Ísafold - 21.03.1891, Side 1

K.emur út á miðvikudögum og.
laugardögum. Verð árg. (um
100 arka) 4 kr.; erlendis 5 kr
Borgist fyrir miðjan júlímánuð.
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin vid
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir i.okt. Af-
greiðslust. í Austurstrœti 8.
XVIII 23.
Reykjavík, laugardaginn 21. marz.
1891.
AFGREIÐSIiUSTOFA ísafoldar (Austur-
stræti 8, til vinstri handar þá inn er gengið)
er opin alla n daginn. frá ki. 7 f. hád. til kl.
8 e. h. J>ar er meðal annars tekið á móti
auglýsingum og borgun fyrir blaðið; sömu-
feiðis við bókum til bands, handritum til
prentunar og próförkum. J>ar er og bóka-
'°g pappírsverzlun ísafoldarprentsmiðju.
Bj argr áðamál.
111 íiskiverkun. Bjargráð vanrækt.
Kæru sjórnenn ! ísafold, 22. tbl. þ. á.,
flytur yður slæmar frjettir um fiskiverkun-
ina við Faxaflóa, en sem því miður eru
byggðar á of góðum rökum. Landshöfðingi
hefir nú fengið brjef það, er þar um getur,
frá konsúlnum Bilbao á Spáni til utanríkis-
ráðgjafans í Danmörku, og er það góðvild
hans að þakka og leyfi, að jeg get gert yð-
ur kunnugt hið helzta, er atvinnuveg yðar
snertir í því brjefi :
......»það er alkunnugt, að íslenzkur
saltfiskur hefir víðtækan markað á Spáni,
og það er tilgangur minn, að sýna fram á,
að það er undir því komið, hverja rœkt að
íslenzkir fiskimenn framvegis leggja við verk-
un og meðferð á fiskinum, hvort þeir fá mark-
aðinum haldið.
A fyrri árum voru það aðalkostir sált-
fisksins frá Faxaflóa, að hann var jafn og
sljettur og fallega hvítur á lit, sem eru
nauðsynlegir kostir til þess, að fiskurinn
geti heitið »fallegur fiskum. þ>á var og fisk-
urinn eins vandlega verkaður eins og vera
þarf, til þess að hann geti haldið sjer.
Sökum þessara góðu kosta var íslenzki salt-
fiskurinn í góðu áliti hjer ; en nú er svo að
faeyra, að þetta »góða álit« á íslenzkum
saltfiski týnist, vegna hirðuleysis þess, sem
fiskimenn hafa sýnt í verkun fisksins, eink-
um þegar tekið er tillit til þess, að fiskur-
inn átti að vera hæfur á spænskan markað.
jpað er einkum kvartað undan þessari »illu
verkun# á síðustu kauptíð, 1890—91, og
þeir, sem fiskinn senda (Afskiberne), virð-
ast hafa látið sjer annara um, að selja fisk
sinn fyrir viðunanlegt verð, heldur en að
senda (afskibe) hann í góðu ásigkomulagi,
svo hann geti haldið sjer. Stórgallar hafa
verið á saltfiskinum frá Faxaflóa, og það er
algjörlega nauðsynlegt, að þeirra verði eigi
optar vart. Nær því allur fiskur frá Faxa-
flóa hefir verið illa verkaður, og það hefir
átt sjer stað, að fiskurinn hefir þegar verið
»jarðsleginnt (módröfnóttur) við afferming
hjer á höfninni, og að af fiskinum hefir lagt
þá lykt, bæði við afferming og óðara en
honum hefir verið koraið fyrir í geymslu-
hús, sem er einkennileg þeim fiski, sem
íarinn er að skemmast. |>etta hefir bakað
haupendum hjer stórkostlegt tjón.
Meðal galla þeirra, sem voru á fiskinum
frá Faxaflóa 1890, eru tveir, sem einkum
verður að taka fram; annar er sá, að fisk-
urinn var eigi jafn og sljettur, heldur ójafn
og Ijótur; hinn er sá, að fiskurinn var eigi
hvítur, eins og fallcgur fiskur á að vera,
heldur var hann móleitur og bláleitur.
|>essir gallar á fiskinum sýna það ljóslega,
að fiskurinn er ekki þveginn úr hreinu vatni
(sjó) og að ekkert vandlæti er við haft í
söltun, pressun eða annari meðferð á fiskin-
um, sem við hafa þarf til þess, að hann
fái það fallega útlit, sem nauðsynlegt er
til þess að halda honum í sama áliti hjá
þeim, sem neyta hans, eins og á fyrri ár-
um.
Sá íslenzki saltfiskur, sem er innfluttúr á
kauptíð 1890—91, hefir þannig verið miklu
verri að gæðum heldur en sá fiskur, sem
inntíuttur var á fyrri árum, og verði þessu
haldið áfram á komandi árum, þá týnir ís-
lenzkur fiskur áliti sínu hjer algjörlega, og
þetta hlýtur að lenda á fiskimönnunum
(Producenterne) á lslandi; og ætla jeg að
taka það fram, hvað þcir eiga á hættu.
þ>rátt fyrir þá örðugleika, sem loptslagið
á Frakklandi veldur, verka samt frakkneskir
sjómenn fiskinn, sem þeir veiða við Island,
með framúrskarandi dugnaði, fyrir m'arkað
vorn, eins og neytendurnir helzt vilja fá
fiskinn. Islenzki fiskurinn, sem kemur frá
Frakklandi, er mjög vel aðgreindur (sorteret);
hann er ætíð jafn og sljettur, og þess vegna
mjög fallegur, og svo hvitur, að neytendur
eru fullkomlega ánægðir með hann; af þessu
leiðir, að fyrirspurnum um þeuna fisk fjölg-
ar óðum á þeim mörkuðum, þar sem menn
hafa í metum fisk, verkaðan á Islandi; og
skyldi hinum frakknesku fiskimönnum tak-
ast að vanda verkun á fiskinum enn þá
betur og gjöra -liann svo, að hann geymist
betur, þá er það sjálfsagt, að það verður
fjörugri fyrirspurn um þenna frakkneska
fisk, og hann munu neytendur taka fram
yfir hinn.
Vjer verðum að hafa það hugfast, að
þær stöðvar, þar sem frakkneski fiskurinn
er verkaður, liggja svo nærri mörkuðum
vorum, að hinir frakknesku útflytjendur geta
sent smásendingar í senn, og að spænskir
verzlunarmenn geta innflutt frakkneska fisk-
inn smátt og smátt, eptir þörfum, svo hætt-
an er ekki sjerlega mikil, þótt fiskurinn geti
ekki haldið sjer lengi.
Af áhuga þeim, sem jeg hefi á öllu því,
er Danaveldi snertir, álít jeg það skyldu
mína, að vekja athygli sjómanna einkum á
þeirri nauðsyn, að afmá hin skaðlegu áhrif,
sem saltfiskurinn frá Faxaflóa hefir haft
hjer á þessari kauptíð og ná aptur hinu
góða áliti, sem menn hjer höfðu á fiskinum
áður fyrri; og bæði í þessum tilgangi og
líka til þess, að mæta samkeppni franska
fisksins, er það nauðsynlegt, já, óumflýjan-
lega nauðsynlegt, að fiskur sá, sem frá ís-
landi kemur, sje fallega hvítur og fullkom-
lega verkaður, og þessa kosti þarf til þess, að
fiskurinn verðskuldi einkennið »fallegur prima
Spánarfiskur#......................Eiunig
ættu danskir saltfisksseljendur að hugleiða vel
hagsmuni þá, sem verzlunarsamningurinu
milli Spánar og Frakklands veitir frakkn-
eskum fiskseljendum.
Tollmunurinn, í hag frakkneskum fiski,
sem og fiski frá öllum öðrum löndum en
Danmörku, nemur eigi minna en 4 kr. 80 a.
á hverju skpd., og þessi tollmunur er að
eins greiddur af dönskum fiski og hinir
dönsku saltfisk-seljendur verða að bera
byrðina af þessum tollauka.
Verzlunar-samniugum milli Spánar og
annara landa er lokið 1892, og jeg er
hræddur um, að hin spænska stjórn, sem
almennmgsálitið kann að hafa áhrif á, og
sem á seinni tímum hallast að varúðar-
stefnu, kunni heldur að verða andvíg, og
þar af leiðandi sýna þeim löndum litla
ívilnun, sem litla þýðing hafa fyrir útflutn-
ing frá Spáni, svo sem Danmörku, Noregi
og öðrum................<i
Sjómenn ! Hjer sjáið þjer nú Ijóslega
hverjum um er kennt, á hverjum skömmin
lendir ! Vitnisburðurinn er ljótur og hryggi-
legur.
Sá saltfiskur, sem brjefið tjáir, er rjett
nefndur tsvikin varat, því hann hefir verið
sviksamlega pressaður, sviksamlega saltaður
og sviksamlega þurkaður !
En hvenær og hvernig ?
Ur þeirri spurnmgu er vandi að leysa, en
mjög er það áríðandi.
Hafið þjer ekki blóðgað fiskinn af öngli,
þá nær hann aldrei þeirri verkun, að hann
verði »prima«.
Hafi þjer marið fiskinn í skipi eða upp-
burði, þá nær hann heldur ekki þeirri
verkun, að hann geti orðið »prima«.
Hafið þjer eigi þvegið fiskinn í salt, þá
er verkunin miklu vandasamari og örðugri.
Hafið þjer eigi saltað hann nægilega, þá
nær hann eigi lit, hvorki nógu hvítum nje
haldgóðum.
Hafið þjer eigi pressað hann nóg, þá
verður hann bæði ójafn og hrár.
Hafið þjer eigi þurkað hann nóg, þá
verður hann hrár og hnyklóttur, jarðsleginn
og móleitur.
Hafið þjer eigi þvcgið hann ilr hreinum
sjó, þá nær hann eigi haldgóðum lit.
Alls þessa verður að ^gæta, og sá, sem
eitthvað hefir forsómað af þessu, hann má
sjálfum sjer um kenna.
Aptur er jafnframt athugandi, að nokkrir
verka fisk sinn vel og vandlega, aðrir illa.
Sumarið 1890 voru mjög margir, sem
vönduðu verkun betur en nokkru sinni áður,
þvógu í salt og úr salti í hreinum sjó.