Ísafold - 25.07.1894, Blaðsíða 2

182
er það rösklega gert & ekki lengri tima.
Nokkrir helztu bændur þar í Suður-Dölun-
um fylgja honum vasklega eptir. Ólafur
bóndi á Fellsenda og söðlasmiður Finnsson
sljettaði í vor 1100 ferh.faðma í sínu túni
og annað eins í fyrra eða vel það, sjer-
lega vel og vandlega; hvað mikið hann
var búinn með áður, hef jeg ekki sett á
mig. Hann er atorkumaður mikill og bú-
höldur hinn bezti, heflr húsað bæ sinn vel
og umbætt jörðina að örðu leyti; sýndist
mjer þar tiltakanlega vel gengið um úti
og inni. Iðn sína, söðlasmíði, stundar Ó-
lafur bóndi jöfnum höndum búskapnum og
með sömu elju og atorku, með 3—4 svein
um að jafnaði, og er óalgengt, að það fari
vel saman, búskapur og veruleg handiðn.
Líkt var mjer sagt af túnbótum Sumarliða
bónda á Breiðabólsstað í Sökkólfsdal; jeg
kom þar ekki. Það er sauðjörð mikil; á
Sumarliði að sögn talsvert á 3. hundrað
sauði fullorðna og þykir það mikið þar um
sveitir. Hann sendi í haust er var kaup-
manni í Stykkishólmi 30 sauði, sem vikt-
uðu á fæti 160—185 pund. Kristján á Þor-
bergsstöðum Tómasson var mjer sagt að
sljettað hefði megnið af túni sínu; mun
hafa verið þar á undan öðrum um þær
sveitir, enda er orðlagður atorkumaður.
Talsverðum bötum hafa hýbýli tekið
allvíða þar sem jeg fór um frá því fyrir
25—30 árum. Það eru miklir örðugleikar
við að stríða fyrir bændur í þeim efnum,
ekki sizt aðflutningarnir. Fyrir fám árum
var Norðmaður einn svo áræðinn, að sigla
með timburfarm inn á Hvammsfjörð; þá
komu óðara 2—3 bændur upp timburhús-
um hjá sjer, og sýnir það, að viljann vant-
ar ekki. Nú er von um, að eitthvað verði
úr uppmælingu Hvammsfjarðar og að þá
takist sigling þangað að staðaldri, sem vei
mætti vera án kauptúns. Það væri mikið
framfarastig fyrir Dalina. í Ásgarði sá
jeg dávænt timburíbúðarhús nýtt, tvílopt-
að, hjá Bjarna bónda Jenssyni, búfræðing
frá Ólafsdalsskóla, bróður Friðjóns læknis.
í Borgarflrði hafa og nokkrir bændur kom-
ið sjer upp góðum íbúðarhúsum af steini
eða timbri. Mun fyrstur hafa til þess orð-
ið hinn þjóðkunni bændaskörungur Andrjes
Fjeldsteð á Völlum; það er ramgert stein-
hús (að mestu), er hann hefir sjálfur unnið
að flest handtök. Þá er timburbús mikið
vænt í Þingnesi, hjá Hjáþni bónda, efna-
manni og alkunnum sæmdarbónda; sömu-
leiðis í Bakkakoti og Deildartungu, en
stein- og timburhús nýtt á Hurðarbaki, hjá
Bjarna bónda Þorsteinssyni, bróður Þórðar
heit. á Leirá, fjörmanni miklum og dugn-
aðar, sem hefir auk þess sljettað nær 5
dagsláttum í túni sínu, komið sjer upp
4—500 hesta timburhlöðu með járnþaki og
lagt nú í sumar góðan vagnveg heim til
sín vænan spöl af þjóðveginum rjett hjá
Kláffossbrúnni á Hvítá; það er nýlunda af
bónda; enda er mikill myndarbragur á öllu
hjá honum úti og inni. (Niðuriag).
B. J.
Póstskipið Botnia (kapt. Holm) lágði
af stað hjeðan aðfaranótt hins 24. þ. m. og
með henni allmargir farþegar, þar á með-
al hinir þýzku og ensku ferðamenn, er
komu með henni um daginn; ennfremur
leikendurnir dönsku, Nickolin tannlæknir
og A. Jespersen fyrv. veitingamaður al-
farnir.
Gufuskipið Stamford lagði af stað
hjeðan aptur í fyrra dag beint til New-
castle, með 480 hesta, keypta fyrir reikn-
ing þeirra Zöllners og Yidalins að mestu
vestur í Dölum og norður í Skagafirði, á
aldrinum 2—7 vetra, fyrir 30—60 kr. kr.
(einstöku meira), eða 45—50 kr. að með-
alverði. Eptir urðu eitthvað á 2. hundrað
hesta, er Stamford vitjar bráðlega aptur
m. m.
Holdsveikislæknirinn dr. Edv. Ehlers
lagði af stað austur yflr Hellisheiði í gær.
Hann er væntanlegur aptur hingað fyrstu
dagana í næsta mán. (ágúst). Kona hans,
frönsk, er með honum í því ferðalagi.
Fám dögum síðar, 6. eða 7. ágúst, fer
gufubáturinn »Elín« með hann aukaferð
upp á Mýrar (Straumfjörð) og jafnvel vest-
ur að Búðum, ef veður leyfir, en þaðan
fer hann svo landveg til Ólafsvíkur, býst
við að verða þar korninn 9. ágúst, og ætlar
að stíga á skipsfjöl á Thyra í Stykkis-
hólmi; verður þar kominn 13. ágúst. Ættu
sjúklingar þar nærlendis að bera sig að
ná fundi hans einhversstaðar á nefndum
stöðum og tíma. Skoðað heflr hann nú
9 sjúklinga í Gullbringusýslu, 4 í Rvík, 8
í Borgarfjarðarsýslu, 2 í Mýrasýslu.
Veðrátta og heyskapur. Hjer er
enn mikil óþurkatíð um suðurland, og
mun lítið sem ekkert hirt af túnum, enda
byrjaði sláttur seint, óvíða fyr en í 13.
viku hjer í suðursýslunum, því grasspretta
var fremur slæm, vegna hinnar miklu
kalsaveðráttu í f. mán., þótt vætan væri
nóg þá, en langviunir þurkar þar á und-
an. Vestanlands og norðan byrjaði slátt-
ur talsvert fyr, sumstaðar í 11. viku (í
Ólafsdal og Hvítadal mánud. í 11.), enda
mikið betur sprottið, og nýting iíklega
góð nyrðra, eptir áttinni hjer. Fyrir fisk-
verkun eru og óþurkar þessir eigi síður
bagalegir.
Ferðamennirnir útlendu, þýzku, er
hr. N. H. Thomsen var oddviti fyrir og
skoðuðu Þingvelli, Geysi, Gullfoss og Skál-
holt, ijetu mikið vel yfir sinni ferð hjer,
þótt miður væri heppnir með veður. Ekki
sáu þeir Geysi gjósa, en Strokk og Litla-
Strokk m. m., og þótti talsvert til koma.
Dáin er hjer í bænum í morgun ekkju-
frú Valgerður Ólafsdóttir (Finsen), síðari
kona Halldórs sál. próf. Jónssonar á Hofl,
en systir 0. Finsen póstmeistara og þeirra
bræðra, fædd 16. marz 1833. Hún var
sæmdarkona mesta og valkvendi, barnlaus,
en gekk stjúpbörnum og fósturbörnum í
beztu móður stað.
'Vestmannaeyjuin 14. júlí: Með 4. degi
júnímánaðar varð gagngjörð breyting á veð-
uráttu, þá var lokið þerrinum, sem staðið
hafði allan maímánuð, og hefir síðan gengið
stöðugur rosi allt til þessa dags, hafa síðan
komið að eins 6—7 þurrir dagar. Hinn litli
saltfiskur, sem þveginn var um fyrri mánaða-
mót, er því enn eigi kominn inn í búðina,
og er það mjög bagalegt fyrir alla hlutaðeig-
endur; hey hrekst í úteyjum, en túnasláttur
er eigi byrjaður.
Sjógœftir voru afieitar mestallan júnimán-
uð, enda má heita hjer fiskilaust, hvar sem
leitað er.
Sakir fískileysisins í vetur og vor allt fram
á þennan dag er hagur almennings hjer með
allra lakasta móti, búðarskuldir miklar, oglán
því mjög takmörkuð, svo sem von er, því fá-
ir eru hjer efnamenn, sem nokkuð hafi að selja
eða veðsetja; útlitið því mjög ískyggilegt með.
lífsframdrátt fólks hin komandi missiri. Mat
urtagarðar hafa orðið fyrir allmiklum skemmd-
um af austanrokunum i júní.
Verzlunin er með hagstæðasta móti með
tilliti til verðlags á útlendri vöru, en gjald-
eyri vantar. Verð á saltfiski mun vera á-
kveðið 36 kr. og eins á löngu, á hvitri ull 65
aurar.
Heilbrigði er mjög góð.
Mestur hiti í júnímáuuði var þann 28. 14,8°,
minnstur aðíaranótt þess 2. 2,2°, úrkoma 140
millimetrar. Nætur voru i þeim mánuði opt
fremur kaldar að tiltölu, og er grasvSxtur-
hjer varla i meðallagi sakir kalsans og hinn-
ar miklu úrkomu.
Járnbraut á íslandi. Heyrzt hefir sú
flugufregn, að Englendingar einhverjir ætli að
leggja járnbraut frá Reykjavík og austur (að
Þorvaldseyri?).
í Litlu-Asíu er borg sú, er Brússa heitir,
svo sem þrjár mílur frá Marmarahafinu, og
eru þar hafnarstaðir borgarinnar, en Marm-
arahafið er skamt frá Svartahafinu og er lönd-
um lukt, nema hvað það er samfast við Grikk-
landshaf með Hellusundi (Hellespontus, Dar-
danella-Sund) og við Svartahafið með Sævið-
arsundi eða sundinu við Konstantinópel.
Marmarahafið er 30 mílur að lengd frá austri
til vesturs, en 10 mílur að breidd frá norðri
til suðurs, eða 220 ferhyrningsmílur að flatar-
máli. Landið í kringum Brússa er einkar-
frjósamt og fagurt, með aldingörðum og ýms-
um gróðri, en rjett hjá borginni er fjall mik-
ið, sem áður hjet Ólýmpus (í Mýsíu), en er nú
nefnt Keschisch-Dag (það er »munkafjall«);.
þar snjóar, og er snjór fluttur þaðan til Mikla-
garðs (Konstantinopel) og seldur, hafður til
kælingar í hitunum og í ýmislegt sælgæti til
svölunar. Brússa var stofnuð af Prúsíasi hin-
um öðrum með því nafni, Bitýna-konungi;:
hann hýsti Hannibal forðum, þá er hann flýði
undan Rómverjum. Seinna varð horgin að-
setur Tyrkja-soldána og þar var Orkan, sem
stofnsetti Tyrkjaveldi, og var hún þá höfuð-
borg, en seinna varð það Adrianópel, áður en,
Múhamed annar braut undir sig Miklagarð. Þá
var Brússa mikilhæf borg og voldug, og eru
enn í henni 200 kirkjur Múhameds-manna,
þótt sumar sje fallnar í rústir. Hin helzta
heitir Oli-Dschami (o: hin fagra), og er með-
fjórum turnum; yfir kirkjunni er stór hvolf-.
bygging þakin postulíni, og 24 minni hvolf-
kiefar í kring: þúsundir marglitra ljóshjálma
eru í kirkjunni á milli súlnaraða og hvolf'boga.
I kirkjunni hvíla ýmsir Tyrkja-soldánar, Ork-
an, Múrad I. og Múhamed I. o. fh; í borginni
dvaldi Abd-el-Kader frá 1852 til 1855. í grend
við borgina eru hverir og heitar uppsprettur,.
og voru þegar notaðar í íornöld; yfir sumum,
þeirra eru fagrar byggingar og mörg baðhús,
og sækja þangað margir sjer til heilsubótar.
íbúar borgarinnar eru um 36,000, en í borg-
arumdæminu sjálfu eru um 400,000 manna; en
stundum hafa jarðskjálptar gert þar usla og
valdið tjóni. Hafnarstaðirnir, sem eru við
Marmarahafið, eru allmiklir verzlunarstaðir;
árið 1859 nam innflutningurinn um 4 miljón-
um króna, en útflutningur um 10 miljónum.
Árið 1874 var lögð járnbraut frá Brússa og
til hafnarstaðar við Marmarahafið, en hún var
ekki notuð sem skyldi og lagðist því niður,
þrátt fyrir alla borgardýrð og landkosti.
Beri maður nú þetta saman við Reykjavík
og vora hagi, bæði að landkostum og mann-
fjölda, þá er ekki hægt að sjá, hvernig járnbraut
muni geta borgað sig hjer. Sje það satt, að
áætlaður kostnaður muni verða um tvær milj-
ónir króna, og ætlazt til að landssjóður borgi
þetta með 5°/o eða hjer um bil 100,000 krón-
um á ári í svo sem 30 ár, þá væri líklegt að
alþingi hugsaði sig um, áður en það leggur
út í þetta fyrirtæki. Menn kynnu að segja, .
að við þetta fengist mikil atvinna og stórfje