein-
stöku prestaköll um það, hverju öðru presta-
kalli árgjald þess skuli greiðast og í hvaða
aurum, en það er ætlað landsstjórninni að
skipa fyrir um þetta. þangað til slík fyrir-
skipun er gjörð af rjettuin stjórnarvöldum,
stendur hinn almenni og sameiginlegi sjóður
landsius næst til þess, að innheimta gjöldin,
°g er það í samræmi við ákvörðunina í 5.
grein laganna, um að greiða skuli úr lands-
sjóði tillag og uppbót til brauða, sem laus
eru eða síðar losna, meðan hin nýja brauða-
skipun er að komast á, enda eru »tillög frá
brauðum samkvæmt lögum 27. febr. 1880»,
talin með tekjum landssjóðsins í fjárlögum
þeim, sem síðan hafa verið gefin út, sbr. t.
d. fjárlögin fyrir árin 1882—1883, 5. gr. 1.
tölul. það verður því að álíta landssjóð rjett-
an sóknaraðíla í máli þessu.
En það er aðal-sýknarástæða hins stefnda
í málinu, að með því að Laufásprestakall hafi,
eptir að hann var skipaður prestur þar, misst
af árlegum tekjum sínum fullar 400 kr., þar
sem varphólmi, sem gaf af sjer þennan arð
árlega, hafi verið dæmdur undan brauðinu með
Iandamerkjadómi20.sept.l883ogyfirrjettardómi
18. jan. 1886, þá hljóti hann nú að vera laus
við að greiða árgjaldið af brauðinu, setn á-
kveðið hafi verið áður en það missti varp-
hólmann þannig, að einmitt hafi verið tekið
tillit til arðsins af honum. En þó að ár-
gjaldið af Laufásprestakalli hafi verið ákveðið
með tilliti til arðsins af varpi Laufáss, eins
og það þá var, og þaí muð hafi verið talinn
arðurinn af hinum umrædila varphólma, sem
nokkrum árum síðar var dæmdur undan brauð-
inu, þá er þó engin heimild til þess, að und-
anþiggja prestakallið eða benificiarius greiðslu-
kvöð þeirri, sem á það er lögð »neð presta-
kallalögunum 27. febr. 1880, 1. gr. tölul. 127,
meðan lagaákvæði þessu eigi er breytt af lög-
gjafarvaldinu; en þótt hvað eptir annað hafi
verið gjörð tilraun til þess að fá alþingi til
þess að samþykkja breytingu á þessari grein
prestakallalaganna, þá hefir öllum frumvörp-
um í þá átt hingað til verið hrundið. Sam-
kvæmt því, sem þannig er tekið fram, verður
að dæma stefnda, til að greiða landssjóði hin
umræddu árgjöld af Laufásprestakalli fyrir
árin 1883—84 til 1887—28, 2000 kr., með
vöxtum 5°/» t’rá dagsetningu sáttakærunnar 6.
ágústm. f. á., uns borgað er ; eptir þessum
úrslitum málsins ber stefnda og að greiða á-
frýjanda málskostnað eptir reikningi hans að
upphæð 325 kr.
því dæmist rjett að vera:
Hinn stefndi Magnús prestur Jónsson á að
greiða landssjóði íslands 2000 kr.—tvöþúsund
kr.— með vöxtum 5 af hundraði frá 6. ágúst.
rnán. 1888, unz borgað er, og 325 krónur 1
málskostnað, hvorttveggja innan 8 vikna frá
lögbirtingu dóms þessa undir aðför að lögum.
Nýsveiliar. Nýsveinapróf vav haldið f
lærðaskólanum í gær. Voru to teknir
inn í i. bekk þá, en 3 áður, um leið og
árspróf var haldið, 2 í 2. bekk og 1 f 3.
bekk. Alls 16 nýsveinar.
Lærðaskólanuin sagt upp í dag.
Embættispróíi við læknaskólann luku
í gær:
Sigurður Sigurðsson með II. eink. 66 st.
Björn G. Blöndal — III. — 58 —
Próf í forspjallsvísindnm við presta-
skólanntókuþessir 13 presta-og læknaskóla-
stúdentar 26. og 27. þ .m.: Einar þ>órðar-
son (dável-þ), Hans Jónsson (dável), Guðm.
Jónsson (dáv.-^-), J>orvarður Brynjólfsson
(dáv.-þ), Eyólfur K. Eyólfson (vel-þ),
Jón Árnason (vel-þ), Olafur Finsen (vel
-þ), Sigurður Jónsson (vel-þ), J>órarinn
pórarinsson (vel-þ), Emíl G. Guðmunds-
son (vel), Guðmundur Ásbjarnarson (vel)
Jón Jónsson (vel), Jón jþorvaldsson (vel-^).
Messu í dómkirkjunni flytur á morg-
un sfra Olafur Olafsson frá Guttormshaga.
Tveir af hinum umsækjendunum um brauð-
ið, síra Jóhann J>orkelsson á Lágafelli og
cand. theol. Plafsteinn Pjetursson, ætla að
stíga í stólinn hjer einhvern tíma f næsta
mánuði.
Stúdentar. Utskrifaðir frá lærðaskólan-
um í dag þessir 17 stúdentar: Eink. stig.
1. Sigurður Pjetursson . . . . I 98
2. Bjarni Sæmundsson . . . . I 97
3- Magnús Torfason . . . I 95
4- Olafur Thorlacius I 93
5- Sæmundur Eyjólfsson . . I 93
6. f>orlá.kur Jónsson . . I 93
7- Sigurður Sivertsen . . . I 9i
8. Vilhjálmur Jónsson I 9i
9- Friðjón Jensson .... I 89
10. Ole Steenbeck .... 11 76
11. Sigurður Magnússon (utansk. II 73
12. Jón Jónsson (frá Ráðag.) (ut.sk.) II 7i
13- Oddur Gíslason .... II 69
14. Jóhannes Sigurjónsson . . . II 68
15- Helgi Skúlason .... . II 67
16. Magn. Runólfur Jónss. (ut.sk.) III 55
17- Ingvar Nikulásson . . . III 45
Alþingismaður Jón Sigurðsson frá
Gautlöndum slasaðist á Öxnadalsheiði 21.
þ. m., á leið til þings: datt af hestbaki,
var fastur f ístaðinu os,r dró hesturinn hann
rúma 100 faðma eptir slæmum vegi..
Hann marðist til muna og fjekk sár á
bakið'—klæði höfðu rifnað þar inn í bert.
Samferðamaður hans, Jón alþingismaður
frá Sleðbrjót, fjekk útvegað tjald hjá
grasafólki þar á fjallinu; var það flutt
þangað, sem slysið varð, og tjaldað þar
yfir Jón Sigurðsson, með því að hann
mátti sig hvergi hræra fyrir sársauka.
Yar síðan sent til bæjar, Bakkasels í
Oxnadal. eptir rúmfötum, og því .næst
eptir lækni til Akureyrar og mannhjálp
að flytja hinn sjúka til byggða. Vakti
Jón aljDÍngism. frá Sleðbrjót yfir honum
f tjaldinu fulla 2 sólarhringa, og hjelt síð-
an áleiðis suður, en byggðarmenn voru
þá í tilbúningi að fá nafna hans fluttan
til bæja, ætluðu að bera hann í rúmföt-
um í kistu. Var hann allþungt haldinn
og magnlaus mjög. Er því hætt við, að
meira hafi skemmzt en sýnilegt var að
utan, en óskandi og vonandi, að betur
rætist úr og að þetta hraparlega slys hafi
sem minnst i 11 eptirköst.
Leiðarvísir ísafoldar.
180. Segist ekkert á |)vi, ef prestur, sem þjón-
að hefur um lengri tíma, sjaldan framkvæmir svo
messugjörð, að honum verði ekki annaðhvort eitt-
hvað á, eða hann gleymi ekki einhverju, þótt ó-
drukkinn sje, t. a. ra. gleymi að biðja fyrir altar-
isgöngufólki á stólnum, láta börn staöfesta eiðinn
við fermingu og fieira þess háttar ?
Sv.: það varðar áminningu, sektum, og jafnveí
afsetningu, ef mikil brögð verða að.
181. Eru ekki ómerkingar, sem koma móður-
lausir af fjalli á haustin og enginn getur helgað
sjer, sjálfsagðir að seljast til hreppsins þarfa, eða
hefur landeigandi eða rjettareigandi, þar sem ekki
er lögrjett, nokkra lagaheimild að taka þá sem
sína eign ?
Sv.: Sje rjettin notuð af almenningi í því byggð-
arlagi, þótt eigi sje hún talin með lögrjettum í
fjallskilareglugjörð t. a. m., mun rjettarhóndi eiga
tilkall til ómerkinga, sem þar koma fram (en ekki
til markaðs óskilafjár).
162. Hafa sýslunefndir vald til að leggja a
einstaka hreppa sýslunnar skylduvinnu, t. d. við
flóðgarða eða annað því um líkt?
Sv.: Nei, það er lögleysa.
183. Kaupmaður reiknar öll eyris-brot í úttekn-
um vörum sem heilan eyri, hve lítil sem þau eru,
t. d. 25>/85 eyris skrifar hann 26 aura, en sleppir
öllum brotum á innlagðri vöru, t. d. 2584/86 eyris
skrifar liann 25 aura. Er þetta rjett?
Sv.: Nei, það er lögleysu-yfirgangur, þótt smátt
sje.