Ísafold - 16.10.1889, Page 2

330
til fyrirmynclar í öðrum ríkjum. I þeim eru
stíflur reistar gegn ýmsum aldarlýtum þar
vestra, gegn ofríki auðsins, fjeprettum ogfjár-
drætti, mútugjöfum og gróðasamsærum.
Hlynnt að högum verkmannafólks, og þau
nýmæli sett um kviðdóma, að 9 atkvæði af
12 skuli uppkvæðum ráða, þar sem sökin
ekki varðar lífláti eða betrunarhússvinnu.
20. þ. m. bar þann voða að í Quebec (í
Kanada), að stórmikil spilda losnaði af kletta-
belti á ási einum fyrir ofan bæinn, en björg-
in hrundu niður á bæinn, molbrutu 7 hús í
stræti einu, og urðu fjölda manna að líftjóni
og lemstrum.
Póstskipið Laura kom hingað 13. þ.
m. að morgni. Með því kom frá Khöfn
landlæknisfrú Schierbeek og kaupm. Th. Thor-
steinsson, og frá Seyðisfirði síra Jón Bjarna-
son frá Winnipeg og hans frú, ásamt mörg-
um farþegum öðrum: stúdentum, skólapiltum
og kaupmönnum.
Póstskipið fer aptur 18. þ. m.
Brauð veitt. Sauðanes veitt af konungi
26. f. m. síra Arnljóti Ólafssyni á Bægisá. í
kjöri voru með honum þeir Jón prófastur
Guttormsson í Hjarðarholti og Benid. pró-
fastur Kristjánsson á Grenjaðarstað.
Reykjavíkurbrauðið- Báðgjafinn hefir
úrskurðað, að apturköllun eða uppgjöf hins
kjörna dómkirkjuprests síra Sigurðar Stefáns-
sonar í Vigur, skuli takast til greina, og ný
kosning fara fram, án þess að brauðið sje
samt auglýst af nýju. Er að eins nýjum
manni bætt á skrá þeirra, er í kjöri eru
hafðir af umsækjendunum, í stað síra Sig-
urðar. f>að er síra Jóhann þorkelsson á
Lágafelli, sem til þess hefir verið valinn af
landshöfðingja með ráði biskups. Yerða þá
þessir þrír nú í kjöri: síra Isleifur Gíslason,
síra Jóhann jporkelsson og síra þorvaldur pró-
fastur Jónsson á Isafirði.
Veðrátta er enn hin ákjósanlegasta hjer
sunnanlands, og líklega eins í öðrum lands-
fjórðungum. Af hretinu, sem gerði í f. mán.
nyrðra, hefir langmest orðið í þingeyjarsýslu
austan Ljósavatnsskarðs ; þar gengu kafalds-
hríðar talsverðar frá 18.—29. f. m. og var
alsnjóa til sjávar; leysti þó upp á eptir.
Landskjálptar. Eins og getið er um í
veðurskýrslnnni hjer aptan í blaðinu urðu
landskjálptar eigi all-litlir hjer í Beykjavík
og nærsveitunum sunnudag 13. þ. m., meiri
en komið hafa hjer í 20 ár að minnsta kosti.
Sumir vilja halda, að landskjálptarnir haust-
ið 1868 hafi verið eins miklir, en aðrir for-
taka það.
Mestur var kippurinn, sem kom hálfri
stundu eptir hádegi. Söngur hætti í dóm-
kirkjunni allrasnöggvast, og hjer um bil
þriðjungur kirkjusafnaðarins flýði út. Var það
skömmu áður en prestur stje í stól (síra þór-
hallur Bjarnarson). Messugjörðinni var samt
haldið áfram.
Sprungur komu í grunnmúra á nokkrum
húsum, en aðrar skemmdir urðu eigi. Smá-
vegis fjell niður af hyllum o. s. frv.
Á póstskipinu, sem lá á höfninni, varð vel
vart við hristinginn: skipið ríðaði til og heyrð-
ist hrikta í akkerisfestum.
Viðlíka miklir eða engu minni höfðu land-
skjálptar þessir orðið suður um Álptanes,
Hafnarfjörð, Vatnsleysuströnd og Krisuvík,
en minna þegar lengra kom fram á Bevkja-
nes. Vitinn á Beykjanesi skemmdist ekki
neitt. En á Vatnsleysuströnd sprungu grun-
ar undir húsum, steinhús klofnaði á Sjónar-
hól og eldhús hrundi á Hvassahrauni. Á þeim
bæ þorði heimilisfólk ekki að haldast við í
húsum nóttina eptir, heldur bjó um sig í
tjaldi út á túni. Sagt er og að fjós hafi
hrunið í Krisuvík.
Á Akranesi og Hvalfjarðarströnd hafði orð-
ið vart við landsskjálpta þessa lítils háttar,
en í Kjós, á Kjalarnesi og Mosfellssveit varð
mikið af þeim nokkuð, þó heldur minna en
í Beykjavík.
Um Elóa og Olfus hafði þeirra orðið vart
lítils háttar, en í efri hreppum Árnessýslu
alls eigi.
A seglskipi, sem var á ferð fyrir Beykja-
nes á sunnudaginn, á leið hingað frá Norvegi
— »Bagnheiði», skipstj. Bönnelykke — varð
talsvert vart við hristinginn kl. 12-J; skipið
kipptist við, eins og það hefði rekið sig á, og
brakaði í hverju trje.
Nóttina eptir, aðfaranótt mánudags 14. þ.
m., varð og vart við hreyfingu hjer í bæn-
utn 2—3 sinnum, og eins syðra, suður á
Vatnsleysuströnd, mest kl. 3f hjer um bil.
Um stefnu landsskjálptahreyfingarinnar ber
mönnum ekki saman. Sumum fannst hún
koma frá norðri eða vestri, sumum frá land-
norðri.
Strandasýslu, sunnanverði, 7. okt. »Enn
helzt hin sama veðurblíða, sem verið hefir í
allt sumar. þó gjörði hjer dálítið kafaldshret
um rjettirnar. Hinn 23. f. m. snjóaði hjer
ofan í byggð, talsvert til fjalla. Afelli þetta
mun samt engan skaða hafa gjört. Elztu
menn muna ekki aðra eins veðurblíðu sem
nú, jafnlengi, síðan á Góu í vetur.
Grasvöxtur var hjer góður í sumar; eink-
um voru tún og harðvelli allt ýtarlega vel
sprottið. Nýtmg var æskilega góð. Heyfeng-
ur manna mun því mega teljasc með lang-
bezta móti eptir fólksástæðum. Vonandi að
ekki þurfi að kvíða hordauða á skepnum
næsta vor. Óskandi væri að menn gættu
þess að eyða ekki heyjum sínum að óþörfu
í vetur, því ekki er víst að slík árgæzka hald-
izt ár eptir ár, og nú er einkar hentugur
tími til að komast undir heyfyrningar.
Eitt vöruskip hefir komið til Borðeyrar í
haust, »Kurer«, til Clausensverzlunar; það
kom 18. f. m. Onnur skip hafa enn ekki
komið, en nú er von á 2 gufuskipum til
þeirra Thordals og Coghill’s. Frjetzt hefir,
að þeir sjeu búnir að kaupa fje margt nyrðra;
en hjer eru þeir ekki farnir að kaupa enn.
Borðeyrarkaupmenn eru farnir að kaupa fje
(á fæti) og munu gefa all-vel fyrir.
Suður-Múlasýslu 6. okt.: Veturinn í
í fyrra var hjer mjög harður frá því um nýár
og fram úr, eigi mjög frostasamur, en jarð-
bannir miklar, og er þó Mjóifjörður yfir höf-
uð jarðsæll á vetrum, svo margir voru orðnir
tæpt standandi með hey. En þá batnaði
allt í einu með sumrinu, með beztu vorblíðu.
Eráfærur voru hjer eystra víða viku fyr en
vant er að vera. Menn stóðu svo að kalla
höggdofa, því svo góðu vori hafa menn hjer
um slóðir eigi átt að venjast, jeg veit eigi
hvað lengi; svo byrjaði sumarið og hefir hald-
ist hingað til með sömu blíðu, þar til í 22.
viku sumars, að snjókast kom, en nú aptur
sama blíðviðrið. Sökum hinnar miklu sum-
arblíðu byrjaði sláttur hjer víða tveim vikum
fyr en vant var. Tún spruttu ágætlega, og
heynýting var allgóð ; þó var opt um túna-
sláttinn fremur þurklítið. Víða voru blettirnir,
sem fyrst voru slegnir, slegnir upp aptur, og,
er það þó fátítt hjer eystra; taða varð mikií
af túnum manna.
Af einu túni í Mjóafirði fengust um eða yfir
600 hestar; það var Eagur blettur yfir að líta,
áður en það var slegið. Bærinu, sem þetta
stóra og fallega tún heyrir til, er Brekka f
Mjóafirði; það mun leitun á öðru eins túni
hjer eystra. I kringum Brekku eru nokkur
þurrabúðarhús, og mun hafa fengizt samtals
af blettum þeim, sem í kringum þau eru
ræktaðir, rúm 300 hestar af töðu, svo af allri
jörðinni Brekku hefir fengizt á tíunda hundr-
að hestar; það er mikið af einni jörð. Eyrir-
30 árum síðan fengust af Brekkutúni 80 hest-
ar, þegar dannebrogsmaður Hjálmar Her-
mannsson fluttist þangað. Túnið, sem er nú
miklu meir en helmingi stærra en þá, og
allir blettirnir í kringum þurrabúðarhúsin hafa.
verið ræktaðir upp að öllu leyti, má segja,
af sjófangi, dálkum, hausum og slógi; ogsvo
kappsamlega hefir verið unnið að þessum
blettum, sem nú gefa af sjer 60 til 100 hesta
af töðu, að fyrir 6 árum voru þeir eintómar
óberjur, holt og melar, sem engum manni gat
komið til hugar að bera ljá að. Á Brekku
býr nú Vilhjálmur sonur Hjálmars, gildur
bóndi, vel efnaður, og á jörðina. Sjófang er
víðast í Mjóafirði notað til áburðar, og ber
hvervetna mikinn arð, en því miður mun sjó-
fang lítt vera notað í sveitunum í kring, það
jeg til veit.
Sáðgarðarœkt er hjer líka að komast á fót,
þó lítið sje enn. Sáðgarður er hjer við eitt
þurrabúðarhús, eigi fullger enn að veggjum,
utn 250 ferh. faðma á stærð ; en það spratt
heldur illa í honum, bæði sökum þess, að
hann er nýyrktur, sáð í mest af honum í
fyrsta skipti í vor, og svo var fræið vont og
gamalt. Ur honum fengust í haust látunn-
ur af gulrófum mest og dálítið af finnskum
rófum og næpum. Stærsta næpan varð að
vigt 7 merkur og 10 kv.; nokkrar næpur og
finnskar rófur frá 4 til 6 marka. Úr öðrum
sáðgarði fengust 7 tunnur, og yfir höfuð fjekkst
þó svo, að heldur er örfandi en letjandi ; svo-
er vonandi að uppskeran verði betri, þegar
menn fara betur að þekkja á garðræktina,
því bezt lænst hún af reynslunni.
Fiskiafli hefir hjer verið með betra móti,
enda gæftir góðar ; nú fiskilaust og beitulaust.
Engin önnur beita brúkuð hjer en hafsíld;,
verða því útvegsbændur hjer að hafa mikið
af síldarnetjuri', ef duga skal, sem er mjög
tilfinnanlegur kostnaðurauki við sjávarút-
gerðina.
Fiskiverð var lijer í sumar á þessa leið :;
Málsfiskur (18 þuml.) 13 a. pd., smáfiskur
12-^a., ýsa 9 a. Sundmagi gengur dræmt út.
fyrir 40 a. Hvít ull 70 a. Kaffi, allur sykur
og tóbak hækkað töluvert í verði 1. okt.
Heilsa manna yfir höfuð góð. Menn eru
vel byrgir af heyjum, og mun því sem fæst-
um fjenaði lógað í haust.
Úrskurðurinn í dómkirkju-
prestsmálinu,
Handahófs-irrskurður er það, sem Khafnar-
stjórnin hefir gripið til í málinu um prests-
kosninguna í Beykjavík.
Prestinum, sem seldi brauðinu upp, eptir aú
hann var búinn að láta söfnuðinn hlaupa af
sjer tærnar til að kjósa sig, má þykja vænt
um, að vera þannig leystur úr öllum vanda
og fá að hafa það eins og hann vill. Söfn-
uðurinn má líka ef til vill hrósa happi, að,
fá þó að kjósa aptur, heldur en að fá sjer
skipaðan prest af veitingarvaldinu gamla, al-
veg eins og engin kosninghefði átt sjer stað,
|>að getur talizt happ að því leyti til, að úr
því að stjórnin taldi sig hafa heimild til að
gjöra kosningu síra Sigurðar að engu.með því að.
gefa honum ekki veitingarbrjef, þótt lögin
skipi þaó afdráttarlaust, þá er lögleg kosning
hefir fram farið, þá gat hún alveg eins hafa.