Ísafold - 10.10.1894, Blaðsíða 2

270
ur það sjálfsagt. En í það dugar ekki að
horfa; enda er engan veginn óhugsandi,
að hjálp fáist til þess annarsstaðar að, að
minnsta kosti ef vjer sýnum ekkert hop
eða hik á að vilja hjálpa oss sjálfir. Það
er sú bót i máii, að vjer vitum, að stofnun
slíkra spitala í sæmilegu lagi verður eigi
árangurslaus, heldur má reiða sig á, að þá
tekst að uppræta fár þetta hjer gersamlega
áður mjög langt um iíður, sjeu þær stofn-
anir notaðar prettaiaust, þannig, að þang-
að sje hverjum holdsveikuni manni komið
óðar en veikin kemur i ljós.
En meðan stofnanir þessar eru ókomnar
upp, þarf að gera ailt hvað auðið er til
að stemma stigu fyrir því, að veikin magn-
ist enn eða færist út frekara en orðið er,
og virðist sjálfsagt, að landsstjórnin bregði
þegar við og leggi fyrir lækna sína og
sveitarstjórnarvöld, að láta ekkert ógjört í
þá átt, er í þeirra valdi stendur.
Fjelagsskapur þilskipaútvegs-
manna.
Það er mikið vel farið, að þilskipaút-
vegsmenn hjer um pláss eru nú loksins
svo langt komnir, að þeir hafa bundizt
skynsamlegum fjeiagsskap til verndar og
eflingar atvinnuveg sinum, þeim atvinnu-
veg, sem margra augu vona til svo sem
einhvers hins líklegasta vísis til efnahags-
viðreisnar landsins. Fyrsti ávöxtur þessa
fjelagsskapar eru reglur þær um ráðning
á þilskip m. m., er hjer fara á eptir.
Mátti það ekki seinna vera, að útvegsmenn
kæmi sjer saman um það mál; því það er
stórhneyksli, hve reglulaust og ráðlauslega
menn hafa hagað sjer á stundum í því
efni, og ekki að kynja, þó að útvegur
þessi ætti illt með að þrífast með því lagi,
nema rjett í veltiárum að afla og vöru-
verði. Virðist þó með reglum þessum alls
eigi gengið nærri hagsmunum háseta og
skipstjóra, heldur öll sanngirni sýnd gagn-
vart þeim, eins og á að vera; en ekki
nema háskaleg vanhyggja og óframsýni af
þeirra hálfu,, að gefa eigi kost á sjer nema
með þeim kjörum, er útvegurinn getur
eigi undir risið.
Næsti framfaraávöxtur þessa fjelagskap-
ar ætti að vera stofnun þilskipa-ábyrgðar-
sjóðs, til þess að fjárveitingarvaldið þurfi
nú ekki að standa eins og stranda-
glópur með fje á boðstólum til vísis og
styrktar slíkri stofnun, án þess að menn
vilji þiggja. Því það er þó herfileg kenn-
ing, að þilskipaútvegurinn rísi eigi undir
ábyrgðargjaldi; eða mun það nokkursstað-
ar heyrast um allan hinn menntaða heim,
að nokkur atvinnuvegur af viti stundaður
megi til að vera eintómt »lotterí« til þess
að geta þrifizt? Af því að vjer erum
fjeleysingjar og megum því manna sízt
við að missa neitt fyrir óhöpp, einmitt af
því eigum vjer að láta jafnan kylfu ráða
kasti um ef til vill aleigu vora! Það er
vit í slíku, eða hitt þó heldur.
Reglur
fyrir fólksráðning o. fl. á þilskipum Út-
gerðarinannafjelagsins við Faxaflóa.
I.
Háseta skal ráða með þeim kjörum, sem
hjer segir:
a. Fyrir hlut, sem sje helmingur af öllum
afla hans.
Borgar hann útgerðarmanni salt í hlut
sinn og verkun á honum með 9 kr. fyrir
hvert skippund verkaðs fiskjar, sem til
kaupmarkaðs gengur ; en salt í sinn hluta
trosfiskjar hefir hann ókeypis.
b. Fyrir ákveðið gjald af liverjum drœtti,
nema trosfiski, keilu og upsa.
Hið ákveðna gjald er 9 aurar af hverj-
um þorski 18 þumlunga löngum eða
lengri, og 3 aurar af 12 til 18 þuml.
fiski og alliú ýsu.
Af trosfiski, keilu og upsa hefir hann
helming afla síns.
d. Fyrir mánaðarkaup, er sje allt að 30
kr. um mánuðinn og 3 aurar af hverjum
þorski 18 þuml. eða lengri.
Gotur, sundmaga og lifur eru hásetar
skyldir að hirða, eptir fyrirmælum skip-
stjóra, og ber hálfdrættingum helmingur
þess af afla sínum.
II.
Um kost skipverja fer svo sem um sem-
ur við útgerðarmann, án tillits til Iieglu-
gjörðar um viðurværi skipshafnar sam-
kvæmt Farmannalögunum. Þó er ávallt
heimilt að taka fisk til málamatar af ó-
skiptum trosfiski.
III.
Skipstjóra skal ráða með þeim kjörum,
sem hjer segir:
a. Fyrir kaup. sem sje allt að 70 kr. um
mánuðinn og 5% af allri aflaupphæð-
inni.
b. Fyrir hálfdrœtti og allt að 2 kr. gjaldi
af hverju skippundi alls aflans.
IV.
Borgun skal greiða skipverjum í þeim
gjaldeyri, sem um semur.
V.
Utgerðarmaður leggur skipinu til allt
það, sem nauðsynlegt er til þess að það
geti verið við fiskiveiðar, svo sem veiðar-
færi og önnur fiskiáhöld; hann leggur og
til eldivið, og kostar matreiðslu handa
skipverjum; en sjóklæði leggja þeir sjer
til sjálfir.
VI.
Fyrir hvert einstakt brot á reglum þess-
um sje sá, er brýtur, sekur 10 krónum,
er renna í sjóð fjelagsins. Nú eiga fleiri
skip saman, en eru ekki allir fjelagsmellni
og gilda þá reglur þessar og sektarákvæði
þeirra eins og þeir væru allir fjelagsmenn.
* ^ *
sf:
Ofanskrifaðar reglur eru samþykktar á
f'undi Útgerðarmannafjelagsins við Faxa-
flóa 7. okt. 1894. og eru bindandi fyrir
alla hlutaðeigendur til næsta aðalfundar í
seinríi hluta septembermánaðar næsta ár.
G. Zoega. 21i. Ihorsteinnson.
E. Felixsson. Þ. Egilsson. W. Christensen.
Guðmundur Einarsson. Bjarni Magnússon.
Þórður Guðmundsson. Jón Jónsson.
Ingjaldur Sigurðsson. Guðmundur Ólafsson.
Jón Ólafsson. Þórður Jónsson.
Brynjólfur Bjarnason. Jón Þórarinsson.
Helgi Ilelgason. P. Sigurðsson.
Runólfur Ólafsson. Guðmundur Jónsson.
G. E. Briem.
Klakageymslufyrirtækið. Með gufu-
skipunum komu um daginn 2 landar frá
Ameríku (Winnipeg), er kunna til og van-
ir eru klakageymslu og allri vinnu og til-
högun þar að lútandi: Isak Jónsson, Mjó-
firðingur að uppruna, og Jóhannes Guð-
mundsson Nordal, úr Húnavatnssýslu. Þeir
hafa verið 7 ár vestra. Jóhannes ílengist
hjer, í þjónustu ísfjelagsins nýja, enda
hingað kominn að undirlagi Tr. Gunnars-
sonar bankastjóra einmitt í því skyni, fyr-
ir milligöngu Sigurðar S. Jóhannessonar,
er bjer var á ferð í vor frá Winnipeg.
En ísak hverfur aptur austur til átthag-
anna, í því skyni að koma þar upp við-
líka fyrirtæki, með klakageymslu o. s. frv.,.
eins og hjer er byrjað á, með því að þar
er einnig að komast á viðlíka hreifing, og
hún með ðllu meiri áhuga, enda mjög svo
mikilsvert fyrir Austfirðinga, að ljós gæti
af því orðið. Segir ísak mikið vel hugur
um það, en hann er greindarmaður, á-
hugasamur og framfaragjarn. Er mikil-
von um, að þeir fjelagar eigi nytsemdar-
erindi hingað aptur á ættjörð sína.
Drukknan. Tveir menn voru sendir á
bát hjeðan upp á Akranes 4. þ. m., Sig-
urður Sigurðsson hafnsögumaður (Þórðar-
sonar í Steinhúsi) og Jón Jónsson lausa-
maður í Austurbænum. Þeir sneru aptur
þaðan áleiðis hingað samdægurs, en hafa
hvergi komið fram nje bátsins vart orðið.
Sigurður heit. Ijezt frá konu og 3 börnum,
ungum. Hann var vaskleikamaður og vel
að sjer gjör.
Barðastr.sýslu vestanv. 27. sept. »Gób-
viðri og hægviðri heíir alloptast verið í sum-
ar, og lengst af hlýtt, en vætusamt og þerri-
lítið í meira lagi. Einkum hefir þessi mánuð-
ur verið úrkomusamur, og nokkuð vindasamt
líka með kötlum.
Hey áttu því allir úti töluvert um rjettir,
og enn eiga sumir óhirt hey. Samt hefir hey-
skapur víst orðið í góðu meðallagi yfir höfuð,.
enda þótt útslægjur væru víða snöggar, eink-
um allt valllendi. Tún voru víða góð, jafnvel
í bezta lagi sumstaðar.
Leitarveður var siæmt, og heimtur eigi góð-
ar, enda hefir tóa legiö á fje manna á sumr-
inu.
Þilskipin hafa aflað í minnsta lagi, en apt-
ur hefir verið ágætisafii á opin skip, einkum
inn á fjörðum ; hafa og sum þilskipin haldizt
þar við og róið frá skipunum, og aflað vel.
Fiskur mun vera 42 kr. skpd., smáfiskur 35
kr., o. s. frv. Hvít ull 60 a. pd., mislit 45 a.
Lýsi 24 kr. tn. Matvara: grjón 20 kr. tn.
rúgur 14 kr., o. s. frv. Kaffi 1.25 pd., sykur
35 a. (kandís). Yöruskortur var lengi fram
eptir sumrinu.
Kjöt er sagt tekið á 10, 13, 16 og 18 a. ept-
ir gæðum, mör á 35 a., 25 a. pd. i gærum.
Fyrir fiður var gefin 1 kr. pd.
Síðan »infiúenzunni« Ijetti af í vor hefir
taugaveiki verið að stinga sjer niður á stöku
bæ, og heldur enn áfram. Að öðru leyti heíir
heilsufar á sumrinu verið yfir höfuð heldur
gott.
Það telja allir víst, að lækni þeim, er skip-
aður verður í þetta læknishjerað, ef það losn-
ar, sem við er búizt, verði gjört að skyldu, að
setjast að á Patreksfirði, því þar mun hann
f'yrir margra hluta sakir vera bezt settur. Að
læknir sitji lengur á Barðaströnd, eptir að
aukalæknishjerað hefir verið stofnað í suður-
sýslunni, er óþolandi, því þá sæti hann á íá-
mennasta og afskekktasta hala læknishjerðaðs
síns. A Patreksfirði er mannflest á einum