Ísafold - 24.12.1889, Blaðsíða 1

Kernui út á imðvikudögum og
laugardögum. Verð árgangsins
(104 arka) 4 kr.; erlendis 5 kr.
Borgist fyrir miðjan júlímánuð.
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifteg) bundin v»ð
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir r.okt. Af-
greiðslust. í Austumtræti 8.
XVI 103.
Reykjavik, þriðjudaginn 24. des.
1889.
pingfararkaup.
ni.
(Síðasta grein).
Ef reynslan sýndi eigi, að öðru vísi hefir
verið á það litið, mundi engin þörf að eyða
orðum að því, að þiugfararkaupið eigi að vera
jafnt, hver sem í hlut á, þ. e. hverrar stjett-
ar sem hann er, hvort sem hann er ríkur
eða fátækur, hvort sem hann er nýtur þing-
maður eða ekki. jpingfararkaupið á að vera
svo sómasamlega úti látið, að enginn sje
vansæmdur af, að láta sjer það duga til þing-
ferðalagsins, hversu hátt settur embættis-
maður sem það er, eða hversu mikill auð-
maður sem hann er, eptir því sem hjer gjör-
ist. Sje maðurinn svo »höíðinglundaður» eða
glysgjarn, að hann þykist þurfa að ferðast
ríkmannlegar en þingfararkaupið leyfir, þótt
það sje sómasamlega tiltekið, eins og nú var
á vikið, þá gjöri hann svo vel! En það verð-
ur hann þá að gjöra á sjálfs sín kostnað.
jpjóðinni er ekki skylt að kosta hjegómaskap
hans eða glysgirni. Slíkur maður mun og
-ekki sjá eptir því eða ætti ekki að sjá eptir
því, þótt hann yrði einhverju til að kosta til
• að halda upp þeirn veg og prís, sem hann á
annars vanda til. Sje það stórauðugur kaup-
maður t. a. m. eða hátt launaður enrbættis-
maður, og hafi vanið sig á að halda sig
miklu ríkmannlegar en aðrir, þá er að skoða
það ríkilæti eins og hvern annan munað, er
hann veitir sjer sjálfur, hvað svo sem hann
hefir fyrir stafni, hvort sem hann vinnur í
sínar þarfir eða annara, almennings eða ein-
stakra manna. Um hátt launaða embættis-
menn er og það að segja í þessu sambandi, að
þeirra háu laun eru einmitt við það miðuð,
að þeir geti haldið sig svo hefðarlega, sem
embættistiguinni sómir, hvar sem stendur og
hvernig sem til hagar, án frekari uppbótar
en almennt gjörist fyrir einstakar erinda-
gjörðir í almennings þarfir, ef þær hafa eigi
nauðsynlegan kostnaðarauka í för rneð sjer
um fram aðra.
Almenningi mun þykja dagpeningarnir um
þingtímann, 6 kr. á dag, fullríflega áætlað
fyrir fæði, húsnæði og þjónustu o. s. frv.
En þó mun hafa borið við, að sumir þing-
ínenn hafi haldið sig svo rausnarlega, i ir.at
eða —drykk t. a. m., að þeim hafi eigi enzt
fæðispeningarnir og orðið að bæta við frá
sjálfum sjer. En aldrei mun þeim, og því
síður öðrum, hafa til hngar komið, að fá þann
kostnaðarauka uppbættan úr landssjóði, — að
fá það lögleitt, að fæði og húsnæði o. s. frv.
um þingtímanu skuli endurgoldið eptir reikn-
ingi, i stað þess að hafa fastákveðna upp-
hæð á dag til að standast þann kostnað. Á
sama hátt er alls engin ástæða til að skipta
sjer af því, þótt einhver þingmaður eyddi meira
fje á ferðalagi af þingi en á, en reynslan sýnir
að öðrum dugar, og dugar vel, án nokkurs
nirfilsháttar.
þingfararkaupið á að vera vel sómasamlegt.
jpað á að vera svo ríflegt, að hver þingmaður,
í hvaða stöðu sem er, geti ferðazt fyrir það
af þingi og á þannig, að hann bresti eigi
neitt, sem hann þarf á að halda til þess að i
koma ferð sinni áfram svo greiðlega og þægi- [
lega, sem kostur er á og tíðkanlegt er að
heldri menn, sem kallað er, ferðist hjer um
land, og án þess að þurfa að liggja upp á
öðrum á neinn hátt. Löggjafar landsins eiga
sannarlega að teljast með »heldri mönnum>
þjóðarinnar, og hún óvirti sjálfa sig, ef hún
væri svo naum við þá í útlátum, þegar þeir
eru að vinna í hennar þjóuustu, að þeir yrðu
að haga sjer eins og húsgangar, Að þeir sjeu
illa ríðandi og fái sjer fylgd bæ frá bæ t. a.
m., það nálgast of mikið húsgangsferðalag til
þess, að samboðið geti heitið þingmannsstöð-
unni. jbingmaðurinn þarf því að hafa fylgdar-
mann alla leið. Og eigi hann langt á þing,
meira en 2—3 hægar dagleiðir, þarf hann að
hafa 2 hesta til reiðar sjálfur og fylgdarmað-
urinn aðra 2. Einn hest verður hann að hafa
að auki undir flutning. |>etta verða 5 hestar.
Kosti nú hestarnir 2 kr. hver á dag, sem al-
gengt er um bærilega hesta, ef þá þarf að fá til
leigu, og fylgdarmaðurinn 4 kr. á dag, ef hann
leggur sjer sjálfur til fæði, en þingmaðurinn
6 kr. til að borga með greiðalauu o. fi. þess
háttar—»fæðis»-kostnaðinn á ferðinni— þá er
þarkominn 20 kr. ferðakostnaður á dag, eins
ogmargir þingmenn hafa reikuað sjer í sumar.
Sýnir þessi sundurliðun, að það er engin ó-
gegnd. Verði reikningar þeirra þingmanna því
álitnir heldur háir, þá er það af því, að þeir
hafa talið sjer fleiri daga til ferðarinnar en
þörf var á, og getur það raunar verið óvilj-
andi gjört, vegna þess, að síðari ferðin, heim-
leiðis, verður jafnan að vera miðuð við áætl-
un ; hún er ófarin. þegar ferðakostnaðarreikn-
inn er saminn og borgaður.
þ>eir sem eiga ekki nerna 1—2 dagleiðir til
þings, þurfa aptur á móti ekki á svo miklum
hestakostnaði að halda, og geta því komizt af
með nokkuð miuni ferðakostnað á dag.
jþað er satt að vísu, að þingmenn kynnu
að geta slegið sjer sarnan 2 eða fieiri um 1
fylgdarmann, eða verið hver annars fylgdar-
maður, sem kallað er; og það getur vel venð,
að þeir hafi gjört það 3tundum, til sparnaðar
fyrir landssjóð — eða sjálfa sig, ef sógur um
þá í þá átt eru sannar. En það er optast
undir tilviljun komið, hvort því verður við
komið eða ekki, og það er bæði ónærgætni og
svíðingsháttur af fjárveitandans hálfu, að ætl-
ast til þess.
Verið getur og, að hestarnir kosti ekki
þingmanninn 2 kr. á dag, ef hann t. d. á
þá sjálfur, eða að svo geti staðið á, að fylgd-
armaður kosti hann lítið sem ekki neitt,
þótt hann hati hann alla leið. En það stoð-
ar ekki að vera að eltast við þess konar
undantekningar, eða láta sig þær neinu
skipta. þingmanninum getur og viljað það
óhapp til á leiðinni, að honum verði ferðin
samt dýrari en hjer er gjört ráð fyrir.
Varla stoðar annað, þegar á að fara að
leggja niður ferða-dagatalið fyrir þingmenn af
þingi og á, en að ætla þeim 1 dag um fram
fyrir og eptir þing til að búa sig af stað,
koma frá sjer hestum og því um líku. f>ing-
menn þurfa meira að segja að vera komnir
1 degi fvrir þing annara hluta vegna, ef vel
á að vera, til þess meðal annars að bera
saman ráð sín um það, er gjöra skal fyrsta
þingdaginn: kjósa embættismeun þingsins o.
s. frv. — (jpess skal þá minnzt hjer í því
sambandi, að þar sem tekið var til þess um
daginn utu Skúla þorvarðarson, að hann
hefði talið sjer 3 daga til þingferðarinnar
hvora leið, þótt hann hefði sjálfur sagt, að
það væru ekki nerna -2 dagleiðir hægar, þá
var það raunar óþartí; dagatalan verður rjett,
ef honum er ætlaður þessi eini dagur um
fram fyrir og eptir þing).
Sje þá höfð þessi aðferð, sem. hjer hefir
verið á vikið, til að ákveða ferðakostnaðitin
fyrir hvert kjördæmi, eða þá höfð hæfileg
hliðsjón af henni, þá er vandiun sá einn
eptir, að skipta vegalengdinni niður í hæfi-
legar dagleiðir. Væri vel til fallið, að það
gerði einhver þingmaður, sem kunnugur væri
um meiri hluta lands og farið hefði ýmsar
þingleiðir. Gæti hann þá um leið stungið
beinlínis upp á ákveðnum þingfararkostnaði
fyrir hvert kjördæmi, og þeim tillögum ætti
svo að mega fara eptir að meira eða minna
leyti, er frumvarp væri samið og samþykkt
um málið á næsta þingi.
Hjer skulu að eins til nefnd fáein dæmi til
glöggvunar.
Ur Eyjafjarðarkjördæmi miðju mun láta
nærri að ætla 17 daga til þingferðalags báð-
ar leiðir, að hvíldar- eða ofanálagsdögunum
meðtöldum. Eptir framangreindri áætlun
verður þingfararkaup þaðan þá 340 kr. tfr
Skagafjarðarsýslu miðri mundi 14 dagar láta
nærri. þaðan yrði þá þingfararkaupið 280
kr. Ur Húnavatnssýslu miðri 11 dagar;
þingfararkaup 220 kr. — Dagpenmgarnir eru
taldir með í þessu þingíararkaupi, eða þeim
slengt saitian við, eins og áður er á vikið.
það var nvi engan veginn aðaltilgangurinn
með uppástungu þessari um fast þingfarar-
kaup, að fá þingferðakostnaðinn færðan nið-
ur til neinna muna, með því að gjört var
ráð fyrir því þegar í upphafi, að hann væri
raunar ekki of hátt reiknaður hjá öllum þorra
þingmanna. Enda hefir líka einn af þeim 5
þingmönnum, er á þingi sátu í sumar úr
Eyjafirði og Skagafirði, reiknað sjer lœgri
ferðakostr.að en hjer er stungið upp á. það
er Olafur Briem. Hans ferðakostnaður var
262 kr., en hjer er stungið upp á 280 kr.
fyrir hans kjördæmi. En aðgætandi er, að
hann á heima'miklu nær alþingisstaðnum en
i miðju kjördæmi.— Aðaltilgangurinn var, að
fá jöfnuð á þingfararkaupið. að afnema mis-
jöfnuðinn, sem hneykslinu veldur.— En þó
verður niðurstaðan sú, að hefði þetta þing-
fararkaup, sem hjer er stungið upp á, og
varla mun þykja óhæfilega lágt, verið komið
í lög í sumar, þá hefði landssjóður sparað á
þingfararkaupi áminnztra ö þingmanna, er
heima eiga í Eyjafirði og Skagafirði, samtals
456 kr. En það er amtmaðurinn, sem lang-
mestan ríður þar baggamuninn, með 606 kr.
80 a. í stað 340 kr.
1 einu kjördæmi .hefði ný-ja reglan aptur
hleypt kostnaðinum lítils háttar upp á við-