Ísafold - 16.03.1892, Blaðsíða 1

Xemur út i miðrikudögura
og laugardögum. Verð árg
(um 100 arka) 4 kr., erleud-
is 5 kr.; borgist fyrir miðjan
júlímánuð.
r
Uppsögu (skrifleg) bundin
við áramót, ógild nema kom-
in sje til útgefanda fyrir 1.
októbermán. Afgreiðslustofa
í Austurstrœti 8.
XIX. árg. í
Reykjavík, miðvikudagmn 16. marz 1892-
22. blað
Utiendar frjettir.
Kaupmannahöfn Si9. febr. 1892.
Veðrátta. Á norðurlönduui, og eink-
um í Danmörk, hefir til þessa lítið orðið af
snjókomu eða frosti, og sama er um flest
iönd álfu vorrar að segja á vestur- og mið-
svæði hennar. En um storma frá Atlanz-
hafi hefir tíðara verið en að undanförnu, og
fyrir skömmu riðu þeir skaðvænlega að strönd-
um á Englandi og Bkotlandi. Sutnir veður-
vitringar geta til, að þetta og fleira, t. d.
flaumur norðurljósa, standi af skuggablett-
tm, sem nú hafa sjezt í meira lagi á sól-
unni, en eiga að votta stór umbrot og gos-
byltingar.
D anm ö r k. Hjeóan tíðindalaust að kalla.
Vinstrimenn hinir stæltu eða blöð þeirra
tala mest um »sambræðsluua«, sem þeim
þykir verða berari með hverjum degi, og
svo mun rjett vera hvað sammæli miðfiokks-
ins og hægrimanna snertir um að ná þing-
sætunum undan vinstrimöunum og sósíal-
istum. Kosningarnar nýju verða líklega
höfuðtíðindi ársins í Danmörku, að ógleymdu
»gullbrúðkaupi« konungs og drottningar, ept-
ir þeim áhuga að dæma, er æðri og lægri
sýna, til að gera það sem minnilegast.
Norðvienn o g Sv íar. Nú er sá á-
greiningur fram komiun með hvorumtveggju,
sem lengi mátti við búast, en svo vaxinn,
að mestu gætni þarf við að hafa, ef eigi á
að draga til skilnaðar, eða jafnvel verri tíð-
inda. A stórþinginu nýja eru í fjölskipað-
an meiri hluta þeir menn komnir, sem þjóð-
in hefir falið á hendur að rjetta hluta sinn
gagnvart Svíum að því er til utanríkismál-
anna kemur. það er með öðrum orðum'.
að koma þeirri nýskipan á, að Noregur fái
smn ráðherra fyrir utanríkismálum, sína er-
indreka og sína konsúla. Hjer er nú byrj-
að á konsúlamálinu, og Norðmenn benda á
farmennsku sína, sem sje þrefalt meiri en
Svia, og á þá vanhagi, sem hafi fylgt enni
gömlu samsteypu verzlunarmálanna, hvað
fulltrúana snertir. ilji konungur Norð-
manna ekki«, sogja þeir, »vekja aðskilnaðar-
málið, þá er þjóðarþinginu Gg atjórninni all-
ur rjettur heimilaður að ráða þvi til fram-
göngu, en eptir sainþykktirnar á þinginu er
rjett að leita samkomulags á samgöngufundi
norskra og sænskra ráðherra um fyrirkomu-
lag skilnaðarins. Fyr kemur ekkert til Svía
kasta eða konungs þeirra«. f*ó meiri hluti
Svía, konungur þeirra og ráðherrar, vilji
vera hjer öndvegishöldar sambandsins og
ráða úrslitum sem fyr í öðrum málum, þarf
nu ekki að ugga, að neinn bilbugur verði á
Norðmönnum, og þess skal líka geta, að
flestir frelsismenn f Svíaríki eru á þeirra
máli. Konungi mun bezt að muna eptir
deiluúrslitunum 1885 og aldrei gleyma, hvern-
ig hann steudur að vígi—með frestandi nei-
kvæði!—gagnvart stórþinginu. Kjettsýnum
og rjetthyggjandi mönnum mun þykja það
báðum þjóðunum mun bollara, að skiljast til
fulls sjálfstæðis í varnarsambandi, en búa
saman við þá annmarka, sem Norðmenn
geta ekki þolað, en hitt fjarstæðast öllum
sanni og til óblessunar einnar, ef Svíar
skyldu láta tælast til að sækja sigur í mál-
unum með atförum og hervaldi.
Nýfrjett frá Ameríku, að norska skáldið
Kristófer Janson, sem gerðist úuítaraprest-
ur þar vestra, sje kominu í spírítista tölu,
þeirra sem þykjast sjá inn í aðra heima og
geta sært framliðna menn til viðtals við sig.
Bróðurmorðinginn Mörner í Stokkhólmi
er nú dæmdur til æfilangrar betrunarvinnu.
Enn er ný morðsaga frá Stokkhólmi, af
bjónum á sextugsaldri, er hafði lengi komið
illa saman, og þeim lenti nú eptir 30 ára
hjúskap 1 þá orðarimmu, að bóndinn missti
alls gánings, þreif skammbyssu og hleypti
úr henni þrem kúlum á konu sína, og til ó-
lífis sagt að er. Undir eins á eptir bjó
hann sjer til snöru og hengdi sig. Hjónin
voru vel efnuð og áttu tvo syni upp komna.
Hinn 17. þ. m. dó Johan Sverdrup, hinn
ágæti forustuskörungur Norðmanna; fæddur
30. júlí 1816. Hans íramúrskarandi atgerfi,
frelsis- og ættjarðarást eiga Norðmenn mestu
þingsafrek og lagabætur að þakka: lögin um
kviðdóma, þinggöngu ráðherranna, takmark-
að neikvæði konungs, landvarnarlögin og fl.
Útför hans gerð á ríkis kostnað
Af dánu fólki í Svíaríki má geta um
skáldsagnakonuna nafnkenndu Emilie Ely-
gare-Carlén, Wisén prófessor (í norrænu) í
Lundi og stórauðugan mann í Stokkhólmi,
John Söderberg að nafni, sem ljet eptir sig
fje milli 2 og 3 millíóna. Tvær mill. hefir
hann veitt háskólanum nýja í Stokkhólmi,
en hlutað hinu milli fjölda af nýtum stofn-
unum.
England. Með þingsetuimi, sem nú,
er byrjuð, gera menn ráð fyrir, að kosning-
arskeiðið verði á enda runnið. Yið litlum
þingsafrekum búizt, eu þó má þess geta, að
stjórnin hefir borið upp nýmæli um, að
hjeraðaráðin á Englandi og Skotlandi kaupi
lendur af stóreignamönnum, og selji þær
bændafólki í minni spildum, á milli 10 og
50 ekra, eða 13 og 63 vallardagsláttna. Hjer
vel tekið undir af þingmanna hálfu.
Sem stendur er Gladstone gamli á Suður-
Frakklandi, og er vel látið yfir heilsufari
hans. Góðs viti er það talinn, að einn af
liðsmönnum hans náði ríflegum kjörsigri á
kjörþingi Hartingtons lávarðar, - er hann
gekk til sætis síns í lávarðadeildinni, og
hitt með, að þingmaður, Caine að nafni, og
einn af hinum ákafari í bandafylking Torý-
manna, eða sveitum Hartingtons og Cham-
berlains, hefir sagt sig úr því liði og gengið
undir Gladstones merki.
Á Englandi er, sem víðar, þar við rarnman
reip að draga, sem Bakkus er. I heimarík-
inu gengu árið sem leið 2540 milj. króna
til áfengra drykkja, eða 30 milj. meira en
árið á undan. Koma svo hjer um bil 70
krónur á hvert mannsbarn á Euglandi,
Skotlandi og Irlandi.
Af dánum merkismönnum skal nefna:
Morell Maekenzie, hálsmeinalækninn (d. 3.
þ. m.), sem lengst þreytti íþrótt sína við
banamein Friðriks keisara þriðja; enn
fremur baptistaprestinn Spurgeon, mál-
snjallasta og frægasta prjedikara Englands
á vorri öld, f. 19. jan. 1834.
þýzkaland. »Allt í öllu«, það er það
sem Vilhjálmur keisari vill vera, þó fæstum
takist. Honum er full alvara, er hann vill
sýna, að hann skynjar meira en aðrir, hefir
þegið af drottni krapt og megin með völd-
um feðra sinna, sem allir hljóti að lúta.
því krefst hann óyggjandi trausts og hlýðni.
þetta votta kjarnyrði hans, mælt í svip eða
rituð, eða.höíð eptir úr ræðum hans, en
sumt á latnesku eða eptir latneskri fyrir-
mynd; t. d.: »svo er vilji minn, svo er boð
mitt«; »vilji konungsíns er æðsta lögrnál*.
Stundum er þórshamar reiddur, t. a. m.
þegar hann sagðist engan þola sjer samsíðis,
eða þegar hann komst svo að orði í þing-
veizlunni 1890 í Brandenborg, að hann
skyldi merja hvern þann sundur, sem risi
sjer á móti. Af þessum Brandenborgarmóði
mælti hann þar í veizlunni 1 fyrra, er hann
krafðist af Brandenborgarbúum, að fylgja
sjer hiklaust og hlýða, hvað sem hann byði
þeim eða legði fyrir. Fyrir skömmu var
hann aptur í sams konar veizlu og veitti
þar þungar átölur þeim öllum þegna sinna,
sem ljetu sjer allt illa eira og sagði þeim
betra að halda af landi burt, og fl. af því
tagi. Hann sneiddi hjer að mótstöðuflokk-
um stjórnar sinnar, að illum vættum aldar-
innar, sósíalistum og guðleysingjum. Fyrir
fjendum þýzkalands er hann »hvergi smeik-
en hann benti á í ræðunni, að gegn
óvættunum innanríkis þyrfti andvígi að hefja,
en kvað því faguaðarsigur vísan, »því banda-
vinur feðra sinna hinn himneski frá Kosbach
og Dennewiz mundi sjer ekki bregðast#,
Stefnan sín hin nýja væri rjett stefna og í
hana skyldi fram haldið með fulltingi
Brandenborgara sinna.
Mótmæli eru fram komin í mörgum blöð-
um gegn ræðunni seinustu, þvi allir vita,
að keisarinn átti við baráttuna á þingi
Prússa og utanþings um nýmælin til laga
fyrir alþýðuskólana, þar sem ný áherzla er
lögð á kristin fræði og keunslan sett undir
tilsjá klerka, eptir trúgreining. Ut af þeim
er harðasta viðureign þegar risin á þinginu,
en þau’ eru nú komin í nefnd, 28 mdnna.