Ísafold - 20.10.1894, Blaðsíða 2

278
stað með frá Akranesi í fyrra dag. Skip-
iö er væntanlegt 3. ferðina 29. þ. mán.
eptir 2000 fjár, sem hjer eru eptir í geymslu
og UPP i Borgarfirði, og stendur til að
keypt verði nokkur hundruð í viðbót og
nokkuð af hestum, til að fylla farminn.
Norðanfjeð hafði verið gott, nær tómir
sauðir tvævetrir og eldri, keyptir fyrir
15—18 kr. Mikið lakara fje innan um i
Borgarfirðinum, og verri kaup þar miklu
en nyrðra eða hjá Árnesingum.
Skip frá þeim Zöllner og Vidalín, »Mon-
arch«, tók á Sauöárkrók nær 8000 fjár
(7,777), flest tvæv. sauði eða eldri og nokk-
uð veturgamalt, og 120 hross í viðbót, allt
til umboðssölu, úr Skagafirði og Húna-
vatnssyslu austanverðri frá pöntunarfjel.
þar. Um 9000 tók annað skip frá þeim á
Borðeyri skömmu síðar, þar af 6000 frá
pöntunarfjel. Þá kom »Monarch« hingað
aðra ferð um siðustu helgi og fór með
um 9000, nefnil. 6000 frá Stokkseyrarfje-
laginu, 1000 frá kaupmanni Thor Jensen
á Akranesi og 2000, sem Helgi Jónsson
faktor í Borgarnesi hafði keypt eða
kaupa látið fyrir húsbónda sinn, stórkaup-
mann Bryde, en vera mun sama sem fyrir
Vidalin. Á norðausturhöfnum landsins
hafa tvö gufuskip verið á ferðinni til fjár-
kaupa, frá Slimon að kaliað er, en taiið
sama verzlunin og þeirra Zöllners.
Póstskipið Laura (kapt. Christiansen)
kom loks í gær aptur af Vestfjörðum, með
allmargt farþega, mest kaupafólk; ætlar af
stað á morgun áleiðis til Khafnar.
Bangárvallasýslu 5. okt.: Það sem helzt
er hjeðan að irjetta er megnasta rigningatíð
síðan 9. f. m. Yíir höfuð var slátturinn hjer
í sýslu óþurrkasamur; þó varð heyskapur í
góðu meðallagi víðast, en hey voru mjög
súldruð. Kdlgarðauppskera mjög góð víðast
hvar, nema hjá þeim sem höfðu fræ frá kaup-
mönnum; það hljóp allt í njóla. Það er merki-
legt, að mönnum verður ekki nuddað til að
hugsa um að panta sjer í tíma Þrándheims-
fræið, sem reynist hið óbrigðulasta. Sjáltur
fekk jeg i haust urn 50 tunnur af kartöflum
og rófum, nálægt helming af hvoru. Fjár-
heimtur eru heldur góðar af afrjettum, því
veður var gott um safntíma á afrjettum. Fje
reynist mikið vænt, en fljótt verður það
rýrra á votlendinu.
Sýslufundur var haldinn hjer 28. sept. Fá
mál komu þar til uroræðu, 11 að tölu. Meðal
helztu nýmæla var, að kosin var neínd til að
koma með frumvarp til samþykktarlaga um
verndun Safarmýrar fyrir næsta fund. Sömu-
leiðis kosin nefnd til að koma með frumvarp
til laga um hrossakynbætur. Enn frerour
kosnir menn til að reyna að útvega gufubáts-
ferðir fyrir sýsluna, helzt um svæðið frá
Reykjavík austur til Eyrarhakka, og svo með
Rangársandi, sem að undanförnu. Gufubátur-
inn »Oddur« hefir farið þessar ferðir að und-
aniörnu, 2 sumur, og heíir hann nú lengið eða
fær um 1 x/a þús. kr. úr iandssjóði og sýslu-
sjóðum Árness- og Rangárvallasýslna og þar
að auki ferjutoll undif þær fluttu vörur, sem
þykir nokkuð hár þetta árið. Stórkaupmaður
J. P. T. Bryde helir geíið von um að hann
væri fáanlegur til að gjöra út gufuskip hing-
að og taka að sjer ferðir með suðurströndinni
og verður að líkindum leitað samninga við
hann um það
Mjög mikil eptirsjá er oss Rangvellingum að
sýslumanni okkar; það skarð verður vandfyllt.
Húnavatnssýslu (Skagastr.) 23. sept.: Hjeð-
an úr plássi eru íá tíðindi, en góð; vorið var
ágætlega gott yíir höfuð, þótt nokkuð kalt
væri um tíma. Sumarið, heyskapartlminn,
eitt hið hezta og blíðasta, sem gamlir menn
muna; kom hjer um bil aldrei regnskúr til
óþæginda; eru þvl hey hjá almenningi bæði
mikil og ágætlega verkuð, svo full ástæða
virðist til að ætla, að menn sjeu vel undir
vsturinn búnir fyrir fjenað sinn, enda fara menn
hjer um pláss ylir höfuð vel með skepnur.
Er sá hugsunarháttur sem óðast að ryðja sjer
til rúms bjer, og sjálfsagt víðar, að hetra sje
að eiga færra fje og láta það eiga gott á
vetrum. Þessi góða heynýting var ekki hin
eina blessun, sem ylir oss kom á þessu sumrii
því hæði voru sjógæftir ágætar og að kalla
mátti landburður af' vænum Hski, þorski og
stórýsu; en því miður var ekki hægt að nota
þá blessun sem skyldi vegna þess, hve fáir
voru til að stunda sjóinn; því hjer er mjög
fámennt pláss og um sláttinn flestir nóg að
vinna að heyskapnum. Hefði þvi hjer í sum-
ar tengið vinnu miklu fleira kaupafólk en
kom, bæði við sjó- og landvinnu. Nú er tíð-
in nokkuð farin að hreytast; síðastliðin vika
var fremur vætusöm, þó allt af hlýtt og blítt
veður. K.
Uni taðvjelar.
Verkfæri það, er nefnist *taðvjeU eða »tað
kv'órn«, er notað til þess að mala I áburð^
eða gera hann smágjörðari, til þess hawn gangi
betur ofan í jörðina. Verður áburðurinn á
þennan hátt betur undirbúinn sem jurtafæða,
heldur en þá hann er barinn með kláru eða
vallarkvísl, eins og algengast er. Eptir að
búið er að mala áburðinn í kvörninni, er hon-
um dreift yflr úr trogi eða hann er kláru-
breiddur, þar sem sljett er. Þegar áhurðurinn
er á þennan hátt undirbúinn, þ. e. malaður,
er hann laus við allan óþverra og rusl, svo
sem bein, torfusnepla, smásteina o. fl. Allt
þess konar getur ekki gengið niður úr kvörn-
inni, nema það malist í sundur; hljóta því
steinar og beinarusl að takast burt áður áburð-
urinn er malaður eða um leið; því vjelin
vinnur ekki á að mylja það. Á þennan hátt
verður því áburðurinn að öllu leyti hæfari til
þess að samlagast jarðveginum, leysast upp
og verða jurtunum að notum. Einnig flýtir
það verkinu, vallarvinnunni, að mala áburð-
inn í taðvjel; hún gengur því betur heldur
en þegar einungis er notuð kláran, og verður
um leið betur af hendi leyst.
Sá, sem fyrstur kom taðvjelum á gang hjer
á landi, svo jeg viti til, var Gísli trjesmiður
Sigmundarson á Ljótsstöðum í Skagafjarðar-
sýslu. Síðan hafa þær verið endurbættar á
ýmsan hátt, einkum af Sigurði Olafssyni
hreppstjóra á Hellulandi í Hegranesi. Tað-
vjelarnar urðu brátt býsna algengar í Norður-
landi, einkum í Skagafjarðarsýslu. En eigi
leið á löngu áður farið væri að nota þær í
ýmsum öðrum hjeruðum, og þá hvað mest f
norðursýslunum Fyrst fram eptir voru það
helzt þeir Gísli og Sigurður Ólafsson, er
smíðuðu þær, en smám saraan fjölguðu þeir
er það gjörðu, og nú eru þeir margir orðnir.
Sigurður Ólafsson heflr þó allt til þessa smlð-
að þær, enda eru þær einna beztar frá honum.
Þegar jeg fór úr Norðurlandi, vorið 1890, voru
þær til á flestum heimilum í Skagafjarðarsýslu,
og það fleiri en ein á sumum bæjum. Þá um
voriö rjeðst jeg vestur I Isafjarðarsýslu, og
pantaði þá eina taðvjel hjá Sigurði Ólafssyni,
og fekk hana senda til mín vestur næsta
haust. Var hún þá reynd lítið eitt um haust-
ið, og sáu menn brátt, hvílíkt hagræði væri
að henni við vallarvinnuna. Næsta vetur voru
gerðar eigi svo fáar taðvjelar fyrir ýmsa þar
í hreppnum (Þingeyrarhrepp) af manni þar
vestra, Elíasi Arnbjarnarsyni I Haukadal.
Slðan heflr hann smíðað töluvert margar fyrir
ýmsa þar vestra, og hafa þær færzt allmikiö.
út um vesturhluta ísafjarðarsýslu.
Verð á þeiro er mismunandi, eptir því, hve
vel er frá þeim gengið. Þegar jeg var fyrir-
norðan, voru þær seldar þar á 18—24 krónur.
Elías í Haukadal, sá er fyr er nefndur, selur-
þær á 17—20 krónur, og er það eigi dýrt,.
þegar þess er gætt, að hann vandar allan frá-
gang á þeim. Hann hefir þær mjög svipaðar
á stærð og Sigurður Ólafsson og með sama
lagi. Þeir hafa þær ekki stærri en það, að
einn maður snýr þeim; er því ekki sveif nema
á öðrum endanum. Þykja þær þægilegastar
á þann hátt, bæði meðfærilegri I flutningum
og ljettara að mala í þeim.
Á Suðurlandi eru taðvjelar Htt þekktar, og
varla neitt notaðar af þeím fáu, er eiga þær.
Enginn efi getur þó verið á því, að þær mætti
eins nota hjer og annarstaðar á landinu, og
að þær mundu gera hið sama gagn. En þess
má geta, að vallarvinna hjer sunnanlands er
ekki eins vel vönduð, eptir því sem jeg þek ki
til, eins og gerist fyrir norðan. En það er mjög
áríðandi, að vanda vallarvinnuna sem bezt
aö verða má, en ekki að hugsa um það eitt-
að flaustra henni af, hvernig sem á stendur.
Er það mín spá, að með notkun taðvjelarinn,.
ar mundi aukast vandvirkni með vallarvinn-
una, og áburðurinn notast betur en nú gerist.
Ættu Sunnlendingar því hið bráðasta að koma.
sjer upp taðvjelum, og nota þær. Færi bezfe
á því, að nokkrir menn í fjelagi, eða heil
sveit eða búnaðarfjelag, tækju sig saman og
pöntuðu eina eða tvær taðvjelar I fjelagi hjá
einhvérjum góðum smið fyrir norðan, eða hjá
einhverjum af ofangreindum mönnum, sem
allir eru ágætir smiðir, og smíðuðu síðan eptir
þeirri eða þeim vjelum sjálfir. Á þann hátt
ætti það ekki að verða mjög tilfinnanlegt, eða.
mikil peningaútlát fyrir menn, að koma þeim
upp. Fús mundi jeg til að panta fyrir menn
verkfæri þetta, ef þeir óskuðu, eða vera í
útvegum að fá það. Er það mín von, að menn.
hjer gefi þessu gaum, því jeg hygg það vera.
mikilsvert atriði til umbótar túnræktinni, að-
nota taðvjelina við vallarvinnu.
Langholti I Flóa I sept. 1894.
Sigurður Sigurðsson.
C. ZIMSEN í Reykjayík
selur fyrir lágt verð:
Tvíbökur, Tekeks, Biscuits og Kökur, marg-
ar tegundir, Kringlur; góð fiönsk vín,
Brennivín, Rom, Cognac o. fl.; Hindbersafaf
Kirsiberjasafa, sætan og súran; Ediks-Sprit,.
á flöskum (1 fl. gjöra 7 fl. af ediki),
Bursta, kústa og pensla, margar tegundir,
Trjeskó og klossa, handa fullorðn. og börn.,
Vindla ágæta, yflr 20 tegundir;
Cigarettur, Reyktóbák, Rjól og Munntóbak,
Hveiti, fín mjöl og grjón af ýmsum tegund.j
Grænsápu og margar tegundir afhandsápu;
Súkkulade, Brjóstsykur, Lakrits og fl.
Ágæta ullarkamba. Loðnar húfur.
Mikið af fallegum stumpazirsum, 3 tegundir(
Góð ijerept, Svart kjólatu og aðrar kramv.;
Tvistgarn og tvinna, allskonar;
Kantaborða, Bendla, Teygjubönd o. fl.
Margar aðrar vörur
Smjör, Tólg, Ilaustull og Sjóvetlingar
er tekið jafnt peningum.
Nýprentað:
Aukatekjulög
(tvenn lög frá 2. febr. 1894 um aukatekj-
ur í landssjóð og aukatekjur sýslumanna,
og hreppstjóra-aukatekjulögin m. m. frá
13. jan. 1892), smápjesi, ómissandi f'yrir
almenning, kostar 20 aura og fæst hjá
öllum bóksölum landsins. Nýju lögin livoru-
tveggju gengu í gildi 1. júlí. Aðalútsa.la
í ísafoldarprentsmiðju.