Ísafold - 04.08.1894, Blaðsíða 2

194
gerist. Mundu að sjálfsögðu hinar dönsku
gufuskipaferðir hjer milli landa halda á-
fram eptir sem áður, hæði samkvæmt
stöðulögunum og vegna hinna dönsku verzl-
unar, er haldið mundi við hjer lengi vel,
þó að þessi breyting kæmist á.
Þetta væri í stuttu máli almennilega
gerðarlegur framfaraviðleitniskippur, og
mun það margur mæla, að sliks sje oss
full þörf, til merkis um, að þjóðin ali þó
með sjer alvarlegan og verulegan viðreisn-
arhug, og t. d. vesturfarar þurfl ekki að
bera það fyrir sig, að hjer sjeu engir við-
burðir hafðir til þess að koma iandinu
eitthvað á framfararekspöl hins menntaða
heims. /
Því að eins, að þjóðin vilji svo sem
ekkert átak gera til þess að hafa sig upp,
því að eins getur hún sagt sjer of vaxin fjár-
útlát þau, er h|er er um að ræða. Hjer
er ekki um að tefla nema 50—60,000 kr.
viðbót við það sem nú þegar er veitt til
samgöngumála, og er það ekki neitt ægi-
legt stökk í rauninni. Ekki að vita einu
sinni, að neitt þurfl að auka landssjóði tekiur
með nýjum sköttum eða tollum í því
skyni.
Þeir sem lesið hafa bók hr. D. Thom-
sens, hljóta að hafa sannfærzt um, hafl
þeim eigi verið það ljóst áður, hve mik-
ilsvert mundi fyrir landið að fá beint
meginverzlunarstraumnum hjeðan einmitt
til Liverpool, einkum og sjer í lagi fisk-
verzluninni. Og þá hitt, að geta sentflsk-
inn hjeðan smátt og smátt allt árið beint
á hinn bezta heimsmarkað, í stað þess að
ryðja honum öllum þangað í einni þvögu
á haustin, sölunni til stórmikiis hnekkis.
Einnar einustu krónu ábati fyrir lands-
menn á hverju skippundi af útfluttum
fiski mundi einmitt samsvara öllum. árs-
styrknum til þessara gufuskipaferða, 50
þús. kr. Samkeppnin við dönsku gufu-
skipin mundu landsmönnum síður en eigi
bagaleg, hvorki til vöruflutninga nje manna-
ferða. Fargjald á þeim heflr nú t. d. stað-
ið í stað í meira en 30 ár, og verið alla
tíð afardýrt, við það sem annarsstaðar
gerist, og svo mjög sem það hefir lækkað
víðast; og hefir það hept menn mjög frá
utanferðum, í stað þess að þær hefði oss
verið miklu hoilara að væru örvaðar sem
mest. Fljótar og greiðar samgöngur við
önnur lönd hafa nú og farið hríðversn-
andi hin síðari árin að því leyti til, sem
viðstaða dönsku gufuskipanna áFæreyjum
hefir farið sivaxandi. Heflr það og meðal
annars hnekkt mikið ferðum útlendinga
hingað. Þeim mundi bregða við hálfu
fljótari ferð. —
Það er í stuttu máli æði margt og mikið,
sem gerir þetta mikils háttar nýmæli all-
girnilegt. En vitaskuld er einnig mikið og
margt að athuga og íhuga, og síður en
eigi flanandi í annað eins stórræði athug-
unarlaust. Það þarf nákvæmrar og ýtar-
legrar rannsóknar og íhugunar við áður.
Sjálfsmorð. Hinn 15. f. mán. (júlí)
fannst bóndi einn í Bjarneyjum, Jóhann
Sigmundsson að nafni, dauður í sjónum
fyrir neðan kletta þar í eyjunum. Erþað
ætlan manna, að hann hafi fyrirfarið sjer,
því að hann var maður þunglyndur mjög
og hafði opt borið á því, að hann var
geðveikur.
Sigling. Ágúst 1. Anna (71, C. Ras-
mussen) frá Liverpool til H. Th. A. Thom-
sen. 3. Banco (97, Eide) frá Middelsbro
til verzlunarfjelags Strandamanna. S. d.
Embla (149, C. Mikkelsen) frá Hamborg
með ýmsar vörur til Björns Kristjánssonar.
Holdsveikislæknirinn, Dr. Edv.
Ehlers, er hæ.ttur við Olafsvíkurferð-
ina, að hann skrifar hingað frá Stór-
ólfshvoii 30. f- mán.; sjer, að hann muni
ekki hafa tíma til þess. Hann heflr svo
mikið að gera á þessari austurferð. Var
þá búinn að hafa tal af og skoða þar i
sýslunni (Rangárvalla) meira en 50 holds-
veikissjúklingum, og allt af að bætast við.
Mannalát. Hinn 24. f. mán. (.júlí) andaðist
að heimili sínu í Ólafsvík vestra fyrr. verzlun-
stjóri Torfi J. Thorgrimsen, fæddur 10. ágúst
1831, sonur sira Þorgríms Thorgrimsen, er
síðast var prestur að Saurhæ á Hvalfjarðar-
strönd, og konu hans Ingibjargar Guðmunds-
dóttur, systur Helga biskups G. Thordersen.
Hann var tvívegis lengi verzlunarstjóri fyrir
Hans A. Clausen í Ólafsvík. Af börnum hans
lifa hann eigi önnur en frú María, kona (síð-
ari) Helga prests Arnasonar i Ólafsvík, og 1
sonur, Þorgrímur að nafni, í Vesturheimi.
Hann var mjög vel gefinn maður til sálar og
líkama, fríður sýnum og gervilegur.
í Flatey á Breiðafirði ljezt 1. f. mán. (júlí)
ekkjan Guðrún Oddsdóttir, Hjaltalíns læknis,
og konu hans Dorotheu f. Bornemann Hún
fæddist 14. marz 1810, giptist 1836 Ólafi Guð-
mundlsyni, er seinna varð borgari í Fiatey
og andaðist 1891. Hún var kona vel mennt-
uð og gáfuð.
Alþingi 1894.
ii.
Skrifstofa alþingis. Fyrir henni ræður
dr. phil. Jón Þorkelsson frá Khöfn, en með
honum á skrifstofunni cand. theol. Steingr.
Johnsen og landshöfðingjaskrifari Brynjólfur
Þorláksson. Innanþingsskrifarar í neðri deild
skólastjóri Morten Hansen og cand. theol. Jó-
hannes Sigfússon; í efri deild Halldór Jóns
son bankagjaldkeri og stúdent Sigurður Fjet-
ursson (frá Ánanaustum).
Prófun kjörbrjefa. Kjörbrjefanefnd
var skipuð þingsetningardaginn í samein-
uðu þingi (deilda-forsetarnir, Guðl. Guð-
mundsson, Kristján Jónsson og Ólafur
Briem), og henni fengið til meðferðar kjör-
mál þingmanns Mýramanna, Halldórs Dani-
elssonar. Rækilega rökstutt álit nefndar-
innar er það, að kosningin skuli metin
gild, en að landsstjórnin sje beðin að veita
hlutaðeigandi kjörstjóra hæfllega áminning
fyrir vangæzlu á fyrirmælum kosningar-
laganna. 'Vangæzla sú var fólgin í því,
að / hann hafði auglýst kjörfund með
skemmri fyrirvara (8—9 dögum skemmri)
en lög mæla fyrir, og vilja kærendur halda
því fram, að fyrir það hafl margir kjós-
endur eigi fengið að vita í tæka tíð um
kjörfundardag og kjörstað. Frumkvöðull
kærunnar og höfundur mun hafa verið
síra Einar prófastur á Borg Friðgeirsson,
ákafur fylgismaður þess þingmannsefnis-
ins, er undir varð við kosninguna, og hafði
fengið undir hana 20 af sínum sóknar-
börnum, þ. e. menn úr kjörstaðarhreppn-
um, er manna fyrst og greinilegast fengu
vitneskju um kjörfundarstað og fundar-
dag (þar á meðal 2, er kosið höfðu Hall-
dór Daníelsson!), en ekki nema 4 þar fyr-
ir utan, sinn úr hverjum hrepp, þar á
meðal einn, sem ekki hafði kosningarrjett
í því kjördæmi; annar af þessum 4 var
hreppstjórinn í Hraunhreppi,þeimhreppnum,.
er átti helzt að hafa orðið ttt undan kjör-
fundarboðinu, en hefir þó jafnframt vottað'
og fullyrt, að »að kjörfundardagur og kjör-
fundarstaður hafi verið hverjum einasta
kjósanda hreppsins vel kunnur nokkrum
tíma fyrir kjörfund«. Aðflnnsla út af
færslu kjörstaðarins virðist eptir skýrsltt
nefndarinnar ekki á neinum rökum byggð^
Er nefndin einhuga þeirrar skoðunar, að-
hvorugt atriðið hafi haft áhrif á úrslit
kosningarinnar
Stjórnarskrármálið. Af milli 10 og
20 lagafrumvarpa, er þegar eru hlaupin.
af stokkunum á þessu þingi, ber vitan-
lega fyrst að nefna stjórnarskrárfrumvarp-
ið, það er samþykkt var á þinginu í fyrra,.
eins og lög gera ráð fyrir, og er flutn-
ingsmaður þess Benidikt Sveinsson. Ekki
er það komið á dagskrá enn.
Afnám fasteignarsölugjalds. Það
er hið eina stjórnarfrumvarp á þessu þingi.
Hafði konungur samkvæmt tillögum ráð-
gjafans synjað 15. júní þ. á. staðfestingar
á frumvarpi þar að lútandi frá síðasta
þingi, með því að ráðgjaflnn áleit, að þing-
ið hefði óvart orðað það öðru vísi en það.
vildi, þannig, að það náði einnig til erfða-
gjalds af fasteignum. Hljóðar hið nýja
frumvarp einungis um »afnám gjalds af'
fasteignum, þá er eigendaskipti verða að.
eiganda lifanda«.
Botnvörpuveiðar. Guðlaugur Guð-
mundsson flytur nýtt frumvarp um bar.n
gegn botnvörpuveiðum, er komi í stað
laganna frá 1889, sem hafa nð eins inni.
að halda (lágt) sektarákvæði, en heimila,
eigi að gera veiðarfærin upptæk m. m..
Frumvarp þetta bannar fiskiveiðar með
botnvörpum í landhelgi við ísland og-
leggur við 200—10,000 kr. sektir í lands--
sjóð, »og skulu hin ólöglegu veiðarfæri
upptæk og andvirði þeirra renna í lands-
sjóð. Leggja má lögtak á skip og afla og
selja, að undangengnu fjárnámi, til lúkn-.
ingar sektum og kostnaði«.
Fjárforræði ómyndugra. Guðjón
Guðlaugsson flytur frumvarp um það mál,.
nær alveg samhljóða því sem hann var-
með i fyrra, eins og efri deild gekk frá,,
því þá.
Um nýbýli flytja þeir frumvarp Þor-.
lákur Guðmundsson og Þórður Guðmunds-
son. Það er allýtarlegt, í 11. greinum, og
á að koma í stað tilskip. 15. apríþ 1776.
Jafnaðarsjóðsgjöld. Þeir Kristján.
Jónsson og Þorkell Bjarnason flytja frum-
varp um að landssjóður taki að sjer frá
1. jan. 1896 ýms gjöld, er nú hvíla og
hvílt hafa á jafnaðarsjóðunum, svo sem
kostnað við kennslu heyrnar- og málleys-
ingja, útbúnað þeirra og ferð til kennslu-
stofnunarinnar, bólusetningarkostnað og
sáttamálakostnað.
Bann gegn eitrun rjúpna. Þeir Þór-
hallur Bjarnarson og Tryggvi Gunnarsson,
flytja frv., er bannar að eitra rjúpur til
agns, að viðlögðum 10—100 kr. sektum.
til landssjóðs. Fellt í gær með 12 : 9.
Nýir verzlunarstaðir. Þingmaður
Borgfirðinga flytur 2 frumvörp um löggild-
ing nýrra verzlunarstaða: að Hrafneyri við ,
Hvalfjörð og að Seleyri við Borgarfjörð.