Ísafold - 10.12.1890, Blaðsíða 3

35
Marklækn. Hinn sfcefndi (Thomsen) hefir nú
eigi komið fram með önnur eða fleiri skilríki
fyrir eignarrjetti sínum yfir þrætulandinu en
þessi, og alls enga vitnisburði um afnot þess
hefir hann fram lagt.
Um nefnd skilríki er að athuga, að hið
konunglega afsalsbrjef frá 11. des. 1853 ræð-
ir að eins um laxveiðina f Blliðaánum og
alls eigi um landeign aðliggjandi jarða, en
veiðin hafði þá fyrir nærfelt 100 árum (1756)
verið tekin undan aðliggjandi jörðum og rek-
in sem sjerstök eign; sama er að segja um
álitsskjal stjórnarráðsins (6. maí 1853). Auka-
rjettardómurinn 12. nóvbr. 1858 og yfirrjett-
ardómurinn 5. desbr. 1859 dæma og alls eigi
um eignarrjett yfir landi því, sem liggur að
Elliðaárvognum að vestanverðu, en að eins
um rjett ábúandans á Kleppi til að taka
krækling í vognum á móts við laxveiðirjett
hins stefnda. þessi skjöl sanna þannig alls
ekkert um rjetfc hins stefnda yfir þrætuland-
inu, og það liggur í augum uppi, að engin
heimild er til að álykta á þá leið, að hann
sem eigandi Bústaða hljóti að eiga land út
að Gelgjutanga, úr því að honurn var afsöluð
laxveiði í ánum og vognum út þangað. þar
sem merkjadómurinn eingöngu hefir byggt
úrslit málsins á þessum skilríkjum, sem ekk-
ert sönnunargildi hafa í málinu, eins og það
fyrir liggur, og eru því óviðkomandi, og þar
sem það á hinn bóginn má álífcast sannað í
málinu af hálfu áfrýjanda (bæjarstjórnarinn-
ar) með ýmsum vitnishurðum, þar á meðal
manns, er búið hefir á jörð hins stefnda
(Thomsens) Bústöðum í nærfellt 20 ár, að
þrætulandið hafi mjög lengi verið notað frá
Kleppi og talið fylgja þeirri jörð —og skal
þess hjer með jafnframt getið, að merkja-
dómurinn hefir ranglega hrundið vitnisburði
Ólafs þorvarðssonar— en eptir því hlaut
sönnunarbyrðin um eignarrjett yfir þrætuland-
inu sjerstaklega að hvíla á hinum stefnda
(Thomsen) samkvæmt grundvallarreglunni í
Jónsbók Llb. kap. 26. i. f.—, þá verður eigi
hjá því komizt, að dæma merkjadóminn ó-
gildan fyrir lögleysu að efni til og að vísa mál-
inu heim aptur. Upp í málskostnað fyrir
yfirdómi greiði stefndi áfrýjanda 40 krónur«.
Brennivínssala hreppstjóra. Sýknu-
dómur. í landsyfirrjetfci var í fyrradag dæmt
1 lögreglumáli gegn Einari hreppstjóra Jóns-
syni í Garðhúsum í Grindavík um ólöglega
brennivínssölu.
Margir (10) höfðu borið fyrir rjetti og svar-
ið, að hann hefði látið þá fá brennivín, ýmist
fyrir penínga eða aðra vöru eða til láns, »upp
á brennivín aptur«. Kærði þrætti harðlega fyrir
að hann hefði nokkurn tíma selt brennivín
fyrir peninga eða vörur, en kannaðiðt við að
hann hefði optsinnis eptir beiðni lánað öðr-
um brennivín gegn því að fá það aptur borg-
að in natura (með sama), og alls einu sinni
látið mann fá fyrir þrábeiðni hans 20 potta
af brennivíni upp í kindarverð og með búðar-
verði, en hvorugt þetta verður kallað »verzlun
með brennivín eða lögbönnuð brennivínssala,
þar sem hann eigi hefir haft brennivínið á
boðstólum og eigi afhent það til þess að græða
á því». Og »með því að öðru leyti eigi er sann-
að í málinu með þingvitni eða á annan lög-
legan hátt gegn skýlausri neifcun kærða, að
hann hafi nokkru sinni selt brennivín — en
hin einstöku kæruatriði í máli þessu eru hvert
um sig að eins sönnuð með framburði þess
manns eins, sem í það og það skiptið tjáist
hafa keypt brennivín af kærða—þá verður að
dæma hann sýknan í sök þessari eius og
hún fyrir liggur«. Málskostnaður fyrir báðum
rjettum greiðist af almannafje, þar á meðal
10 kr. til sækjanda (Guðl. Guðm.) og verj-
anda (Hann. Hafst.) fyrir yfirdómi hvors um
sig. — I hjeraði hafi Einar verið dæmdur 1
50 kr. sekt og málskostnað allan.
Um uppeldis-iðnað (slojd) hjelt skóla-
stjóri Jón þórarinsson í Flensborg mikið
fróðlegan og nytsamlegan fyrirlestur í kennara-
fjelaginu hjer í Beykjavík 6. þ. m. Með
því að fyrirlesturinn verður að líkindum
prentaður í heilu lagi áður langt um líður,
er hjer sleppt að skýra frá innihaldi hans.
Fyrirlestrarmaður notaði hið útlenda
(sænska) orð »sl0jd«, án þess að reyna
að þýða það á íslenzku, eflaust af því, að
hann hefir eigi þótzt gefca snúið því svo, að
eigi væri betur ógjört, þ. e. betra að halda
hinu útlenda orði óbreyttu. En það er sama
um þetta orð að segja sern ýms önnur
útlend heiti, að þó að lærðum mönnum verði
þau bæði munntamari og skiljanlegri en mis-
jafnlegar þýðingar, af því að þeir hafa numið
þýðingu þeirra jafnframfc hinu útlenda hljóði,
er þeir kunna líka að bera rjett fram optast
nær, þá er öðru máli að gegna um alþýðu.
Henni verður íslenzkt heiti, þótt ófullkomið
sje, optast hentara og rniklu tungutamara
heldur en vandrædd nöfn útlend, er enga
leiðbeiningu veita í sjálfum sjer um það,
hvað þau þýða, heldur en það væri fuglamál
(arr-arr, dirrindí o. s. frv.). Orðið »uppeld-
is-iðnaður« nær að minnsta kosti aðalatriðinu
í hugmyndinni »sl0jd«, og greinir hana frá
»heimilisiðnaði«, sem nú er orðið algengt orð
í íslenzku máli. En vel er líklegt að finna
mœtti annað betra.
Olfusárbrúin. I vikuuni sem leið var
talsvert af brúarefninu flutt frá Eyrarbakka
upp að brúarstæðinu, að Selfossi, á sleðum
eptir Breiðumýri, stytzfcu leið, þar á meðal
aðalbrúarstrengurinn, er fluttur var á 18
sleðum; fylgdu 2 menn hverjum sleða, en 4
hinum fremsta; voru 50 manns alls við flutn-
inginn þá daga.
Bráðapest hefir gjört vart við sig í sauð-
fje í haust og vetur með mesta móti í sum-
um sveitum hjer sunnanlands, einkum í
Arness-og Bangárvallasýslum. A einum bæ á
á Landi, Hvammi, fallið um 80 fjár, og á
öðrum í Eystri-Hrepp (Stóra-Núpi) fram
undir 60.
Fiskisamþykktir. Amtmaður hefir 8.
þ. m. staðfest fiskisamþykktarfrumvörp þau
tvö, er samþykkt voru með öllum þorra at-
kvæða á hjeraðsfundi f Hafnafirði 26. f. m.
og prentuð eru orðrjetfc í Isafold 22. s. m.
Samþykktir þessar ganga í gildi 1. jan. 1891.
Kirkjuvígsla. Hina nýju kirkju á Eyr-
arbakka, sem er orðin messufær, ætlar herra
Hallgrímur biskup að vígja á sunnudaginn að
kemur, 14. þ. m.; hann leggur af stað aust-
ur á morgun í þá ferð, að færu veðri.
1le.yrnarlami maóurinn.
af fjallsbrúninni óhrædd á byssuskotin og
klukknahljóminn niðri á undirlendinu við la
Manchas. Okkur fannst það því líkasfc, sem
við ein hefðum komizt af í voðalegu synda-
flóði, sem hefði strádrepið heila þjóð, er nú
væri verið að hringja til moldar.
þ>egar við höfðum borðað þennan fátæk-
lega morgunverð, hjeldum við niður af fjall-
inu hinum megin og stefndum að hellinum.
Opt hröpuðum við ofan í klettaskorur og
flæktum okkur í vafningsviðarlimi, og varð
jeg þá að höggva okkur braut með sverði
mínu. En fossinn vísaði okkur ætíð aptur
á rjetta leið.
Loksins náðum við hinum langþreyða
griðasfcað. f>að var þröngur hellir, sem gekk
inn í fjallið, hver veit hve langt. Út úr
hellismunnanum rann ofur-lítill lækur, og
lítið eitt neðar í honum var fossinn, sem
hafði vísað okkur veg. Við könnuðum hell-
irinn svo langt sem birtan leyfði, og sáum,
að þar var nóg rúm fyrir okkur bæði. Við
drógum saman skógarlauf og mosa, og bjugg-
mm flet handa okkur, og lögðumst til hvíldar.
það var komið langt fram á dag, þegar!
við vöknuðum. Jósepha ætlaði nú að laum-
ast heim svo lítið bæri á, og koma svo apfc-
ur næstu nótt með vistir og tíðindi úr sveit-
inni; einkum ætlaði hún að reyna að grennsl-
ast eptir, hvort hvergi væri nein frönsk her-
sveit uppi standandi, sem við gætum leitað
hælis hjá.
það var langur dagur, herra minn, sem
jeg varð að bíða þarna einn, 1 þessari ein-
manalegu prísund. Jeg var svo hræddur
um, að flótti Jósephu með mjer hefði komizt
UPP> °g að hefndin mundi nú látin bitna
á henni.
Sól hneig til viðar og dimmdi nú óðum í
hellinum, en dimmara varð þó í huga mínum.
—Loks kom hún, yndið mitt eina, og færði
með sjer ljós og líf, eins og engill. —
Auk vista kom hún með ljósneyti og eldspýt-
ur. Hún snaraði því öllu á hellisgólfið, og
fleygði sjer í faðm mjer.
Við kveiktum ljós, og fluttum okkur innar
í hellinn, þar sem betur fór um okkur.
far bjuggum við um okkur, og borðuðum
og drukkum með góðri lyst. Jósepha borð-
! aði reyndar ekki nema nokkura munnbita,
en hún horfði á mig með ánægjulegu augna-
ráði, og brosti að græðginni í mjer.
þegar jeg var búinn að sefa hungrið og
þorsfcann, lagði hún hendur um háls mjer,
og sagði mjer frjettirnar. Heima á bæ henn-
ar var allt á tjá og tundri; hennar hafði
ekki verið saknað, en mín því meira. Faðir
hennar, sem hafði haft nóg að vinna um
nóttina á ýmsum stöðum öðrum, hafði falið
munkunum á hendur að myrða mig og þessa
tvo fjelaga mína, sem hjá honum voru.
Hann kom ekki heim fyrri en um miðjan
dag. Hann leit inn í herbergi mitt, en þar
var ekkert að sjá. Svo fór hann til herberg-
is fjelaga minna, og fann þá þar og—munk-
ana báða— alla dauða.
Hann hlaut að hafa gizkað á, hvernig á
því stóð, og hver hafi orðið munkunum að
bana, því hann tók þegar —fyrst með góðu,
en síðan með illu—, að reyna að veiða það
upp úr dóttur sinni. En með kvennlegri
kænsku og karlmannlegu þreki lánaðisfc
henni að komast út úr þeirri hættnlegu yfir-
heyrslu. Bæði faðir hennar og aðrir, er