Ísafold - 22.08.1894, Blaðsíða 2

Árgjald þetta greiðist þannig:
Jafnskjótt og brautinni er komið aust-
ur i byggð í Árnessýslu austanfjalls og
lestaferð hafin á henni, skal lands-
stjórnin greiða fjelaginu árlega upphæð,
er standi i sama hlutfalli yið nefndar
50,000kr., sem lengd hinnariögðu brautar
við alla hina fyrirhuguðu brautarlengd
allt austur að Þjórsá. En þegar brautin
er fuilger þangað, greiðist hið tiltekna
árgjald. Öll skal brautin fullgjör og
ferðir hafnar á henni áður en sjö ár
eru liðin frá því Iög þessi öðlast gildi,
ella hefir fjelagið fyrgjört rjettindum
þeim, sem lög þessi heimila því. Sama
er, ef reglulegar lestaferðir leggjast nið-
ur á brautinni eptir þann tíma.
Ef járnbraut fjelagsins tekst af á
köfium af völdum náttúrunnar eða brýr
á henni bila, skal fjelagið svo fljótt sem
unnt er bæta hið skemmda, og skal það
einkis í missa af árgjaldi sínu, þó lestir
gerti eigi gengið regluiega eða teppist
um stund fyrir þesar orsakir.
2.50,000 krónur á ári hin næstu tuttugu
ár eptir að lög þessi öðlast gildi með
þvi skilyrði:
a) að fjelagið láti gufuskip, sem sje eigi
minna en 800 gross tons ensk, hafl að
minnsta kosti rúm fyrir 40 farþega á
1. plássi og 30 farþega á 2. plássi, og
geti gengið að minnsta kosti 12 ensk-
ar mílur á klukkutsund, fara 2 ferðir
á mánuði milli Liverpool eða annarar
hafnar á Englandi eða Skotlandi, og
Reykjavíkur, á tímabilinu frá 15. apríl
til 15. október ár hvert, og milli sömu
hafna að minnsta kosti eina ferð á
mánuði á tímabiiinu frá 15. október
til 15. apríl ár hvert; og
b) að fjelagið lflti gufuskip, sem ekki sje
minna en 400 gross tons ensk, hafl að
minnsta kosti 20 farþegarúm á 1. plássi
og 50 á 2. plássi, sje yfirbyggt og geti
gengið að minnsta kosti 10 enskar míl-
ur á klukkustund, ganga stöðugt frá
Reykjavík kringum strendur íslands
eða meðfram þeim, þegar ís ekki
hamlar, á tímabilinu frá 15. febrúar
til 15. nóvember ár hvei’t. Alþingi á-
kveður viðkomustaði strandferðaskips-
ius, en fjelagið ræður að öðru leyti
ferðaáætlun þess. Aukist samgöngu-
og flutningaþörfin svo mjög fram með
ströndum landsins, að þetta eina skip
eigi þyki nægja, getur landsstjórnin að
10 árum liðnum áskilið, að fjelagið
láti tvö minni skip halda uppi þessum
ferðum í stað hins ofannefnda strand-
ferðaskips. Yerði landsstjórnin og fje-
lagið eigi á eitt sátt um það, hvort
eitt strandferðaskip nægi flutningsþörf-
inni, skal málið iagt í gerð og gerð
armenn kvaddir á sama hátt og gert er
ráð fyrir í 9. gr.
Áður en hvert reglulegt alþingi
kemur saman og í fyrsta skipti fyrir
alþingi 1895 skal fjelagað setja þá
tryggingu, er landsstjórnin álítur nægja
fyrir því, að strandferðunum verði
haldið uppi á fjárhagstímabili því, sem
þá fer í hönd.
Ef skip fjelagsins laskast, stranda
eða farast, skal fjelagið, svo fljótt sem
unnt er, gjöra að þeim, eða útvega
önnur í þeirra stað, en einkis skal
það í missa af argjaldi sínu fyrir þær
£14
tafir, sem ieiða af slíkum slysum, ó-
bliðu náttúrunnar eða ís.
Ofangreint árgjald til járnbrauta og skipa-
ferða skal setja útgjaldamegin á fjárlögum
íslands.
Fjelagið hefir rjett til að velja um og
ákveða, hvort peningar þeir, er það kann
að eiga heimting á úr landssjóði Isiands
samk\æmt lögum þessum, greiðist þvi
sjálf'u einu sinni eða tvisvar á ári, eða
borgist eptir ráðstöfun þess tvisvar á ári
sem vextir af hlutabrjefum eða skulda-
brjefum fjelagsins.
43. gr. Fimtán árum eptir að lög þessi
öðlast gildi, og hvenær sem er eptir þann
tíma, hefir stjórn íslands rjett til að kaupa
járnbrautir og skip fjelagsins og önnur
flutningatæki, hvort er hún vill fyrir þá
upphæð, sem hvað um sig kostaði upp-
runalega, eða eptir mati gjörðarmanna, er
kvaddir sjeu samkvæmt ákvæðum 9. gr.
Þó skal fjelaginu geflnn eins árs fyrirvari
um kaupin. Borgunina má greiða með
skuldabrjefum upp á landssjóð íslands, er
gefi 5% í vöxtu á ári. Skuldabrjef þessi
skulu innleyst að fullu, áður en 30 ár sjeu
liðin frá þvi kaupin voru gjörð, en þó er
landsstjórninni heimilt að innleysa þau öil,
eða svo mikið af þeim, er henni sýnist,
hvenær sem er á þessu 30 ára bili.
44. gr. Ef fjelagið heflr eigi byrjaö að
leggja hina áskildu járnbraut, áður en 3
ár sjeu liðin, frá því lög þessi öðlast gildi,
hefir fjelagið fyrirgjört öllum rjettindum
sínum, og eru þá þessi lög úr gildi fallin.
f Dr. phil. Ólafur Gunnlögson.
Hann andaðist í París 22. f. mán. (júlí),
þessi nafnkunni landi vor, eptir langa legu
og þunga, af krabbameini í maganum.
Hann var sonur Stefáns Gunnlögssonar
landfógeta og Ragnhildar Benidiktsdóttur
Gröndal, og mun hafa verið kominn nokk-
uð á sjötugsaldur, er hann ijezt. Hann
gekk í Sóreyjarskóla á Sjálandi og út-
skrifaðist þaðan til háskólans. Hann tók
kaþólska trú og var í trúboðsför með
rússneskum fursta, Djunkovski, norður til
Finnmerkur. Eptir það var hann gerður
dr. pMl. við háskólann í Lowen í Belgíu.
Síðan var hann á Englandi um tíma og
eitt ár í Róm. Þaðan ritaði hann fróðlegt
brjef í Ný Fjelagsrit 1858, og mun ekki
annað eptir hann liggja á íslenzku ritað.
Eptir það settist hann að í París og fekkst
þar við blaðamennsku í 30—40 ár. Lengst
var hann aðalritstjóri fyrir mikils háttar
blaði, Le Nord, er út kom á frönsku í
Brússel, og var kallað málgagn Rússa-
stjórnar í vesturlöndum og haldið út á
hennar kostnað að nokkru leyti. Greinar
hans þar um stjórnarmálefni álfunnar voi’u
hraðskeyttar út um alla álfu, þar á meðal
einnig til danskra blaða, af því að menn
hugðu þar koma fram skoðanir Rússa-
stjórnar. »En það var misskilningur«,
segir nákunnugur maður, er ritar um Ó.
G. I Politiken 29. f. mán. (F. — prófessor
N. C. Frederiksen?); þær fáu greinar í
Le Nord, er ritaðar voru eptir ínnblæstri
frá Pjetursborg, voru ekki eptir Ólaf
Gunnlögson. Þó að ótrúlegt virðist, þá
var það í rauninni miklu optar, að stjórn-
in i Pjetursborg fór eptir innblæstri frá
honum«.
Enginn íslendingur heflr haft slík kynni
af mikils háttar mönnum aldarinnar víða.
um lönd sem Ó. G., einkum á Frakklandi.
Þar var hann sjerstaklega kunnugur Na-
póleoni keisarafrænda. Gortschakoff fursta,
er lengi var utanríkisráðherra Rússakeis-
ara, hafði hann fundið að máli áður en
hann gerðist ritstjóri fyrir »Le Nord«.
Eptir að það blað lagðist niður um stund,
ritaði hann að staðaldri í ýms blöð £
París, einkum »Le Temps«, og : efndistþá
Paul Gerard. Hann skoðaði Frakkland
eins og annað ættland sitt, og var mikils
metinn og mjög vel látinn af frakkn-
eskum blaðamönnum, er höfðu það
álit á honum, að hann væri hverjum
manni í þeirra hóp betur að sjer um
hagi og háttu (stjórnarháttu) útlendra
þjóða. Ilann ætlaði sjer — segir fyrnefnd-
ur F., er þetta er mest haft eptir — að
taka til máls á nýjan leik um allsherjar-
stjórnaratferli álfunnar, og það á móti
Rússum í það sinn. Honum virtist sem.
sje ekkert vit í bandalagi Rússa og Frakka
frá frakknesku sjónarmiði, og hann var
var sannfærður um, að sjer mundi takast
að sannfæra Frakka um það, með þeim
gögnum, er hann hefði í höndum. Rússar
unna í rauninni friðinum umfram allt, sagði
hann; einkanlega vilja þeir með engu
móti ganga í ófrið við Þjóðverja, hvað'
sem á dynur, og það jafnvel eigi þótt
Frakkar kæmust í deilu við þá. Það sem>
Rússum gengur til vinalátanjia við Frakka,
er, að hafa þá að bakhjalli og sjer til
stuðnings í viðskiptum við önnur stórveldii
álfunnar yíir böfuð, einkum Englendinga,
og reyna þeir í því skyni að ala fæð á
milli Frakka og Breta. Þótti honum það
óhyggilegt af Frökkum, að gerast þar að
ginningarfíflum. . Þeir ættu einmitt að
láta sjer annt um að halda fornri vináttu
við Breta og halda uppteknum hætti að
veita góðan stuðning sjálfsforræðisríkjun-
um í útsuðurhorni álfunnar
Ó. G. var kvæntur rússneskri konu af
frönsku kyni, Saint-Felix nð ættarnafni;
missti hana fyrir nokkrum árum. Þau
voru barnlaus.
Atgerfismaður mikill var Ó. G. til sálar
og likama, enda hefði honum eigi hlotn-
azt jafnmikill frami að öðrum kosti.
Vestmannaeyjum 13. ágúst: Síðastliðirm
júlimánuður var fremur blíðviðrasamur, en
jat'nframt sannnefndur rosamánuður; mestur
hiti var þann 26. 17.8°, minnstur aðfaranótt
þess 14. 7.7°, úrkoman 163 millímetrar; allan
mánuðinn voru að eins 7 úrkomulausir dagar.
Sami rosi heíir haldizt það, sem af er þessum
mánuði, nema dagana frá 7.—9.; þá 3 daga
var hjer bezti þerrir. Þá daga náðu menn
hjer inn því af töðum sínum, sem búið var
að losa, var nokkuð af þeim orðið hrakið hjá
þeim, sem f'yrst byrjuðu að slá; en flestir tóku
eigi til sláttar fyrri en fullar 14 vikur af, og
varð það að happi. Eigi eru allir enn búnir
að slá, því almenningur hætti heila viku eða
meira sakir rosans. Margir notuðu þerrinn
i gær, þótt helgur dagur væri, og náðu tals-
verðu inn af grænu heyi, en annars eru hirð-
ingar miður vandaðar hjá mörgum, sem von er.
Lunda- og svartfuglaafli er í lakara meðal-