Ísafold - 27.09.1890, Page 1

K-emuí át á uiiðvikviiöjjum og.
laugardögum. Verá árgangsíuB
(104 arka) 4 kr.; eriendis 5 kr
B org4st fyrir miðjan jálímónuð.
ISAFOLD.
XVII 78
Reykjavík, laugardag'mn 27. sept.
Uppsögn (skrifleg) bundin v ð
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir I.okt. Af-
greiðslust. í Austurstræti 8.
1890.
Útlendar frjettir.
KaupmannahÖfn, 18. sept. 1890.
Yeðrátta, skaðar af byljum og vatna-
hlaupum. Mestan hluta umliðins mán
aðar ripningasamt á Norðurlöndum og í
flestum löndum vorrar álfu. Álíka eins og
titt er borið frá Ameríku, hafa hjer nú
orðið víða skaðar af hvirfilbyljum (20.—
2i. ágúst) á Frakklandi, Sviss og Ítalíu.
Einstakra dæma skal getið.
í bæ á Norður-Frakklandi, sem Dreux
heitir, rauf þök eða efstu hluta af 500
húsa, en 20 hrundu til mölbrots. Eins
mörg hús lastust í bæ í Waadfylki á
Svisslandi, 100 í öðrum, en 4 kirkjur
hrundu í grunn í Perúglu á Ítalíu, auk
fleiri húsa, en á öllum stöðum fylgdu mann-
skaðar og fjenaðariát.
Fvá Ameríku mest orð gert af hvirfil-
stroku í Wyomingdalnum í Pennsylvaníu.
í bæ, er Wilkesbarre heitir, hrundi fjöldi
húsa og líflát fengu þar 30 manna, en
200 lemstruðust. Líkar afleiðingar á fleir-
um stöðum.
Veðrafarinu hafa og fyigt vextir og
stórhlaup í ám, einkum á f>ýzkalandi og
i Austurríki. Voðalegast hlaupið í Moidau,
sem braut af sjer brýr í Prag, lesti fjölda
af húsum og gerði þær skemmdir og skaða,
að 45 þúsundir manna biðu mikið eigna-
speli al og annan óskunda. Varðar þeirra
Nepomúks, verndardýrlings borgarinnar
og Ignazíusar Loyolu, kristmunkaföður,
stóðu á einni höfuðbrúnni og lentu í djúpi.
Yerkaf'öll og verkmannamál. Verka-
föll eru nú dagtíðindi i öllum álfum og
löndum, og verða á þeim lyktirnar ýmsar,
sem að undanförnu Af þeim nýjustu þau
stórkostiegust talin, sem kapteinar og
sjómenn byrjuðu snemma í ágúst í Mel
bourne í Ástraliu, færðust þaðan til fleiri
borga, en leiddi til sömu samtaka meðal
verkmannalýðs af öliu tagi, námafólks o.
s. frv. um alla álfuna og Nýja Zeeland.
I>eim eklti lokið, er síðast frjettist, en fje-
styrkur fenginn frá verkmannafjelögun-
um á Englandi. Sín á milli hafa stór-
kaupmenn og skipaeigendur gert samtök
á móti.—Rjett í þessu ber hraðfregn, að
bilbugsmót sje komið á samtök verka-
manna.
Barátta verknaðarfólksins og rjettar-
kröfur eru nú mesta vandamál vorrar ald-
ar og geta dregið til stórtíðinda áður
lýkur, eða áður en allir ásteytingarstein-
ar eru teknir úr götu. f>ví hefir annar
eins skörungur og Vilhjálmur keisari ann-
ar til hlutazt, en Leó páfi í annan stað,
er hann í boðskrá til yfirhirða sinna hefir
brý nt fyrir þeim, hverju höfuðhlutverki
kirkjan eigi hjer að gegna og hvað til-
^ækilegast sje til úrræða. Við þetta mál
koma nú gjarna biskupar og aðrir ka-
þólskir skörungar á þ>ýzkalandi og víðar
bæði á fundum og í ritum eða blöðum.
Nú er fundur sóttur í Lúttich i Belgíu af
kaþólskum fyrirtaksmönnum frá flestum
löndum álfu vorrar, þar sem rætt skal
um, hvað til umbóta megi finna og fremja
eða til friðarfestu ekki að eins með sam-
þegnum ríkjanna, heldur einnig með þjóð-
um og ríkjum. Hjer mun og mælt fram
með gerðardómum í deilum rfkja og vitn-
að til uppkvæða Leós páfa í ágreiningn-
um milli f>ýzhalands og Spánar hjerna
um árið (um Filippíeyjar).
Daiunörk. Við kjörmannakosningarnar
í Khöfn til landsþingsins (9. þ. m.) náðu
vinstrimenn þeim afla, að þeir geta komið
þrem mönnum inn í þá þingdeild, en til
hennar 7 kosnir fyrir höfuðborgina. þ>eim
nýnæmissigri fagnað sem nærri má geta.
Sætin sögð ætluð Octavíusi Hansen og
tveimur sósialistum.
Dagana 28.-—30. f. m. var haldinn í
Khöfn fundur lögfræðinga frá Norðurlönd-
um. Af ritgjörðum, sem fram voru lagð-
ar um markverð atriði, var ein um frest-
un hegningar, til reynslu, á mönnum, sem
brotlegir hafa orðið i fyrsta sinn, og um
aðra linkind í sakamálum þar sem hún
mundi þykja þegnfjelaginu hallkvæmari
en framkvæmd hegningar. Ritgjörðin
eptir iagaskörung Norðmanna, Hagerup
prófessor í Kristjaníu. í umræðunum
kvað mest að ræðu hans og Goos’ pró-
fessors, en þeir samdóma í höfuðatriðum.
Fjölmenntaskólinn nýi var hátíðlega
vígður 1. þ. m.; húsið er stórkostlegt og
mesta borgarprýði.
Sá voði varð af eldi nóttina miili 20.
og 21. f. m., að það vörubúr tollbúðar-
húsanna brann að fuilu, sem „Kieler
Pakhus11 er kallað. Nokkru bjargað af
varningnum, en skaðinn mörgum þungur,
sem ekki gátu vænzt brunabóta fyrir að-
komnar sendingar.
Flotadeild fiá Austurríki •—fyrir henni
Carl Stefán, erkihertogi— lá hjer í hafn-
arlægi nokkra daga í síðari hluta ágúst-
mán., og gerðu Hafnarbúar fyrirliðaria
sjer að fagnaðargestum og höfðu mikið
við í veizluhöldum og öðrum dáleikum.
Georg Grikkjakonungur er nú hjá for-
eldrum sinum. Konstantín son hans hefir
fyrir skömmu eignazt erfingja eptir sig
að konungstign á Grikkiandi.
Noreguvog Svíaríki. í Kristjaníu var
nýlega alþjóðafundur haldinn um úrræði
gegn allri þeirri eymd og spillingarfári,
sem stendur af nautn áfengra drykkja.
Ályktargreinir ekki gerðar, en þeir voru
fleiri, sem rjeðu til fulls bindindis og
kappsamrar eflingar bindindisfjelaga, en
margir lögðu fram með lagaforboði gegn
brennivínsgerð og brennivínssölu, sem á
sjer stað i 3 Bandaríkjum Norður-Ame-
riku. Af skýrslum, sem þar komu
fram, mátti sjá, að í Danmörk er drukkið
helmingi meira brennivín en í nokkru landi
óðru. Eptir áætlunum er 3'/2 miljón af
mannkyninu í bindindisfjelögum, og í hóf-
semdarfjelögum 90 þúsundir.
Nú fara fram nýjar þingkosningar í
Svíaríki, og hefir til þessa tollverndar-
mönnum vegnað betur, en liinir treysta
því, að kosningarnar í Stokkhólmi ríð
hjer vel baggamuninn.
Á morgun verður hátíðlega tekið á
móti líkkistu Johns Ericssons, sem
stjórn Bandaríkjanna í Norður-Ameríku
hefir sent þangað á einu herskipi þeirra.
Dáinn er C. F. Fearnley, stjörnufræð-
ingur og prófessor við háskólann í Krist-
janíu, 72 ára að aldri. Rit hans mikils
metin.
England. Sá samningur loks á kominn
með Englendingum og Portúgalsmönnum
um landamerki í syðri hluta Afríku, sem
Portúgalsmenn ætla sjer við að una, þó
þeir hafi orðið að sleppa talsverðu af
kröfum sinum, bæði hvað siglingaráð
snerti á Zambesifljótinu og tilkall til
landa.
Verkmannafjelögin (Trades Unions)
hafa haldið mikla þingsamkomu í Liver-
pool. J>ar komu 460 fulltrúar, en í þeim
eru nær því 1 '/2 miljón manna. Að því
skilja má af blaðafregnum frá fundinum
varð ein aðalniðurstaðan sú, að róa öllum
árum að lagaframgöngu um 8 stunda
vinnutíma o g koma verkmannavinum
fram við þingkosningar. .
Kartöfluskemmdir á írlandi valda þar
hallæri í mörgum hjeruðum.
jþýzkaland. Stjórnarblöð J>jóðverja og
Rússa láta sem bezt yfir samfundum
keisaranna, en ýmist tekið á í öðrum
í blöðum, sem telja smáatriði fram frá
herleikadögunum við Narva, sem þeim
þykja benda á minna alúðarmót nú 6n
þá er þeir höfðingjar fundust fyrir tveim
árum. Eitt Moskófublaðið tekur fjarri
um bamband milli Býzkalands og Rúss-
lands, meðan I>jóðverjakeisari hefir þær
hömlur á sjer, sem þriggja-ríkja-sambandið
hefir á hann komið, og hann er svo
Englendingum leiðitamur, sem raun þykir
á orðin. — Allt um það eru flestir á því,
að ferð keisarans hafi orðið þjóðafriðnum
til tryggingar.
Vilhjálmur keisari hefir nýlega komið
til Sljesvikur og stýrt þar herleikum bæði
á sjó og landi. Við orustuleiki flotans
var flotadeild Austurrikiskeisara. Til að
forðast skapraunir við Dani { Norður-
Sljesvík er sagt, að keisarinn hafi afbeðið