Ísafold - 19.02.1890, Síða 1

Ísafold - 19.02.1890, Síða 1
Kemui ut a miðvikudögum og laugardögutn. Verð árgangsins (I04arka) 4 ki.; erlendis 5 kr. Borgist fyrir miðjan júlímánuð. ISAFOLD. Uppsögn (skrifleg) bundin vif áramót, ógild nema komin sje til útgefanda fyrir I.okt. Af- greiðslust. i Austurstrœti 8. XVII 15. Reykjavík miðvikudagirtn 19. febrúar. 1890. Cs=’ Óskemmd expl. af hinnm fyrstu 10 tölublöðum af p. d. 1SAFOLI) cru keypt d afgreiðslustofu blaðsins (Austurstræti SJ tyrir 50 aura öll, p. c. mcira en fultt verð. Hannyrðasmíðar. Herra ritstjón ! Mjer hefir fyrir löngu komið til hugar, hversu nauðsynlegt það væri fyrir unglinga lands vors, í tómstundum, í stað þess að vera úti á götunum kanu ske rneiri part dags, að liafa éinhver smá-störf heima fyrir, er þeir bæði gætu haft gagn og gaman af. Slíkt er líka kunnugra en að frá þurfi að segja, að skólar eru tíðir í öðrum löndum, er veita tilsögn í ýmislegum heimil- is-iðnaði og koma alstaðar að mjög góðum og miklum notum. Af því að áhöld til slíks starfa eigi eru margbrotin og því rnjög ódýr, þá er auðvelt að koma slíkum iðnaði á gang og þarf varla annað en að áhugi vakni fyrir slíku, og að heimilisfeður og mæður sjái gagn það, er þess konar hefir í för með sjer. |>etta iðnaðarstarf, »Husflid«, sem svo mjög er tíðkað í öðrum löndum heims, gefa blöð- in svo margar og góðar upplýsingar um; hka eru skraðar bækur margar og góðar um það efni, og vil jeg sjerstaklega nefna N. C. Roms »Haandgjerningsbog for Ungdommen« sem þegar liefir fengið talsverða útbreiðslu í Danmörku og opt hefir verið prentuð og mestau og beztan þátt hefir átt í áhuga þeim, er vaknað hefir í Danmörku og orðið hefir til þess að vekja löngun bæði hjá yngri og eldri, til þess sjalfir að bua til svo margt smávegis, og það svo aptur til þess, að ýta undir aðra, er sjeð hafa o. s. frv. Mjer sýnist eigi mörgum blöðum þurfi um það að fletta, hversu mikla gagnsemi það getur haft í för með sjer, að unglingar okk- ar venjist að nota vel tomstundir sínar; jeg er líka sannfærður um, að engum mun bland- ast hugur um það, að byrji unglingar með á- liuga að nota hverja smástund, sern þannig hefir verið beut á, muni líka nokkrir hinir eldri, er áður eigi hafa skeytt um, að nota tímann til slíks, smátt og smátt dragast með, og er þá stór sigur unninn. 3/. Enn um hneykslisprssta og fleira. þar sem talað er um hneykslispresta áður í þessu blaði (bl. 6. þ. á.), er helzt getið um dæmi, sem varð einum presti að em- bættistöpun. Nóg muuu þó dæmin fleiri um lmeykslan- lega ofdrykkjupresta. J>að verður mörgum, að þótt hann sjái ýmislegt í fari embættis- manns vera miður en skyldi, þá finnst þeim hinum sama, að sjer beinlínis ekki komi við ■að kæra slíkt, enda vita flestir, að það bakar 'manni óvild, ekki einungis yfirboðaranna, 'heldur og stjettarbræðranna, ef yfirsjónin, eins og opt á sjer stað um prestana, er ekki nema að eins hneykslanleg. þegar presturinn er drykkfeldur, venjast menn við það, og hann getur að öðru leyti verið vænn maður, og þá þykir það ómann- legt að vera að kæra jafnvænan mann, þó hann stöku sinnum verði fullur ; hann gerir hvorki að ljúga nje stela fyrir það. Menn verða svo vanir við ósómann, að þeir sjá hann ekki. ( |>annig hefi jeg, þegar jeg var yngri, á- ’ samt 2 bændum, horft á prófast, er hann var á vísitazíu, fljúgast á við einn sóltnar- prestinn, og höfðum við gaman af, líkt og þegar menn sjá hesta bítast; því báðir guðs- mennirnir voru svo blindfullir, að þeir gátu varla meitt hver annan. þriðji presturinn var og þar, lítið drukkinn. Ekki raan jeg að honum þætti neitt fyrir að svona skyldi at- vikast. |>að mun elrki hafa verið nýtt, að prófastur þessi væri fullur. Öðru sinui horfði jeg á sóknarprestinn minn sitja klofvega á rekastaur og vera að skera hann yfir þvert fyrir framan knjen á sjer með sjálfskeiðingnum sínum; var hann þá svo ör- vita af drykkjuskap, aö hann hjelt rekastaur- inn vera eitt sóknarbarnið sitt. Mjer datt ekki í hug að lcæra hann fyrir drykkjuskap, því jeg man ekki til, að liann væri nokkurn tíma fullur við embættisverk. En liverja virðingu menn bera fyrir slíkum embættismanni, má nærri geta. |>essi prestur var alkunuur drykkjumaður, rjett undir handarjaðrinum á biskupnum, áður en hann var sendur sem prestur á útkjálkabrauð. Allir vita, að það er skylda prófasta, að vaka yfir embættisíærslu prestanna, og eins því, að hegðun þeirra sje ekki hneykslanleg; en þegar þeir eru sjálfir drykkjumenn, verð- ur erfiðara eptirlit biskupsins. J>ótt jeg skrifi þessi dæmi, þá er það ekki tilgangurinn, að bera neinu út, heldur hitt, að sýna umburðarlyndi almennings. |>að hefur ekki þurft að fara langt til að sjá þetta umburðarlyndi. Jeg held drykkju- skapur prestlinga hafi verið alkunnur í Reykja- vík, og getur biskupi ekki hafa verið ókunn- ugt um hann. f>að er alkunougt, að margir, og ekki sízt embættismenu, láta syni sína læra til prests, fremur til að koma þeim í stöðu, þar sem þeir geti lifað af almannafje, en af áhuga á etíingu guðsríkis, nje af því, að synir þeirra sje vel fallnir til prestsembættis. Ljóst dæmi þess, hvað mikinn áhuga prest- ar almeuut hafa á andlegri þörf safnaðanna er það, að þegar eitthvert brauð losnar, verða tíu fyrir einn að sækja um það, sjeu þar fleiri smjörfjórðungar í boði, eða hvað annað, sem þeirn geta orðið veraldlegir hagsmunir að, og það eins þó þeir sjeu vel látnir og söfnuður- inn vilji ekki missa prestinn sinn fyrir annan óþekktan. Mjer dettur ekki í hug, að nokkur við það að vera vígður prestvígslu, verði heilagur; en þó eiga prestarnir ekki einungis með kenn- ingu, heldur og miklu heldur með eptirbreytn- isverðu líferni að kenna mönnum að hegða sjer eins og kristnnm sómir. Sá, sem býður sig fram og er kjörinn til að vera leiðtogí ann- ara til himnaríkis, má ekki — eptir kenningu kirkjunnar,— vera sjálfur vísvitandi á leiðinni til helvítis. Eður hver áhrif mun sá leiðsögu- maður liafa á aðra, sem á hættusamn leið segir rnönnum að fara annan veg en hann fer sjálfur ? |>á vaknar ósjálfrátt fyrirlitniog fyrir kenningunni, og þar finnur maður rætur til þess, hve auðvelt annarlegum kenningum er að ryðja sjer til rúms innan þjóðkirkj- unnar. Oinenntaðir Mormónar hirða margan sauð- inn frá prestum þjóðkirkjunnar; en ekki hef jeg orðið var við, að þeir taki sjer það nærri. þeir munu ekki of margir heitir í andanum, og mjer finnst sumt í trú þjóðkirkjunnar vera orðið svo sem dauð kreddutrú. |>annig hef jeg heyrt, þegar fólk talar um altarisgöngu, að það spyr, hvort hinn eða þessi sje bíánn að vera,— eins og það sje athöfn, sem þurfi að framkvæmast á ákveðnum tíma; og svo munu skýrslur prestanna sýna, að altaris- ganga margra fer að verða sjaldgæf. Fyrir nálægt tveimui; árum var gefin út «Páskaræða» eptir síra Pál Sigurðsson í Gaul- verjabæ (haldin 1885), sem kollvarpar kenningu «kristilegs barnalærdóms» i einu atriði, og enn hefir ekki mjer vitanlega nokkur prestur þjóðkirkjunnar gjört tilraun til að hrekja hana. Ræða þessi fer um iand allt, og margir trúa lienui betur en hinni lögboðnu kenningu þjóðkirkjunnar; en báður geta ekki verið jafnrjettar. Sje hún falskjtming, var og er það skylda prestanna, að hrekja hana með dstœðum, undir eins og hún birtist; en ef þeir ekki geta það, gjöra þeir rjettast að þegja; en það, að þeir þegja, eru kröptugustu meðmælin með kenningunni. J>ó lítur svo út, sem ekki hafi þott hættulaust að gefa hana út, fyr en höfundurinn var komin þangað sem hann var óhultur fyrir persónulegum árásum kirkjustjórnarinuar. En hvað sem kenningunni líður, er jeg að vona, að söfnuðirnir sým sig maklega frelsis þess, sem þeir hafa fengið með »lögum um hluttöku safnaða í veitingu brauða», með því meðal annars, að láta ávallt þá presta sitja á hakanuin, sein ekki eru kunnir að góðu siðferði, og ef kosning mistekst, þá að vera heldur prestlausir, en þiggja af kirkjustjórn- inni óregluprest, ef slíkur væri á boðstól- um hafður, sem ekki skyldi ráð fyrir gjöra. Menn mega ekki, þegar til prests- kosninga kemur, láta smásálarlega hlut- drægni teyma sig, heldur hafa gagn alls safn- aðarins fyrir augum. |>að er svo margt, sein kemur prestinum við, og menntun almenuings á svo lágu stigi, að það er sjaldan um aðra menntaða menn að ræða í sveitunum. þ>ví er ekki lítils vert, að presturinn sje valinn, og vegna stöðu sinnar hefur hann meiri áhrif á menn en nokkur annar í söfnuðinum, og optast sjálfkjörinn formaður fyrir nytsöm- Um framkvæmdum, sjeu þær nokkrar. Elliðakoti 17. febr. 1890. Gitðm. Magnvsson.

x

Ísafold

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.