Ísafold - 25.08.1894, Blaðsíða 3

Dr. Ólafur Gunnlög-son. Þar sem segir
í síðasta bl., að hann haíi verið útskrifaður
íir Sóreyjarskóla, J)A er það skakkt; hann var
þar í skóla í mörg ár, en faðir hans ljet hann
af ásettu ráði eigi útskrifast þaðan, heldur úr
Reykjavíkurskóla (1848), eptir 2 vetra dvöl
þar, til þess að hann gseti orðið aðnjótandi
hlunninda islenzkra stúdenta við háskólann.
I þessa lítils háttar flýtisverks-ónákvæmni
heíir manneskja sú, er fyrir »Þjóðólfi« ræður
á þessum tímum og gert hefir þann gaið svo
frægan, sem kunnugt er, rekið sín alþekktu
»ættartölusúru og grútarlegu prentvilluaugua,
um leið og hún hefir samt orðið f'egin að
lepja upp úr «Isafold« mestalla vizku sína
um þenna dána merkismann. Er hinn mesti
gorgeir i manneskjunni út af þessari maka-
lausu uppgötvun, er hvert bænabókarfært
barn á hægt með að sjá. með því að líta í
skólaskýrsluvnar frá fyrstu árum Reykjavík-
urskóla. — Vilji manneskjan vera eins ná-
kvæm með það sem hún kemur með sjálf af
sinu viti, þyrfti hún samt að geta þess við
lesendur sína næst, að það muni vera »gauð-
rangt<í(!) hjá henni, að Albert Högni Gunnlögs-
son. bróðis Ólafs heitins, sje (nú) húsettur í
Chicago.
Af áheyrenda-hiliunni.
Herra ritstjóri! Jeg leyfi mjer að kalla
það áheyrendaTitZZw, en ekki áheyrenda-
pall, -þetta vegglægjuskot í alþingishúsinn,
sem þjóðinni er ætlað fyrir samastað, er
hana fýsir að hlýða á speki og mælsku
löggjafanna sinna.
Af því jeg var á ferð, þá brá jeg mjer
upp á tjeða áheyrendahillu alþingis, eink-
anlega af þvi, að jeg heyrði, að verið
væri’að ræða siglinga ogjárnbrautamdlið.
Það er alveg nýkomið á dagskrá hjá okk-
ur heima í sveitinni, og ekki hefir mönn-
um orðiö um annað tíöræddara, svo jeg
viti. Mjer þótti fróðlegt að heyra mál
manna, fulltrúa þjóðarinnar. Þeirsóttn mál
þetta og vörðu afmiklu kappi.og hjeldu Jang-
ar ræður; en heldur þótti mjer þær efnislitl-
ar, sumar hverjar. Þeir voru eitthvað að
tala um »lógik« svona milli dúranna; jeg
skil ekki hvað það er, en i ræðunum átti
þessi hlutur að vera fólginn, hvað sem
það nú var. Líklega á það helzt heima í
þeim ræðum, sem heilbrigð skynsemi finn-
ur engan botn í.
Jeg skal ekki fortaka, að jeg hafi tekið
rangt eptir sumu; en rjett mun það vera,
að einhver þingmanna hjelt því fram, að
fyrst yrði að koma upp atvinnuvegum
vorum til lands og sjávar, áður en þessar
umræddu siglingar og járnbrautir kæmust
á. Mikið var talað um Flóann og Ölfusið,
þær mörgu þúsundir kúa, sem þar mætti
hafa, ef ÖJfusá væri veitt þar jrfir. Jeg
þekki nú lítið til i þessum sveitum, en
veit svo mikið, að meira þarf en orðin
tóm til að koma þar upp mörgum þúsund-
um kúa, sem beri nokkurn verulegan arð.
Eins og nú er, þá er landið þar ákaflega
kostaljett, svo að engir gripir, hvorki kýr
nje annað, geta orðið bænduin veruleg
auðsuppspretta. En hvernig á að gera
þetta kostalitla land svo gagnauðugt, a,3
það verði hálfu arösamara en liveitiekr-
urnar í Ameríku, til dæmis að taka? Til
þess þarf að taka að láni margar miljónir
lcróna, segja þeir, og í það er ekki horf-
andi. Það átti þá sannarlega vel við, er
einn þingmaður sagði, að hjer ætti bók-
staflega heima:
Þeir ætla sjer að eignast skip,
þó enginn k u n n i að sigla.
Mjer kom til hugar stefna sú, sem
rikjandi var hjá landstjórnarmönnum á
ofanverðri 18. öld og fram um miðja þessa
öld í verzlunarmálinu. Það var þá kallað
»uppgangsveður« og öðrum verri nöfnum,
ef einhver var svo hugstór, að hreifa því,
að eina og rjetta ráðið til að koma upp
atvinnuvegunum væri að gefa verzlunina
lausa, losa þá ánauðarhlekki, sem þá lágu
á atvinnuvegum öllum og atvinnufrelsi
manna. En landsstjórnin var þá þeirrar
trúar, að ef konungsverzlunarkaupmenn-
irnir hættu að halda liflnu í landsmönn-
um með verzlun sinni, þá væri landsmönn-
um bráður bani búinn, nema því að eins,
að áður væri tekið fje að láni eða veittur
styrkur til að koma öllum atvinnuvegum
landsins í blómlegt horf. Hún bar kvíð-
boga fyrir — eins og máske enn —, að þá
væri úti um ísland, ef danska föðurhendin
sleppti á því tökum. Man nú enginn
lengur eptir tjóni þvi, sem íslenzka þjóðin
beið við þessa óheillastefnu landsstjórnar-
innar, þar sem hún fyrirmunaði þjóðinni
verzlunarfrelsi um meira en tvo þriðjunga
aldar ?
Heyrandi i holti.
Heilnæmi í Lundúmim. Það er furbn
heilnæm borg, Lundúnir, þrátt fyrir þoknna,
og manngrúann, 5 miljónir nú oröið. Dánar-
hlutfall hefir verið þar nú upp á síðka^tið
ekki nema 16.3 af þúsundi, en i Berlín 18.21.
í New Tork 19.5, í París 20.5, og í Yín 22.5,
Heilnæmið er mest þakkað hinum mörgu og
miklu grasgörðum fyrir almenning og'skógar-
lundum víðsvegar um hina miklu borg.
Tilbúnar tennur. Það er mikils báttar
iðn í Ameríku, að smíða tennur í menn. karla
og konur. Ein verksmiðja í New York «eldi
í fyrra 8 miljón tennur. Þær eru tilbúnarúr
postulíni og dreginn yfir nokkurskonar gler
ungur. Nýjasta framförin í þeirri smið eru
smógallar eða lýti á tönnunum í líkingu við
það sem altítt er á reglulegum tönnum, meira
eða minna biluðum.
Þjóðarauður Norðmanna var talinn í
fyrra 1673 miljónir krónur, samkvæmt tekju-
skattsskýrslum m. fl., áætlaðar tekjur lands-
manna 350 milj. kr. Þar af voru Kiistjaníu
gerðar 255 milj. kr. sem eign og 61 milj. kr.
í tekjur.
Leiðarvísir ísafoldar.
1467. Húsbóndi minn tekur at mjer fje til
fóðurs upp í kaup mitt, en jeg er við sjó
vetur og vor; er hann þá ekki skyldur (hús-
136
væri annar maður. Jeg hefi sjeð einhvern tima, mynd,
er r.efnist »hefndarengillinn, sem er að kveikja í Sodoma
og Gomorrha«; iiann leit einmitt eins út í það sinn, mað-
urir.n spakláti. Hann leit snöggvast á úrið sitt og gekk
síðan út hægt og spaklega.
Kveldið það og tvo daga hina næstu sást hann eigi í
klúbbnum, maðurinn spakláti, og vorum við sízt að skilja
í því, hvað af honum mundi hafa orðið. En þegar jeg
kom þar inn fjórða kveldið, sat hann þar, — enn
fölari og veiklulegri en áður, að mjer virtist.
»Hjerna eru frjettir handa þj3r, Friðrik!« kallaði
Charlie Thornton til mín. »Þrælmennið hann Villeneuve,
hólmgönguberserkurinn frakkneski, hefir nú loks fengið
sín makleg málagjöld. Hann dr. Lanset er því kunrt-
ugur og hann ætlar einmitt að fara að segja okkur frá
því«.
Það er þá upphaf þessa máls, mælti dr. Lanset, að
jeg var á ferð í París' og heimsótti þar Malet ofursta,
kunningja minn. Við vorum á gangi saman okkur til
skemmtunar í Tuillerigarðinum. Þá heyrum við einhvern
segja: þarna kemur hann Villeneuve! Oðara en jeg kom
auga á hann, þenna alræmda hólmgönguberserk og hroka-
gikk, sje jeg, hvar maður gengur að honum, mælir fáein
orð við hann og rekur honum löðrung.
Nú gerðist svo raikil þröng og háreysti, að jeg sá eigi hót-
133
kunnugir; það mun varla hafa verið nokkur sá í okkar
hóp, er ekki hafði einhvern tíma á hólm komið.
»Þær voru gerðarlegar, hólmgöngurnar fyr á tímum«,
mælti H. lávarður; hann fjell í einvígi síðar meir. »Þið
munið, er hirðmenn Hinriks III. Frakkakonungs börðust
á hólmi 6 í einu, 3 hvoru megin, og ljettu eigi fyr en
ekki stóð nema 1 uppi af þessum 6«.
»Já, það var reyndar gerðarleg hólmganga« anzaði
Charlie Thornton, úr riddaraliðinu; »en hún var samt
merkilegri, þegar öllu er á botninn hvolft, hólmgangan
fyrir 30 árum milli Sir Harry Martingale og Fortescue
ofursta«.
Óðara en hann sleppti orðinu, rauk maðurinn spak-
láti upp, eins og hann heföi verið stunginn með tituprjón.
»Hvað er um að vera fyrir honum?« mælti Thornton í
hálfum hljóðum ; »jeg hefi aldrei sjeð hann þannig fyr«.
»Hvernig er sú saga, Charlie?« spurði einhver. »Jeg
hefi auðvitað heyrt hans Fortescue getið, því hann var
hinn mesti hólmgönguberserkur á sínum tíma á Englandi,
og hefi líka heyrt þess getið, er þeir áttust við, hann og
Martingale; en jeg man ekki til að jeg hafi nokkurn
tíma heyrt greinilega frá því sagt«.
»Þá get jeg sagt yður það« anzaði Thornton, »því
að hann föðurbróðir minn var hólragönguvottur Martingales.
Jeg liefi þrásinnis hevrt hann segja frá því, og það var