Ísafold - 20.06.1894, Side 2

146
ef allir væru bundnir á þenna ómennsku-
klafa með þessu rænuleysis-tjóðurbandi?
Einu sinni var gamall og mjög heiðar-
legur bóndi að segja mjer frá, hvernigv
kaupmaður sá, sem hann verzlaði við
hefði haft af sjer í viðskiptum og rofið
skýiaus loforð við sig. »Hvers vegna
hættirðu ekki að verzla við hann«?, sagði
jeg. »Nei! það get jeg ekki; jeg er búinn
að verzla við hann í 35 ár«, svaraði hann.
En þarna er það komið; þetta vona jeg
að sje al-íslenzkt! Heldur að láta ganga
ofan á sig með óhreinum skónum, sem
menn kalla, heldur að láta merja sig sem
mús undir íjalaketti, heldur að muldra og
nöldra eitthvað ofan í barminn á sjer, en
að hafa manndáð og rænu til að risa á
fætur, velta af sjer farginu og slíta með
hreysti-átaki af sjer hlekkina gömlu. Já!
ef hlekkirnir eru bara nógu gamlir og
ryðgaðir, einkum ef þeir eru úr gömlu
strandjárni frá einokunartímunum, ef feður
vorir, afar og langafar hafa borið þá, þá
eru þeir góðir í sumra manna augum. Þó
þeir nuggi okkur inn í bein, þó það sje
auðsjeð, að hvorki við nje börnin okkar
verði að almennilega frjálsum manneskjum,
meðan við berum þá, það virðist sumum
standa alveg á sama. Skinnið á okkur
sumum íslendingum er þykkara en það,
að við finnum til, þótt við sjeum »pikkaðir«
með rítuprjónum; og það er það mikið at'
gömlum óhreinindum í eyrunum á okkur
sumum hverjum, að það þarf að kalla
hátt til þess að við heyrum. Almenningur
veit og játar, að það er fjöldamargt í öllu
þjóðlífi voru, sem breytast þarf og umbóta
þarf við, en dauðamókið og rænuleysið
ræður samt því miður meiru hjá mörgum
manni; fyrir þá sök sitjum vjer of lengi
í sama farinu. En það má ekki svo vera;
vjer verðum að spenna oss megingjörðum
flörs og framtakssemi, ef vjer ekki ætlum
að afneita öllum framförum fyrir land og
lýð.
Athugull.
Alþingiskosningar.
Vestur-Skaptafellssýsla. Þar hefir ráðizt
svo vel úr á endanum, sem bezt varð á
kosið: að fulltrúi þess kjördæmis á síðasta
þingi gaf kost á sjer í síðustu forvöðum,
samkvæmt almennri áskorun hjeraðsbúa.
Þar er með öðrum orðum kosinn
Guðlaugur Guðmundsson
sýslumaður, með um 50 atkv. að sögn.
Jón í Hemru Einarsson hafði fengið 6—7
atkv., en Sigurður Sigurfinnsson frá Vest-
mannaeyjum bætti við að bjóða sig fram,
er til kastanna kom.
Suður-Þingeyingar hafa kosið til þings
Pjetur Jónsson
frá Gautlöndum. Er mælt, að hann hafi
orðið einn í kjöri; framboð Benidikts sýslu-
manns Sveinssonar tekið aptur.
Þá hafa Skagfirðingar endurkosið sína
þingmenn frá siðasta þingi
Olaf Brlem, og
Jón Jakobsson.
Atkvæðafjölda eigi getið að svo stöddu,
en skrifað þar úr hjeraðinu, að sýslumað-
ur (Jóhannes Ólafssonj hafði fengið milli
20 og 30 atkv. Fleiri ekki í boði.
Húnvetningar hafa sömuleiðis kosið sína
fyrri þingmenn, þá
Þorleif Jónsson og
Björn Sigfússon.
Er nú að eins ófrjett um 6 kjördæmi
með 9 þingmönnum, en óvissa þó engin
nema um 2 þeirra: 2. þm. Suður-Múlasýslu
(hvort heldur Guttormur búfr. eða sira
Lárus Halldórsson) og þm. Norður Þingey-
inga, með því að sagan segir nú, að þar
muni á boðstólum Jakob borgari Hálf'dán-
arson frá Húsavík, merkis- og sæmdar-
maður, er kjósendur kunni ef til vill að
hallast að, meðfram af því, að þeir hafi
styggzt við sýslumann (B. Sv.) fyrir að
ætla að hafa þá fyrir varaskeifu.
„Sala á íslenzkum vörum“.
ii.
(Niðurlag).
Um aðrar vörur er fljótar yfir sögu farið.
Nýjan fisk t. d. kunnum vjer alls eigi að
fara með óskemmdan á erlendan markað,
og verður því höf. að láta sjer lynda að
geta þess, að frá Hul! sjeu hjer við land
á sumrum 15 gufuskip við fiskiveiðar og
30 frá Grimsby, mest á heilagfiski, er flutt
er ýmist í ís eða þá lifandi í stóru keri í
lestinni og selzt hátt, um og yfir 30 a. pd.
Eina ráðið fyrir iandsmenn til að hafa
gott af þessu væri, að ætlun höf. og dómi
Englendings, er vit hefir á, að hafa hjer
fasta fiskitöku einhversstaðar með ískjall-
ara? leggja þar upp veiðina og kaupa þar
nýjan fisk af opnum bátum. Hrogn segir
höf. mest keypt á Norður-Frakklandi og
Norður-Spáni og höfð í beitu fyrir sardín-
ur. Norsk hrogn þykja miklu betri en
íslenzk, með því að Norðmenn hafa miklu
betra verkunarlag á þeim: láta þau fyrst
1 saltpækil, taka þau síðan upp úr pækl-
inum og láta í tunnu og pressa vel. Hert-
ur sundmagi íslenzkur er seldur mest í
Barcelona, til manneldis f'yrir fátæklinga
og sjómenn á hafskipum. Verkunin þykir
ekki góð hjer. »Sundmaginn á að vera
hreinn, sljettur, þunnur og ljósleitur«.
I Lundúnum eru íslenzkir hestar notaðir
fyrir reiðhesta handa börnum, og seljast á
14—16 pd. sterl. (250—320 kr.). Verða að
vera bringubreiðir og ekki yngri en 6
vetra. Ungir mjóslegnir folar seljast þar
alls eigi. Annars eru íslenzkir hestar not-
aðir mest á Englandi og Skotlandi fyrir
vagna í kolanámunum. íslenzkt sauðfje
er ekki selt nýkomið af'skipsfjöl áEnglandi,
heldur kaupa enskir bændur það og ala
nokkra mánuði, ef' vel eru heyjaðir; selja
síðan til slátrunar með góðum hagnaði.
»Aldrei ætti að flytja út ær og veturgam-
alt fje«, og sízt að láta það slæðast innan
um sauði í sviksamlegum tilgangi. Það
þykir að ísl. fje, að það sje of magurt á
bakið, en mör aptur heldur mikill. Hið
frosna sauðakjöt frá Ástralíu hefir spillt
fyrir sölunni; af því flytjast 35,000 kropp
ar til Lundúna á viku hverri. TJll hjeð-
an selzt langmest til Englands, eins sú
sem fyrst er flutt til Danmerkur. Til þess
að gera hana útgengilegri þar, þarf
að vanda fiokkunina betur, blanda
ekki haustull (þveginni) við vorull, láta
ekki vera í henni heyrusl eða þess háttar
og ekki smá-bómullarlopa (merkilopa) —
þeir taka ekki lit eins og ullin, og stór-
skemma svo það sem úr henni er unnið —,
klippa fjeð en rýja ekki, og fara sem bezt
með það á allar lundir. Það sem spillt
hefir verði á íslenzkum æbardún síðarf
árin er, að aðrar dúntegundir, einkum
gæsadúnn, hefir bólað hann frá markaði,
síðan menn komust upp á að aðgreina
hann með þar til gerðum vjelum. Ejúpur
skyldi helzt senda á markað alveg ósalt-
aðar, vandlega umbúnar og vafðan innan
í pappír, eins og Rússar gera og Norðmenn.
Eru þannig lauslega yfirfarin nokkur helztu
atriðin í þessari fróðlegu skýrslu, sem er ó-
liklegt annað en verði þó til þess að auka
áhuga á að greiða betur frrir sölu á ís-
lenzkum afurðum en gerzt hefir áður, og
munu flestir samdóma um, að það sje
síður en svo, að hinum litla landssjóðs-
styrk til ferðar hr. D. Thomsen hafi veri5
á glæ kastað. Hitt verður eigi fyrir vitað,
hve mikið gott kann af henni að leiða
óbeinlínis, er frá líður.
Sjónleikirnir dönsku hafa að vanda
gengið mikið vel, þessi tvö kvöld, sem
búin eru. Síðara kveldið var hjer um bil
húsfyllir af áhorfendum. Nýir leikir það
kvöldið voru »Peter sidder over« og »Den
svage Side«, hvorttveggja mesta hlátursefni.
Það er auðsjáanlega þaulvanur og leikinn
maður í íþrótt sinni, hinn nýi leikari, hr.
Jens Winther, frá Dagmarleikhúsinu f
Khöfn; honum ferst mikið fimlega hvað
sem hann á að gera. Leikmærin, frk.
Jenny Jensen, er óvanari, enda kornung;
hefir þó gengið í leikmenntarskóla við-
Konungsleikhúsið í Khöfn og verið síðan
2 ár við Dagmarleikhúsið; kann því svo-
langt um betur til verka en hjer tíðkast;
spillir það og eigi f'yrir, að hún er mikið fríð
sýnum og býður af sjer bezta þokka. Þau
hjónin, hr. Edw. Jensen og frú Olga Jen-
sen, leika með sömu alúð og fjöri sem að-
undanförnu, eins og allir kannast við.
I kveld verður leikið í 3. sinn. Það er
»Peder sidder over« aptur og 2 nýir leikir
mikið skemmtilegir, annar eptir Einar
Christiansen, ritstj. »111. Tidende«.
Landsbankinn. Meira var nokkuð
í sjóði í bankanum 31. marz þ. á^en 31
mánuðum áður, nefnil. 138 þús., í stað 100
þús. Lánveitingar á því tímabili voru 44
þús., en endurgreiðslur lána tæpar 30 þús.
Sparisjóðsinnlög nær 80 þús., en ekki tekn-
ar út nema 50 þús. Innlög á hlaupareikn-
ing 30 þús. og úttekið aptur 23 þús. Yíxl-
ar keyptir fyrir 24 þús. (víxillán); innleystir
víxlar tæp 19 þús.
Útlán bankans í reikningslok voru orðin
full 1 miljón kr., að meðtöldum víxillán-
um, 40 þús. Sparisjóðsínnstæða í bankan-
um 648 þús. kr.; hlaupareikningsinnstæða
111 þús.; varasjóður bankans 140 þús. og*
sparisjóðs Beykjavíkur 16 þús. rúm.
Ónýtt er orðið af seðlum og skilað lands-
sjóði 24 þús. kr.
Lán handa branðum. Þessum brauð-
um hefir landshöfðingi veitt í vor lántöku-
leyfi, gegn veði í tekjum þeirra: Hofi í
Vopnafirði 256 kr., gegn 20 ára endurborg-
un með 4% vöxtum til húsakaupa á kirkju-
jörðina Hraunfell; Hvammi i Dölum 3000’
kr. til 28 ára til þess að koma upp á staðn-
um nýju timburhúsi álna í stað
bæjarhúsanna, sein nú eru; og Setbergi í
Eyrarsveit 800 kr. til 24 ára til umbóta á
íbúðarhúsinu á staðnum.