Ísafold - 31.05.1890, Blaðsíða 2

174
þess, að vel getur verið stundum mikill
hörguil á nýtilegum þingmannaefnum inn-
an einhvers landsfjórðungs, eptir að búið
er að vinza þar úr mönnum við kosning
ar til neðri deildar, en ef til vill völ á
slíkum tnönnum í öðrum landsfjórðungum.
Og óþarft er þetta hapt vegna þess, að
ekki er í sjálfu sjer hætt við, að amtsráð-
ið eða fjórðungsráðið fari að seilast út
fyrir sitt umdæmi eptir þingmannsefni,
nema nauðsyn krefji. Sú mundi raun á
verða, að af tveimur viðlika álitlegum
þingmannaefnum, er annað væri innan-
hjeraðs en hinn utan, mundi það hiklaust
taka heldur innanhjeraðsmanninn; en að
öðrum kosti á hann naumast að ganga
fyrir. Svo hefir opt orðið í kosningum
til alþingis hingað til, eptir sýslukjördæm-
um; meira að segja hafa þeir orðið opt
og tíðum hlutskarpastir, er hafa átt heima
næst kjörstaðnum, t. d. í söinu sveit, þótt
aðrir innanhjeraðsmenn hefðu verið langt
um betur til kjörnir. Kjörgengi til efri
deildar ætti því að vera alveg óbundin
hvað bústað snertir, eins og til neðri
deildar. Er óhætt að treysta því, að
kosningar mundu dreifast um alla lands-
fjórðungana i ins fyrir það, eptir því sem
æskilegt væri, og kannske vel það.
Loks er eptir að minnast á eitt atriði
í skipun efri deildar. sem fer í sömu átt:
að gjöra hana sem íhaldsamas'ta, og er
miklu viðsjálla en hin, þótt samþykkt
væri i báðum deildum í fyrra.
f>að er æfilöng þingseta.
Grjótvinna og grjóthleðsla.
Eitt af því marga, sem of lítið er notað
hjá oss íslendingum, en hjá öðrum þjóð-
um þætti hið mezta dýrmæti, er grá-
steínninn, ]?að er mikilsvert að hvert
land bjargist við sín gæði. En af hinu
mikla seinlæti okkar íslendinga, sem má
kalla þjóðarlöst, er það sprottið, að vjer
erum enn of skammt á veg komnir að
nota þetta góða byggingarefni, miklu
skemmra en vera ætti að minnsta kosti.
Vjer kaupum árlega fyrir stórfje frá
útlöndum borðvið eða timbur; en vjer
gætum að minnsta kosti komizt af með
helmingi minna af því, ef vjer notuðum
það efni, sem landið framleiðir sjálft, til
húsagjörða og garða.
Girðingar úr klofnu grjóti ættu að vera
miklu tíðari en er. £>ær eru snotrar, og
jeg vil segja mjög fallegar geta þær verið,
þótt það væri í stærri og fjölmennari borg
en okkar höfuðstaður er. f>ær geta verið
einhlaðnar úr tiltelgdu grjóti, sem svo er
kallað, þannig hlöðnu, að samskeyti steina
í neðra laginu lendi jafnan undir miðjum
steini í hinu. þ>annig hlaðinn garður eða
veggur er jeg viss um að flestir eru mjer
samdóma um að sje miklu fegurri en
grindur úr trje, þótt snotrar sje. En um
haldgæði grjótsins þarf ekki að tala, því
að flestir munu líklega vera á því, að það
fúni seint, og sje það einu sinni vel gert
sem gert er úr grásteini, þá þarf ekki
opt um það að fjalla.
Jeg hristi höfuðið. þegar jeg sje þennan
vesalings bæ, höfuðstað landsins, Reykja-
vík, allan umhorfinn grjóti, sem aldrei
hefir verið snert manns hendi. Ósjálfrátt
dettur manni í hug, að ekki sje að kynja,
þótt lítið sje starfað að grjótvinnu út um
land, þegar höfuðstaður landsins, sem ætti
að vera fyrirmynd í framfarafyrirtækjum,
notar margfait meira við til girðinga og
húsagerðar en grjót. Steinninn borgar á
sfnum tíma sannarlega þá fyrirhöfn, sem
höfð hefir verið fyrir honum. þ>að er á-
reiðanlegt Að eins er þess að gæta að
hafa undirstöðuna vel trausta, óbilandi.
Margir munu ímynda sjer, að meiri
kostnaður sje að koma upp vandaðri grjót-
hleðslu heldur en ef smíðað er úr við.
En það er aðgætandi, að menn eru enn
lítt kunn r hinni beztu tilhögun með grjót-
vinnu, og svo bætist þar við, að þegar
fjöldinn færi að láta starfa að þeirri vinnu,
yrði kaupið miklu lægra, vegna samkeppn-
innar, auk þess sem vaninn gerir menn
miklu hraðvirkari og drjúgvirkari
M.
Árferði er fyrirtaks-gott norðanlands,
eins og hjer syðra, að sögn hr. Halldórs
Briem, kennara á Möðruvöllum, er kom
að norðan í gær. Yottur þess er meðal
annars geypiverð á fjenaði þar f vor. Á
uppboði á Gili í Skagafirði, hjá Jóhann-
esi sýslumanni Olafssyni, er bregður búi
og flytur sig á Sauðárkrók, seldust ær,
loðnar og lembdar, á 20—25 kr., ein jafn-
vel 30 kr., en veturgamalt fje á 15—18
kr Auðvitað var það vænt fje og allt í
beztu holdum. Hjá Jóni prófasti í Glaum-
bæ Hallssyni, er einnig bregður búi í vor,
seldust ær á 19—23 kr. í Húnavatns-
sýslu, t. d. hjá síra Eggert Brím á
Höskuldsstöðum, komst fjenaður einnig í
afarfiátt verð, þó heldur minna en í
Skagafirði.
Alþingiskosiling- á að fara fram í
Eyjafirði 19. júní. Tvísýnt kvað vera um,
hvor hlutskarpari verður þeirra Einars
Ásmundssonar og Skúla sýslumanns.
Ræður margt flokkaskipting, eins og
gjörist, — margt annað en skoðanir á
landsmálum eða fremur en þær ; sjálf-
stjórnarþroskinn er svo nauðalítill, og mun
þó þetta vera eitt með bezt menntuðu
kjördæmum landsins.
Alþingiskosnillg í Suður-Múlasýslu mun
vera ódagsett enn. J>ar eru þeir sagðir
í kjöri, síra Jón prófastur Jónsson í
Bjarnanesi og síra Páll Pálsson í þing-
múla; síra Jón miðlunarmaður, en hinn
eindreginn fylgismaður Benid. Sveins-
sonar.
Inflúenza-sóttin. Frekari frjettir hafa
ekki borizt af henni enn austan að. Er
svo að heyra á ferðamönnum þaðan, að
lítið muni kveða að henni enn á landi,
eða að hún sje á fáa bæi komin þar enn. —
Hann hafði farið bæja-villt, maðurinn,
sem var staddur á uppboðinu á J>verá í
Fljótshlíð laugardaginn fyrir hvítasunnu
og frjettirnar sagði hingað, er hermdar
voru í síðasta blaði,—af ókunnugleika, þar
sem hann var utanhjeraðsmaður : nefnt
Vatnsdal, í stað Fljótsdals í Fljótshlíð. í
Vatnsdal var enginn veikur umþaðleyti,
en í Fljótsdal annaðhvort einn eða enginn
á fótum.
Brauð veitt. Mosfell í Mosfellssveit 28. þ,
m. síra Olafi Stephensen í Mýrdalsþingum,
er flest atkvæði hafði fergið á kjörfundi,
eins og áður er getið. Kært hafði verið
yfir kosningunni, af 40 kjósendum í Lága-
fellssókn, er óskuðu eptir að síra Brynj-
úlfi væri veitt brauðið, að kosningunni
dæmdri ómerkri vegna ýmislegra kjörvíta;
en veitingarvaldinu mun eigi hafa þótt
nógu mikið að þeim kveða til þess.
óveitt brauð. Hvammur í Dölum,
samkvæmt hinum nýju lögum, augl. 20,
þ m., met. 1546 kr. Mýrdalsþing, augl,
29 þ. m., met. 1322 kr.
Ý HRYÓJUVERKASAGA FRÁ
RÚSSLANDI.
Útlagar í Síberíu hafa margreynt það,
að stjórnin gefur eigi nokkurn gaum kær-
( um frá þeim út af illri meðferð eða þess
háttar, nema eitthvað gerist um leið. er
miklum tiðindum sætir Fyrir því tóku
konur nokkrar í fangelsinu í Kara í Si-
beríu í fyrra það ráð, er kæra frá þeim
út af svívirðilegri meðferð á einni lag-
systur þeirra reyndist árangurslaus, að
svelta sig til bana, ef fangavörðurinn,
Masukoff, væri látinn eiga yfir þeim að
segja framar J>ær sveltu sig í 18 daga,
J>á leizt MasúkofF eigi á blikuna, og sæk-
ir um lausn. J>á hættu konurnar við á-
form sitt og tóku til að nærast aptur. En
landstjórinn neitaði Masúkoff um lausnina,
þ>egar þær urðu þess áskynja, tóku þær
til að svelra sig aptur. En bað stóð ekki
nema 8 daga. J>á segist MasúkofF hafa
fengið hraðslceyti um, að lausnarbeiðnin
væri veitt. En því laug hann upp, til
þess, að tæla fangana til að hætta við að
svelta sig til bana; þeim stendur mikill
geigur af slíku tiltæki, þessum mann-
skrímslum. "j?ú tóku konurnar til í þriðja
sinn, og þá hjeldu þær lengst áfram. J>ær
neyttu eigi matar sjálfkrafa í 22 daga
samfleytt. J>ær hefðu verið löngu dauð-
ar, ef fangaverðirnir hefðu eigi komið í
þær dálítilli næringu með valdi, með ýmsu
hroðalegu atferli.
J>á tekur ein af konunum, er Sihida
hjet, það ráð, að reyna að leggja lífið í
sölurnar fyrir fjelaga sína. Ráðið var, að
áreita MasúkofF svo freklega, að hún yrði
hengd fyrir það. Faldi hún víst, að þá
mundi yfirvöldunum falla svo allur ketill
í eld, að Masúkoff yrði látinn fara frá
embætti. Hún biður um, að mega ná tali
hans ; kveðst hafa áríðandi leyndarmál að
tjá honum. Henni er veitt það. Hún eys
þegar yfir hann óbóta-smánaryrðum og
slær hana í andlitið. Hún var auðvitað
undir eins höndluð og bundin, og land*
stjóranum síðan ritað um atburð þennan,
Eptir miklar brjefaskriptir kom sú skip-
un frá landstjóranum, að hvenær sem
fangarnir sýndu nokkurn mótþróa, skyldi