Ísafold - 20.05.1891, Síða 3

159
við háskólann eigi fyr en 1829; brauðið,
sem hann vígðist til, var Breiðabólsstáður
á Skógarströnd; Magnós Biríksson var eigi
andmælandi, heldur aðstoðcirmaður hans við
doktorsdispútazíu hans; loks var þess ó-
getið, að hann hafði heiðursforstjóranafnbót
(Honorary Governor) í biflíufjelaginu enska,
en það er fágætur frami,muti og enginn mað-
ur annar nú hafa haft þá nafnbót í Dana-
veldi.
Uppþot gegn yfirvaldi. Hinn nýi
sýslumaður Bangvellinga, Páll Briem, hefir
fengizt mikið í vetur við rekaþjófmiðarmál-
sóknir m. m. undir Eyjafjöllum, meira en
sveitarmönnum þar gjörir að líka, eða þá
hinum seku að minnsta kosti, en þeir munu
nú vilja hafa líka hönd í bagga með, hvern-
ig yfirvöldin haga sjer, eins og hinir, sam-
kvæmt nýjustu #frelsis« hugmyndum. Einn
nefndarbóndi í sveitinni, Sigurður nokkur í
Skarðshlíð, hafði gerzt heldur tannhvass út
af atgerðum sýslumanns, og sýslumaður snar-
að honum fyrir það í varðhald hjá jporvaldi
bónda (f. alþm.) Bjarnarsyni á þorvaldseyri,
en þar hafði sýslumaður sjálfur aðsetur um
það leyti. Sveitarmönnum líkaði þetta stór-
illa, og gerðu samtök fjöldamargir (40—50)
um að ná manninum úr varðhaldi aptur með
valdi; ætluðu að sögn jafnvel að veita þeim
sýslumanni og þorvaldi atgöngu um leið, en
ekki greinir sagan, hvað þeir ætluðu við þá
að gjöra. Sýsluraanni kom njósn af sam-
blæstri þessum og ljet hann þegar hand-
sama 2—3 af foringjunum og snara í varð-
hald. Lengra var eigi sögunni komið; oger
þetta haft mest eptir brjefi frá skilvísum
nianni úr sveitinni.
»Innsetningar»-málið- Mál þetta, er
mikið hefir gengið á með um hrfð á mál-
þingum bæjarmanna hjer í Reykjavfk, smá-
um og stórum, allt frá hinum smæstu kafifi-
systrasamkundum til hinna fjölskipuðustu
búða- og veitingahúsamannhvirfinga, var
dæmt f undirrjetti 13. þ. m., og hinn kærði,
jporvaldur lögregluþjónn Björnsson, dæmdur
í 40 kr. sekt (varahegning 12 daga einfalt
fangelsi) og málskostnað samkvæmt 129. og
og 145. gr. hegningarlaganna, fyrir að hafa
snarað prestaskólastúdent einum í varðhald
á annan í páskum (29. marz þ.. á.), og sleppt
honum út þaðan aptur eptir litla stund, —
hvorttveggja ólögléga. Segir svo í dóinnum
um fyrra atriðið : »|>að má nú að vísu ætla,
og kærandinn [prestaskólastúdentinn] hefir
játað það sjálfur, að hann hafi verið tölu-
vert drukkinn, en með þeim vitnisburðum,
sem fengnir eru um þetta atriði, má þó á-
líta það sannað, að kærandi hafi eigi verið
svo drukkinn, að hann hefði eigi getað kom-
izt heim til sín hjálparlaust». Kærði hafði
sem sje borið það fyrir sig, »að kærandi hafi
að sínu áliti verið svo ölvaður, að hann hafi
eigi verið sjálfbjarga, og að sjer hafi þótt
ábyrgðarhluti að sleppa honum einum út í
rnyrkur og kulda». En rjetturinn kveðst
»eptir framansögðu verða að vera þeirrar
skoðunar, að kærandi hafi verið sjálfbjarga,
og með því hatin hafði eigi gert sig sekan
í óspektum nje öðru því athæfi á almanna-
færi eða annarsstaðar, er gæti veitt heimild
til að taka hann fastan, þá verður að álíta,
að þessi aðferð gegn honum hafi verið ólög-
mæt».
Út hleypti kærði honum »án skipunar
lögreglustjóra eða annarar heimildar#.
A undan »innsetningunDÍ» höfðu þeir átzt
það við, að lögregluþjónninn »um miðnætti,
er hann var háttaður, að því er hann skýrir
frá, fór á fætur og gekk yfir í herbergi N.
stúdents í sama húsi [þar sem kærandi og
annar stúdent voru gestkomandi], og fann
að því við hann, að hann hjeldi fyrir sjer
vöku með drykkjuslarki og skoraði á hann
að hætta drykkjunni og láta gestina fara út.
N. virðist þá hafa verið svo ölvaður, að hann
vissi litið hvað fram fór, svaraði því ákærða
fáu eða engu, en kærandi virðist einkum
hafa orðið fyrir svörum. Hófst fyrst þrátt
milli hans og ákærða og síða,n áflog; vildi
ákærði koma honum út, og er hann fjekk
ekki orkað því einsamall, brá hann sjer burtu
og fekk mann sjer til aðstoðar; Ijetu þeir
því næst -kærandann með valdi út úr húsinu
og fóru svo með hann rakleiðis upp í hegn-
ingarhús og afhentu hann fangaverði til
gistingar þar um nóttina, og var kærandi
látinn hátta, eptir að vasar hans og klæði
höfðu verið rannsökuð. Svo fór ákærði heim
og skýrði N.N. (hinum stúdentinum, er bjó
í sama húsi) frá, hvort hann hefði farið með
kærandann. N. N. kunni þessu illa, og eptir
tilmælum hans fór ákærði með honum aptur
upp í hegningarhús, Ijet sleppa kærandan-
um út og fylgdi honum heim».
Kærði hjelt því fram sjer til rjettlætingar,
hvað útreksturinn snertir, að hann »hafi haft
svo víðtækt umboð frá eiganda hússins, að
hann gæti komið fram sem húsráðandi einnig
að því, er snertir herbergi þau, er stúdent
N. bjó í, sjerstaklega að sjá um, að þar
væri ekkert drykkjuslark eða óregla höfð í
frammi» ; en það álítur rjetturinn eigi vera
sannað, en hins vegar »virðist þó — segir
hann — eigi vera næg ástæða til að hrinda
þeim framburði hans (kærða), að hann við
þetta tækifæri hafi að eins beitt eða viljað
beita því valdi, sem að hans áliti var fólgið
í tjeðu umboði húseigandans; og að ákærði
hafi álitið, að hann hefði umráð yfir her-
berginu N. sem húsráðandi, styrkist við það,
að hann cptir viðureign sína við kæranda
vísaði N. burtu úr herbergjunum fyrirvara-
laust, og samkvæmt því flutti N. þegar
burtu úr þeim». Dómurinn sýknar því á-
kærða að því leyti sem hann er kærður
fyrir brot gegn 125. gr. hegningarlaganna.
Málinu er af valdstjórnarinnar hálfu áfrýj-
að til yfirdóms.
A þessu ýtarlega ágripi af dómnum má sjá,
hve rjett og samvizkusamlega (! !) »Fj.konan»
hefir skýrt frá innihaldi hans og öllum mála-
vöxtum í gær. Hún verður þá sjálfsagt upp
á nokkra fiska, »ofan-af-flettan», sem mál-
gagn þetta hefir heitið næst!
„Fjöllin tóku ljettasótt".
það stendur mikið til i höfuðstaðnum um þess-
ar mundir. Stórveldin „Fj.kon “ og „R.víkingur“
hafa boðið út leiðangri, fyrst og fremst „lepps“-
liðinu frá í vetur — einvalaliðinu —. og þar næst
öllum almenningi, til herfarar gegn öðrum lög-
regluþjóni bæjarins, J>. B., er þau ætla ríki sínu
og þegnum standa míkinn háska at, og því nauð-
syn til bera að hrinda úr völdum. Rjetturinn
til þess er því miður i annara höndum, sem sje
bæjarstjórnarinnar, og verður þvi að hafa þá að-
ferð, að almenningur skori á hana að setja ó-
vininn af.
Sjálfan hvítasunnudag sást kemba aptur afyfir-
foringjunum tveimur: búðarþjóni einum og svo
höfðingja annars stórveldisins, um allar götur
bæjarins,með stóreflis skjal í vasanum,afsetningar-
áskorun til bæjarstjórnarinnar, og var erindið að
safna á það undirskriptum, — fyrst meðal „heldri
mannanna11; þá hægra að fá „almenning" á eptir,
að sögn. Óvíða birtist nema annar þeirra innan
húsdyra, og þá búðarþjónninn langoptast. Bkki
var slegið slöku við; erillinn stóð allan daginn.
Uppskeran var að kvöldi þessi: 2'/2 embættis-
maður (af kringum 30 í bænum), 4 verzlunar-
stjettarmenn, 6 handiðnamenn og 8—10 af öðru
tagi, ýmsu, eða alls um 20!
Embættismennirnir voru: forstöðumaður presta-
skólans (náttúrlega!); einn aldavinur hans og
skólabróðir, mjög bónþægt góðmenni, sem aldrei
hefir samt þurft að brigzla um „takt“; og einn
uppgjafaembættismaður, frændi stúdentsins, sem
varð fyrir „innsetningar“-skakkafallinu!
Af verzlunarmönnunum 4 hafði meiri hlutinn
verið kærðir og sektaðir eða áminntir fyrir ein-
hver smábrot, er hinn afsetningarverði(l) lögreglu-
þjónn hatði komið upp. Yakurt riðið þar!
Um hin nöfnin skal engum skýringum bætt
í þetta sinn, þótt kunnugir eigi hægt með það,
við sum þeirra að minnsta kosti.
!Nú sáu forsprakkarnir, að eigi mátti við svo
búið standa, og fjölguðu smölunum daginn eptir.
þar á meðal var sótari bæjarins gerður út með
nesti og nýja skó, og blýant og blað í hendi.
Haun skyldi hafa Skuggahverfið til yfirferðar og
nærliggjandi hjeruð. Með 19 blýantsnöfn kvað
hann hafa komið að kvöldi, af tómthúsmönnum,
og var að þrotum kominn.
Einn var gerður út í Skerjafjarðarhverfm
(Garða, Kaplaskjól o. s. frv). J>að er þarlendur
höfðingi og kappi mikill, og þarf eigi að efa, að
honum hafi orðið stórum ágengt; því þar sjást
lögregluþjónar bæjarins sjaldan sem aldrei, og
má því ætla, að þar muni mönnum liggja í ljettu
rúmi, hvað við þá er gert.
þriðja leiðangursdaginn, í gær, var þetta helzt
tíðinda: Maður var leigður til undirskripta-
smölunar um vesturbyggð bæjarins, Yesturgötu
og þar í nánd, Selsholt og Bráðræðisholt m. m.
Hann lagði af stað um miðjan mörgun og kom
heim aptur kl. 7—8 í gærkveldi, kófsveittur og
búinn að slíta sokkum og skóm; fjölmennið er
svo mikið þar, og sem dyggur smali kannaði
manntetrið hvert kot. Hann kom með — 3 á-
skrifendur ! Með þrjár hræður, eptir meira en
12 klukkustunda eril ! Og hvaða fólk eru þessir
3? Einn þeirra hafði verið dæmdur í fangelsi
við vatn og brauð, eptir kæru lögregluþjóns
þess, er þeir vilja fá afsettan, og annar dæmdur
í sekt eptir kæru hins sama—báðir dœtndir, því
kæran hefir sannazt á þá með vottum. Hvernig
á 3. nafninu stendur, er ókunnugt um. þrjár
krónur sagðist maðurinn setja upp í daglaun, og
er hann sýnilega vel að því kaupi kominn.
það er áþreifanleg forsómun og hraparlegt
„framfara-“ og „frelsis“-leysi, að aldrei skuli
hafa verið safnað atkvæðum í hegningarhúsinu
og fangelsum landsins fyrir afsetningu fanga-
varða og dómara!
Sótarinn hjelt enn áfram liðsafnaði um Skugga-
hverfið og þar í grennd 1 gær. Hann kom með 1
—einn—drátt að kvöldi.
Betur gekk þriðja smalanum, manni, sem
margir kannast við fyrir kænlega tilraun til að
komast til Ameríku fyrir nokkrum árum, en varð
að venda aptur til sama lands frá Skotlandi.
Hann fiskaði að sögn 6, í meginbænum eða þar
um bil. Hvað margir af þeim heyra undir flokk
þeirra 2—3 vestan bæjar, skal ósagt látið.
J>að var áform forgöngumannanna, að skjóta á
borgarafundi til umræðu og- ályktunar um þetta
volferðarmál. En ekki kom höfuðoddvitunum
tveimur saman um,hvernig fundarhaldinu skyldi
haga. 'Annar vildi hafa almennan fund í heyr-
anda’hljóöi, en hinum eru hámælin miður lundlag-
in og kunni betur við, að þar kæmi ekki nema
sínir menn, þ. e. þeir, sem fúsir væru að vera
með í afsetningaráskoruninni. f>ótti þá rjettara
að sleppa öllu fundarhaldi. Fundurinn átti fyrst
að standa í dag, og síðan láta áskorunina dynja
með öllum sínum þunga yfir bæjarstjórnina á
fundi á morgun. En þegar smölunarárangurinn
kom í ljós, svo glæsilegur(!) sem hann var, þótti
málinu ekki hleypandi af stokkunum fyrir þenn-
an bæjarstjórnarfund, heldur reyna að hafa tím-
ann fyrir sjer til næsta lundar, hálfan mánuð,
til frekari smölunar-tilrauna. Borgarafundi má