Ísafold - 07.04.1894, Blaðsíða 2

62
eins manr.fátt og það er, skuli aia upp
fólk sitt að eins fyrir Canada, eir.s og það
hefir gert síðasta áratug og heflr ekkert
nema skaða og jafnvel óvirðing fyrir«.
Þá kemur nýlendu-tillaga hans, eins og
hann framsetur hana, all-breytileg, og sjálf-
sagt að mörgu leyti athugaverð, þar á með-
al sumu ef til vill miður treystandi, er
hann fræðir um að því er snertir hið
fyrirhugaða nýja land, en þó full-frambæri-
leg til skrafs og ráðagerðar:
»Yður mun furða á því, að jeg skuli
hafa svo roikið álit á þvi landi, sem j^
ætla að minnast á. En mig furðar stórum
á því, að þið skuluð ekki bpnda fólki
þangað. Því það land er að mörgu leyti
eins gott eins og ísland, og að sumu leyti
betra, og ekki nema steinsnar frá Islandi
hjá því sem að fara til Ameríku. Og það
er hið eina land, þar sem Island gæti not-
ið fólks sins, ef það er nokkursstaðar.
Landið er Orænland.
Þjer munuð segja, að þangað muni eng-
inn vilja flytja sig, því þar sjé svo mikill
kuldi, að engir geti iifað þar nema Eski-
móar og ekkert sje þar nema fjöll og jökl-
ar, og svo sje þar einokunarverzlun,
sem allt drepi.
Hið síðastnefnda er hið eina, er óttast
þarf að minni hyggju. Yeturinn er þar
líkur og á íslandi, sumarið lítið styttra,
en fullt eins heitt, svo að gras vex þar
eins vel. Garðávextir vaxa þar einnig
sæmiiega.
Jeg hefl kynnt mjer Grænland eins og
jeg hefi getað, bæði bóklega, og eins með
því að tala við menn, sem þangað hafa
komið, og þeir menn, sem hafa bæði kom-
ið til íslands og Grænlands, segja, að Græn-
land sje eins gott fjárland og ísland, en
sjórinn og strendurnar auðugri.
Það væri stór framför, ef Islendingar
enduðu 19. öldina með þvi að endurreisa
byggð á Grænlandi, og víst væri ekki
eyðilegra að byggja upp bæi á Grænlandi
úr rústum íslendinga, sem voru þar iand
námsmenn áður, heldur en^að fara hingað
og byggja hjer á eyðisljettum eða í þjettum
skógi, þar sem aldrei heflr komið nokkur
maður nema háifviltir Indíanar.
Fargjald ætti að vera mikið minna til
Grænlands heldur en til Ameríku.
Auðvitað þyrftu þeir, sem til Grænlands
fara, að flytja þangað búslóð sína, svo
sem húsavið, báta, veiðarfæri, fjenað og
húsgögn.
Tökum til dæmis, að fyrst flyttu sig
þangað 20 fjölskyldur og hver þeirra flyttti
með sjer 10 sauðkindur og hverjar tvær
fjölskyldur eina kii, og svo það nauðsyn-
legasta til bús.
Þó að það væri ekki meira en þetta,
gæti það blómgast, ef heppni væri með,
og það mundi ekki líkjast þeim eymdar-
flutning, sem á sjer stað, þegar fólk fer
írá ísjandi til Ameríku. Það kemur hing-
að allslaust, og veit hvorki upp nje niður,
og er þess vegna allt af bláfátækt; og þó
að það byrji hjer búskap á sijettunuro,
verður árangurinn sá, að þaö flosnar upp
eptir stuttan tíma.
Líklega þyrfti að fá leyfi hjá hinni
dönsku stjórn, ef fólk vildi flytja sig til
Grænlands, og ef það fengist, þá þyrfti
fyrst að senda þangað svo sem tvo skyn-
sama menn, sem hefðu góða þekkingu
bæði tíl lands og sjávar. Jeg efast ekki
um, að þeim litist vel á landið í fjöröun"
um vestur af Julianehaab, og víst er marg-
ur fjöi ður og eyja þaðan vestur til Diskó,
þar sem íslendingum mundi lítast vel
á sig, og þykja byggilegt, ef þeir kæmu
þangað.
Jeg er viss urn, að ef svo sem helming-
ur af'því fólki, sem hefir farið til Ameríku
á síðastliðnum 20 árum, hefði farið til
Grænlands, þá mundi það vera íslandi til
góðs að einhverju leyti; og ekkert víst að
því liði þar ver. Ef fólk flytti til Græn-
lands og gufubátar fjölguðu á íslandi,ætti
ekki eð vera óhugsandi, að ferðir yrðu
þar á milli svo sem mánaðarlega yflr
sumarið.
Það er tvennt, sem þyrfti að fást. Fyrst,
að þeir, sem þangað flyttu sig, fengju að
eignast þar jarðir þær, sem þeir byggðu
á, og að verzlun yrði bætt; menn ættu að
gera sig ánægða með fyrst í stað. að
minnsta kosti, ef þeir fengju að verzla við
ísland, auk Danmerkur, að svo miklu leyti
sem þeir gætu við komið.
Það væri aldrei betra tækifæri að fram-
kvæma þetta en nú; því líklegt er, að
þeir sem fóru frá íslandi hingað síðastlið-
ið sumar, skrifl ekki mjög glæsilegt hjeð
an; því það er mjög erfitt hjer hjá því
fólki nú.
Ef það kæmist á, að fólk flytti sig til
Grænlands, mundi það draga úr Ameríku-
ferðum, og gæti svo farið, að þær legðust
])á að mestu niður.
Sumir landar hjer vilja halda, að ef ís
land yrði sjálfu sjer ráðandi, þá ætti Græn-
land að falla undir það. Jeg skal ekki
segja, hvað rjett þeir hafa fyrir sjer í því.
Cíeg er j)eirri stjórnarsögu ekki nógu kunn-
ugur. I En samt skiíst mjer allt af svo, að
Grænland hafi komizt svo undir Danmörk,
að það hafl fylgzt með íslandi, þegar það
gekk undan Noregi; enda sannar ekkert,
að þeir eigi fremur Grænlamd en ísland,
þó að þeir hafi haft þar lengur einokun
ar-verzlun«.
Mannalát.
Hinn 28. f. raán., 4. í páskura, ljezt Árni
Jónsson póstur á Flóðatanga í Stafholtstung-
um — Stykkishólmspóstur írá Arnarholti — af
slysförum, drukknaði ofan um ís á Norðurá,
við Haugahyi, skammt fyrir neðan Arnarholt;
þeir voru nýlagðir af stað þaðan póstarnir
báðir, hanr, og nafni hans, Árni Gíslason vest-
anpóstur, við 8. mann og með nokkra he=ta,
suma lausa og suma með póstkoffortum. Áin
rann ofan á ís við hæði lönd, ail-djúpt, en
þurrt i miðju. Árni Gíslason fór á undan og
gekk greiðlega, reyndist ísinn traustnr vel.
Nafni hans átti mikið örðugt með að koma
reiðbesti sínum út í, iausum, og bar nokkuð
niður á við í því stímabraki, Ienti neðan við
hestaþvöguna, er þeir komust loks frá landi.
og hrakti þar i vök á ísnum niðri i vatninu,
er hann mun og eigi hafa veitt eptirtekt, en
hestarnir svömluðu yfir hana til sama lands
aptur og óskemmt það sem á þeim var. Líkið
var slætt upp 2 dögum síðar. »Árni heitinn
var ötull póstur (í 12—14 ár), áreiðanlegur,
gætinn og greindur, yíir höfuð valinkunnur
maður«.
Af Vestfjörðum hefirfrjetzt lát Jakobs bónda
Bósinkarssonar (frá Æðey) í Ögri, úr tauga-
veiki, er þar hefir gengiö í votur við Djúpið.
Hann var nefndarbóndi, á íimmtugsaldri, fjáð-
ur allvel.
I fyrri nótt missti Helgi verzlunarstjóri
Jónsson í Borgarnesi konu sína, Kristínu Kyg-
ertsdóttur (Waage), frá mörgum börnum, góða.
konu og vel að sjer. Hún dó úr eptirköstum
influenzaveikinnar.
IJr Skagaíirði skrifað 15. marz. »Þessir
menn hafa atidazt i sýslunni: Hinn 16. febr.
Pjetur Pdlmason, hálfáttræður, mjög merkur
bóndi. á Alfgeirsvöllum, virisæll og vinfast-
ur og vandaður, og lætur hann eptir sig ekkju
og mjög efnileg börn uppkorain; meðal þeirra
eru Pálmi, pöntunarfjelagsstjóri á Sjávarborg,
og Halldóra, kona Ólafs Briem umboðsmanus.
Hinn 2. febr. frú Ilelga Þorvaldsdóttir í
Rjettarholti, ekkja Ara sál. læknis Arasen á,
Flugumýri, og var hún hið eina af hinum
nat'nkunnu börnum Þorv. próf. Böðvarssonar,.
er nú lifði. Hún var höfðings- og atgerfis-
kona, eins og hún átti kyn til.
Hinn 6. marz konan Halldóra Þorfinnsdóttir
á Krossi i Óslandshlíð, 62 ára gömul; og hinn
7. marz Helga Þorkelsdóttir á Svaðastöðum,
einnig 62 ára. Þær voru báðar merkar kon-
ur, guðræknar, trygglyndar og íðjusamar.
Hinn 10. marz metkisbóndinn Jóhannes
Þorfinnsson á Reykjum í Hjaltadal, 61 árs.
Hann var mjög reglusamur og góður búhöld--
ur, áreiðanlegur í öllum viðskiptum, og hinn
vandaðasti og siðprúðasti maður í dagfari, og
í einu orði bændasómi í sveit sinni. Z.
Jarðarför. í gær var prófastsfrú Þórunn
Jónsdóttir i Görðum á Alptanesi jarðsett. Við-
staddir voru, auk margs sóknarfólks, Hafn-
firðinga og annara, allmargir helztu og heldri;
menn úr Reykjavík: landshöfðingi, biskup —
er hjelt húskveðju — og aðrir embættismenn,
o. fl. Dómkirkjuprestur flutti ræðu í kirkj-
unni og jarðsöng hina framliðnu. Dóntkirkju-
organistinn ljek á orgelið við jarðarförina og
annaðist sönginn, ásamt söngflokk sínum.
Stúdent Ben. Gröndal söng solo eptir ræðuna
í kirkjunni. Hafnfirzkur lúðraflokkur (kaupm.
.Tón Bjarnason við 4. mann) bljes sorgarlag
við kirkjuna og gröfina. Hinn háæruverði
ekkill er enn mikið lasinn, þótt hantt fylgdi,
og hafði jarðarförinni verið frestað þetta eink-
um til þess aö biða eptir því, að hann hresstist..
Gufubáturinn »Elín« byrjaði ferðir
sínar 3. þ. m., viku fyr en áætlun ætlast
til. Hún f'ór þann clag suður í Keflavik,.
með talsveröan flutning og nokkra farþega,
og hat'ði auk þess í eptirdragi 7 róðrarskip
suður, til fiskiveiða þar, tneð mönnum og
áhöfn. Daginn eptir fór hún upp í Borg-
arnes, með vörur fyrir Bryde’s verzlun, en
af þeiro varð ekki komið á land nema ör-
litlu sakir mannleysis — þar lá nær hvert
mannsbarn í inflúenza—og koin hún með-
flutninginn suður aptur í gærmorgun. Stór-
viðri hafði og tálmaö nokkuð.
Vöruverð. Moð byrjun þessa mán,
lækkuðu flestir kaupmenn hjer í bænnm
verð á útlendri matvöru o. fl., þannig, að
reikningsverö er nú hjá þeirn á rúg (100
pd.) 61/* kr., rúgmjöli 7V* kr., bankabyggi (
11—12 kr., kaffi 1 kr. 10 a., kandís 32 a.
pd. — í heilum kössum 32 a.
Húsbruni. Aðfaranótt 30. f. m. brann
vörubúðarhús, gamalt og gott, alistórt, á
Búðum, »Norskahúsið«, eign Eyjólfs kaupm.
Þorkelssonar í Reyk.javík, til kaldra kola,
á 2 klukkustundum; varð dálitlu bjargað
af íslenzkum vörum, en öðru eigi. Húsið
var vátryggt og vörurnar að nokkru leyti
Inflúenza-sóttin. Hún var komin
vestur í Stykkishólm og Ólafsvík, er póst-
ar voru þar á ferð fyrir nokkrum dögum,
og lítiö eitt farin að berast inn í Suður-
Dalina úr Stykkishólmi. Þar (í Sth.) lagði
hún’nær hvert mannsbarn í rúmið'k skömmu