Ísafold - 26.10.1889, Blaðsíða 3

343
engan stað í nokkurn máta, eins og mönnum
gefur að skilja. IJm afhending seðlanna til
landsbankans fyrir ekki neitt þarf ekki orð-
um 8ð eyða fremur en annað óðs manns
œði. Og þó að landssjóður gæti notað geymslu-
fje annarar stofnunar, aðalfjárhirzlunnar, til
að lána það út gegn vöxtum, í stað þess að
skila því eigandanuin í reikningslok, þá er
það aðferð, sem prívatmenn eru ekki vanir
að leyfa sjer, hvað þá heldur umráðamenn
landssjóðs. Eaunar eignaðist landssjóður
með þeirri aðferðinni veðskuldabrjef fyrir
lánunum, jafngildi geymslufjárins, er hann
hefði gripið til. En þau gæti hann ekki
notað til að standa skil á því, þegar þar að
kæmi, og þess vegna væri slíkt ráðlag mjög
óhyggilegt, þótt ekki væri annað að því. Er
það kunnugra en frá þurfi að segja, að þess
konar er ekki brallað af landssjóðs hálfu.
En þó svo væri—sem ekki er—þá gæti það
raunar alls eigi haft þær afleiðingar, sem hr.
E. M. býr sjer til að landið eigi yfir höfði
sjer.
Opt ber við, að þeir sem leita ráða til
lagamanna í málavastri, segja þeim svo rangt
frá málavöxtum eða ónákvæmt, að málið fer
allt öðruvísi en lagamaðurinn hefir ráð fyrir
gjört, þótt hann hafi svarað rjett í alla staði
og farið að öllu rjett og viturlega, hafi hann
rekið málið. Lagamaðurinn getur ekki að
því gjört. það gildir einu hversu vitur hann
er og vel að sjer; ef honum er sögð rangt
sagan og undirstaðan verður óáreiðanleg fyr-
ir bragðið, þá hrynur öll byggingin.
Hr. E. M. mundi nú naumast tala um
þetta mál með þeim dæmafáa sjálfbyrgings-
skap og öruggleik, sem hann gjörir, ef hann
hefði eigi borið það undir góða bankamenn
eða þjóðmegunarfræðinga, og fengið þau svör
er styrktu hann í sinni skoðun. þá fyrst
hefir hann farið af stað, og þá með þessum
litlu ósköpum. En aí hverju hefir hann
fengið svo lóguð svör hjá bankafræðingum
eða fjármálavitringum, ef svo er, að hann
hefir fengið þau ? Auðvitað ekki af öðru en
því, að hann hefir skýrt þeim rangt frá mála-
vöxtum að einhverju leyti, í einu eða fleiri
atriðum, er máli skipta í tvö horn. Af
ókunnugleik hefir hann óefað gert það,
en engan veginn vísvitandi. Er þá samt vægi-
legar um hann dæmt, heldur en hann dæmir
um þá, sem við þetta mál eru riðnir bæði
hjer á landi og í Danmörku, þar sem hann
talar um «auðvirðilega fínanzbófa», «þjóðlegt
banatilræði» «svik», «svikaskuld», ásamt fleir-
um gegndarlausum og staðlausum stóryrðum og
gífurmælum. J>að er ekki á hætandi læging
þá, er «svikamyllu»-frumhlaupið bakar houum
sjálfkrafa.
Leiðir og lendingar í Arnessýslu.
(Niðurlag).
porlákshöfn.
Lendingarnar eru 2, Suðurvör og Norður-
vör, fyrir sunnan og norðan bæinn.
þegar komið er austan með landi svo
langt, að Ingólfsfjallsöxl eystri ber í miðja
melana á Hafnarskeiði, á porlákshafnarbœr
að bera f Hnúka á Selvogsheiði (Kvenna-
gönguhóla). A að halda því miði vestur að
lendingum, sjerstaklega úr því komið er á
Grynnraskarð, þ. e. þegar Núpahnúkur geng-
ur út úr fjallinu niður uudan Skálafelli, en
þar norður af eru 2 skörð vestast á Grafn-
ingshálsi, sem Núpahnúkur er miðaður við,
»Dýpraskarð« kallað við vestra skarðið,
»Grynnraskarð« við hið eystra. þá byrjar
Hafnarvik. Sje brim, er þar innar boði að
sunnanverðu, fram og austur af Hafnarnesi,
kallaður Kúla. Ealli sjór þar þrisvar i sama
ólaginu og lágsjávað sje, verður að neyta
»laga« um Víkina, einkum frá Hafnarvörðu,
sem er syðst á tanganum, fyrir framan þor-
lákshöfn. Er þar Stekkjarboðinn inn með
landinu, en standskerið Olver á miðri leið
frá Hafnarvörðu inn í lendingu, upp úr með
hálfföllnum sjó. Verður að varast þar ólag,
því þar er leiðin þrengst. I hvora vörina
sem lagt er, verður að koma nógu sunnar-
lega að, því brimið kastar norður; eitt skip
leggi að í senn, og hið næsta eigi fyr en hið
fyrra er komið undan sjó. Veifað er að frá
landi, sje bjartur dagur. Laga skal sæta
þannig, að sjó lægi með suðurlandinu (Kúlu
og Stekkjarboðanum).
J>egar lagt er í Suðurvörina, á að halda
svo nærri að sunnanverðu, að laust sje við
helluhornið sunnan við vörina, og að ekki
sjáist vörin opin fyr en móts við það er
komið.
Sje lent í Norðurvörinni á að liggja tili
lags sunnan við hana (milli varanna). 2 sker
eru þar fyrir utan og leiðin á milli: Flata-
sker að sunnan, Skarfur að norðan, sem er
hærri og brýtur á honum með hálfföllnuin
sjó, í brimi á þeim báðum, og er leiðin milli
boðanna, en merki engin. Inn af Skarf norð-
an við vörina er sljett hella fast við malar-
kampinn, og má ekki «renna að landi» nær
henni, þ. e. norðar en svo, að árar sjeu fríar.
Vanda þarf fólk undir árar í landróðri, ef
völ er á fólki og róðrarlagið sje haft stutt og;
ótt.
Sje komið vestan með landi (Hafnarbergi)
má ekki fara nær laridi en svo þegar komið
er á Einstig (þ. e. er Geitafell ber í skarð
á urðinni við bergendann yzt á Hafnarnesi)
að porlákshóll (hóllinn í túninu fyrir vestan
f>orlákshöfn) sjáist upp yfir urðina á Hafn-
arnesi. Er svo haldið þar til Hafnarvarða
ber í þorlákshafnarbæ, og á þá að vera kom-
ið austur á Grynnraskarð. Nær landi, milli
Kúlu og Hafnarvörðu má ekki fara neina í
ládeyðu. Er svo beygt norður á við, þar til
þorlákshöfn ber í Kvenriagönguhóla. Er þá
komið á sömu leið, eins og þegar að austan.
er komið.
Landskjálptarnir og alþingishúsið
Bókavörður aiþingis, Jón alþm. Olafsson,
hefir í gær ritað ísafold á þessa leið :
Hr. ritstjóri ! Eg hefi ekki komið upp í
þinghús um dag-tínia, síðan jarðskjálptarnir
komu, fyr en í dag, og sá ég þá, að talsverð
merki þeirra sér á húsinu uppi (deilda-sölun-
um og nefnda-herbergjum). það er ekkert
skilrúm herbergja milli þar, sem ekki hefir
sprungið meira og minna, og víst á einum 5
—6 skilrúmum (þau eru úr steinsteypu-óctow)
eru sprungurnar alveg í gegn um veggina
herbergjanna á milli. Sjálfum útveggjum
hússins sér ekki á, eu víða á loptinu.
Fjárkaup Coghills. Af Austjörðum
eru farnir 2 gufuskipsfarmar til Englands f
haust af fjenaði, er Coghill hefir látið kaupa
þar, samtals um 5000 fjár, en 4500 eptir ósótt.
Ain Missisippi og saqa hennar________
sín, til þess að komast sex hundruð sjötíu
og fimm mílur vegar áfram, ef beint er tal-
ið. Vatnsmegnið, sem út fer um ósa henn-
ar, er þrisvar sinnum eins mikið og vatns-
megnið í St. Laurenz-fljótinu, tuttugu og
fimm sinnum meira en í ánni Rín, og nærri
því 350 sinnnm meira en í Tempsá á Eng-
landi. Engin á í heimi hefir annað eins
upplendi og Missisippi; vötnum hallar að
henni frá tuttugu og átta ríkjum og hjálend-
um 1 Norður-Ameríku, frá Delavere austur
við Atlanzhaf, frá Idaho, lengst vestur í
fjalladrögum á vestanverðri álfunni, og frá
öllu hinu mikla laudflæmi þar á milli, sem
nær yfir fjörutíu og fimm lengdarstig. Fimm-
tíu og fjórar þverár renna í Missisippi svo
stórar að þær eru allar skipgengar gufuskip-
um, og mörg hundruð aðrar, er skipgengar
eru smáskútum. Land þetta, er vötnum
hallar frá að Missisippi, er viðlíka stórt og
ef þessum löndum væri raðað saman í eina
spildu: Bretlandi hinu mikla og írlandi,
Erakklandi, Spáni, Portúgal, þýzkalandi, Aust-
urríki, Ítalíu og Tyrklandi. Mestallt er land
þetta frjósamt og yrkilegt, Missisippidalurinn
sjálfur jafnvel afbragðs-frjóvsamur.
J>á er annað merkilegt um Missisippi. |>að
er það, að í stað þess að breikka því nær
sem dregur sjónum, þá mjókkar hún allt af
meir og meir og dýpkar að sama skapi. f>að-
an, sem Ohio rennur í hana og miðja vegu
niður að mynni hennar er hún ensk míla á
breida að meðaltali; síðan mjókkar hún
smátt og smátt, svo að frá »skörðunum« og
niður að sjó er hún helmingi mjórri; á þeim
kafla er hún meir en 20 faðmar á dýpt, en
á hinum kaflanum ekki nema 8 faðmar.
Munur flóðs og fjöru í ánni er og einkenni-
legur, sjer í lagi neðan til. þar sem heitir
Natchez, hólft fjórða hundrað mílur (enskar)
uppfrá sjó, er fjöruborðið fimmtíu fet, en við
Bayon la Fourche er það ekki nema tuttugu og
fjögur fet, við New Orleans fimmtán og rjett
niður við ósinn ekki nema hálft þriðja fet.
I blaðinu »Times-Democrat« í New Orle-
ans er haft eptir frægum verkfræðingum, að
áin beri fjögur hundruð og sex miljónir smá-
lestar á ári eða hjer um bil 10,200 miljónir
vætta af leir út í Mexicoflóa. því kallaði
Marryat sjóforingi Missisippi aldrei annað en
»forarrennuna miklu«. Ur leir þessum mættl
gera fjall, sem væri 1 ferh. míla að flatar-
máli að neðan og 250 fet á hæð.
Leirinn, sem áin ber með sjer, sezt til fyr-
ir framan ósinn og koma þar upp eyrar, svO'
landið færist tit. En seint gengur það samt.
Hefir ströndin færzt út að eins um þriðjung'
mílu þau tvö hundruð ár, er vjer höfum
haft áreiðanlegar sögur af ánni og öllu henn-
ar háttalagi. Vísindamenn eru nú á því, aú
mynni hennar hafi upphaflega verið þar sem
bærinn Baton Rouge stendur nú og heiðar-
drögunum slítur; þær 200 mílur lands, er
liggja þar fyrir neðan og til sjávar, hafa þá
skapazt af árburðinum. Er eptir því ósköp
hægt að reikna, hvað land þetta er gamallt
|>að verða 120,000 ár. Og þó er auðsjeð, að
þetta er fremur ungt land.
Enn verður að geta eins, sem Missisippf
hefir sjer til auðkennis. Henni er svo gjarnt
á að tak undir sig gríðarmikil stökk, þegar
minnst vonum varir, og brjótast gegnum nes
og tungur.og rjettaþannig sjálf og snotra til
farveg sinn. Hún hefir optar en einu sinni